Formuleren - Woorden op verkeerde plaats / woorden te weinig

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

FORMULEREN les 5

LESDOELEN

• Je kunt zinnen verbeteren waarin woorden op de verkeerde plaats staan;
• Je kunt zinnen verbeteren waarin woorden te weinig staan;
• Je kunt zinnen verbeteren die op twee manieren te lezen zijn;
• Je kunt zinnen die storend figuurlijk taalgebruik bevatten verbeteren.

Weet je het nog? Verbeter de zinnen.

1. Hoe kan de trainer jou verbieden om geen baantje te nemen?
2. Ik wil mij verexcuseren voor mijn afwezigheid tijdens de vergadering.
3. Tot mijn spijt moet ik u meedelen dat ik morgen helaas verhinderd ben.
4. Beroepsmilitairen hebben uiteraard een zakmes in hun vaste standaarduitrusting.
5. De schrijver Arnon Grunberg zou op onze school een lezing houden, maar onverwachts kwam er echter iets tussen.
6. Het maakt voor mij geen verschil uit of ik veel studeer of weinig; ik haal toch wel voldoendes.
   

Weet je het nog? Verbeter de zinnen.

1. Hoe kan de trainer jou verbieden om een baantje te nemen?
2. Ik wil mij verontschuldigen / excuseren voor mijn afwezigheid (...)
   
3. Tot mijn spijt moet ik u meedelen dat ik morgen helaas verhinderd ben.
4. Beroepsmilitairen hebben uiteraard een zakmes in hun vaste standaarduitrusting.
5. De schrijver Arnon Grunberg zou op onze school een lezing houden, maar onverwachts kwam er echter iets tussen.
6. Het maakt voor mij geen verschil / niet uit of ik veel studeer of weinig; ik haal toch wel voldoendes.
   

Dubbelzinnigheid

De man slaat de hond met de stok.

1) De hond met de stok wordt geslagen
2) De hond wordt met een stok geslagen

De oude fiets van oma hebben we aan de kant gezet.

1) afgedankt
2) aan de kant van de weg gezet

Schrijf de 2 mogelijke betekenissen van deze zin op:
Beschrijf me de jongen die je leuk vindt.

Schrijf de 2 mogelijke betekenissen van deze zin op:
Gisteren zag ik twee mannen met grote honden, die doodleuk op straat zaten te poepen.

Schrijf de 2 mogelijke betekenissen van deze zin op:
De kok had wel door dat de rapen gaar waren.

Storend figuurlijk taalgebruik

Er is sprake van storend figuurlijk taalgebruik als de woorden met een figuurlijke betekenis met het onderwerp te maken hebben of als de tekst minder goed te begrijpen wordt.

De blinde man zag het niet zitten om een nieuwe huisarts te krijgen.

Overdrijving

Door gebruik te maken van een overdrijving, probeer je het publiek te overtuigen. Als je dit vaak doet, neemt de kracht ervan juist af.

Duizenden wintersporters werden door de actievoerende touringcarchauffeurs enorm gedupeerd.

Het loopt enorm storm met telefoontjes van verontruste ouders die informatie willen hebben.

1. overdrijving
2. storend figuurlijk taalgebruik
3. ambiguïteit

De alleenwonende bejaarde man kreeg kort na elkaar twee beroertes, wat natuurlijk beroerd is.

1. overdrijving
2. storend figuurlijk taalgebruik
3. ambiguïteit

De internist van het regionale ziekenhuis zat behoorlijk in zijn maag met de verkeerde diagnose.

1. overdrijving
2. storend figuurlijk taalgebruik
3. ambiguïteit

Het lidmaatschap van de bank kost u niets en levert u ontzettend veel op. Dit magazine bijvoorbeeld biedt u aanbiedingen, kortingen, workshops... Te veel om op te noemen!

1. overdrijving
2. storend figuurlijk taalgebruik
3. ambiguïteit

'Mocht u niets meer horen, dan is het goed', zei de assistente van de keel-, neus- en oogarts.

1. overdrijving
2. storend figuurlijk taalgebruik
3. ambiguïteit

De workshop 'Omgaan met examenstress' werd een megagoede sessie, compleet met yoga-oefeningen.

1. overdrijving
2. storend figuurlijk taalgebruik
3. ambiguïteit

De bestuurder zag de kans om uit zijn totaal vernielde auto te kruipen en bleek er wonder boven wonder zonder kleerscheuren vanaf te zijn gekomen.

1. overdrijving
2. storend figuurlijk taalgebruik
3. ambiguïteit

Voor de twee oudste kinderen hoeven de voogden niet te zorgen, want die zijn gelukkig getrouwd.

1. overdrijving
2. storend figuurlijk taalgebruik
3. ambiguïteit

Woorden op de verkeerde plaats

Wanneer je woorden op de verkeerde plaats zet, kan je bedoeling verkeerd overkomen.

Morgen verwacht de weerman dat het weer omslaat.

Iedereen doet bijna aan sport.

Woorden te weinig (telegramstijl)

Woorden te weinig (telegramstijl)

• Onvolledige zinnen

• Er zijn woorden weggelaten, waardoor de zin niet meer klopt.

Mijn mentor vertrouwt dat ik dit jaar ga halen.

Mijn mentor vertrouwt erop dat ik dit jaar ga halen.

Luuk is eindelijk bezig met welke vervolgopleiding hij gaat doen.

Luuk is eindelijk bezig met de vraag welke vervolgopleiding hij gaat doen.

Welke woorden zijn weggelaten?

1. De organisatie van de Nederlandse neonazi’s kan niet vergeleken worden met de Duitse neonazi’s.
2. Wil je me helpen herinneren dat ik zo mijn postvak leeg?
3. De aandelenkoersen op het Damrak stijgen al vier jaar sneller dan de rest van Europa.
4. Bij de provincie wordt onderzoek gedaan of een transferium een mogelijkheid is om de verkeersdruk op de kustplaatsen te verminderen.
5. De zaak ging akkoord dat de nota in maandelijkse termijnen zal worden betaald.

Huiswerk voor
do 06/02

• Maak opdr. 6
  (Formuleren deel 2)
  blz. 392
  
  
• Bestudeer theorie [139] t/m [149] - blz. 424 t/m 431