§ 6.3 De wereld na de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

HV3 GS  6.3

De wereld na de Koude Oorlog (1990-nu)

Lesdoelen. Je leert 

- hoe landen samenwerkten bij spanningen en conflicten in de wereld.

- welke internationale rol de VS hadden

-hoe de democratisering onder druk kwam te staan

- hoe het aantal vluchtelingen en economische migranten toenam.

Zelfstandig lezen

paragraaf 6.3.

Arceer de belangrijkste begrippen en gedeelten

Noord-Atlantische Verdrags Organisatie (NAVO)

De NAVO bestaat uit 30 (blauwe) landen uit Europa en Noord-Amerika en wordt gefinancierd door de lidstaten die ieder een bijdrage leveren.

Doel NAVO
Klaar om oorlog te voeren om de vrede te verdedigen

• De organisatie zet politieke en militaire middelen in om
  
• de veiligheid en vrijheid van de 30 aangesloten landen te garanderen en wereldwijd stabiliteit te bevorderen.

De NAVO werkt samen met internationale organisaties, zoals de EU en de VN.

Pax Americana

Periode van relatieve vrede na 1945 verzorgt door de Verenigde Staten

Amerika als voorbeeld

Amerikanen vonden dat ze het voorbeeld voor de wereld waren en nog steeds zijn: 

Sterke economie, belangrijke normen, democratisch en veilig

Leidende rol in de wereld, zeker na het stoppen van de Koude Oorlog

Treedt in veel conflicten op als bemiddelaar

Katholiek

Moslims

Orthodox chr.

Amerikanen

Nazi-Dld

Russen

Tijdens WOII

vechten aan de zijde van:

NA WOII

• Joegoslavië communistisch

• Dictator Tito
  
• Bepaalt met harde hand wat er gebeurd in het land.
• Als Tito overlijdt (1980) willen veel groepen  graag de leiding overnemen. Veel onrust.
• Na 1991 (uiteenvallen SU) verergert dit.
  

Kroatië

Slovenië

Macedonië

1991

Burgeroorlog in Bosnië-Herzegovina

Burgeroorlog tussen  Bosnische Serviërs vs Bosniakken (= islamitische Bosniërs ).

Niet-Serviërs worden verdreven en gevangen nemen.

Moslims vluchten

Joegoslavische burgeroorlogen

• Nationalisme steekt de kop op.
  
• Na de val van de Sovjet-Unie willen  Slovenië, Kroatië en Bosnië-Herzegovina onafhankelijk worden van Joegoslavië.
• De Servische minderheid wil dit niet: zij wil juist een Groot Servië.

1991-1999

Sloboban Milošević

• Servische leider Milošević
  
• Begint oorlogen in Slovenië en Kroatië, maar die verliezen de Serviërs al snel.
  
• In Bosnië-Herzegovina duurt de oorlog echter drie jaar (1992-1995) 

Burgeroorlog in Bosnië-Herzegovina

• Bosnië roept onafhankelijkheid uit (1992).
• Bosnische Serviërs willen natiestaat Groot-Servië voor  Serviërs.
  

Burgeroorlog in Bosnië-Herzegovina

• Bosnië roept onafhankelijkheid uit (1992).
• Bosnische Serviërs willen natiestaat Groot-Servië voor  Serviërs.

Verenigde Naties

• Oorlog vermijden om zo de vrede te bewaren (peacekeeping)

• Blauwhelmen (peacekeeping-troops) zijn licht bewapend om zo neutraal mogelijk te lijken.
  
• VN stelt veilige zones (enclaves) voor moslims in om etnische zuiveringen te voorkomen
  
• Enclave Srebrenica
  

Dutchbat

• Nederlandse VN-soldaten, Dutchbat, krijgen als taak de  Srebrenica te beschermen tegen de Servische troepen o.l.v. generaal Mladić .
• Duizenden Bosnische moslims  zijn gevlucht naar Srebrenica, op zoek naar veiligheid ...

11 juli 1995

Massamoord in Srebrenica

Srebrenica is niet de enige plek waar etnische zuiveringen hebben plaats-gevonden

Bemiddelingen vaak lastig

In conflict  Israël/Palestina werd een akkoord bereikt, maar al snel verbroken door beide partijen.

In Afghanistan en Irak wisten de Amerikanen geen vrede te bereiken.

Na de aanslagen van 9/11 namen de spanningen toe en ging de VS zelf oorlogen starten in dit gebied.

Kritiek op Amerika neemt toe

Barack Obama

Onder president Obama gaat de VS zich terugtrekken uit deze conflicten.

Geen militaire interventies meer.

Ook door de groeiende rol van Rusland en China.

Democratieën duiken op

In Oost-Europa, Latijns Amerika en Zuid-Afrika ontstaan na de Koude Oorlog democratieën.

Sommige met succes, zoals in Zuid-Afrika

Velen vervallen door autocratische leiders met nationalistische ideeën. Denk aan Turkije en Rusland

Liberale democratie

Democratische bestuursvorm met een door het volk gekozen parlement en een grondwet die de vrijheden van burgers beschermt

President

Turkije (Erdogan) en Rusland (Poetin) vergrootten de  presidentiële bevoegdheid ten koste van het parlement en werkt de oppositie tegen.

Vluchtelingenstroom

• Groeiend aantal conflicten & oorlogen in Midden Oosten en Afrika, maar ook Oekraïne
  
• Autocratische regimes waardoor mensen niet veilig zijn in hun eigen land
• Vervolgingen van minderheden
• Economische migranten

Vluchtelingenstroom

• Groeiend aantal conflicten in Midden Oosten en Afrika
• Autocratische regimes waardoor mensen niet veilig zijn in hun eigen land
• Vervolgingen van minderheden
• Economische migranten

Grote coalitie tegen IS

• Islamitische staat: eindstrijd tegen het westen
• Jonge radicale moslims sluiten zich aan van over de hele wereld
• Ruim 60 landen beloven met elkaar de strijd aan te gaan tegen IS
• Onder leiding van de VS wordt IS in 2018 verslagen, maar een onbekend aantal strijders is ontsnapt. waarschijnlijk leeft het dus  nog steeds voort.

Khadaffi

leider van Libie

Vluchteling

Iemand die uit zijn land gevlucht is, omdat het er niet veilig is.

Asielzoeker

Vluchteling die bescherming (asiel) vraagt in Nederland om er te mogen blijven wonen.

20 juni 2022:

65.550 geregistreerde

Oekraïnse vluchtelingen

in Nederland

EU landen zijn 't oneens over oplossing:

• Voorstel: migranten verdelen over EU land, zodat Griekenland & Italië worden ontlast

X Oost-Europese landen  

        willen zelf bepalen

        hoeveel vluchte-

         lingen zij toelaten.

lesopdracht/huiswerk

- Lezen paragraaf 6.3

- Leren begrippen van 6.3

- beantwoord de vraag uitgebreid met argumenten:

"Hoe zullen de machtsverhoudingen tussen grootmachten en de daarmee gepaard gaande wereldwijde conflicten in de nabije toekomst de wereldwijde vluchtelingenstromen beïnvloeden?"