Dieren (deel 1)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1,2

Dierenrijk

Lesopbouw

• Stof over het eerste gedeelte van het dierenrijk

• Verder met de poster/afmaken van verslag vaccinatie

Het dierenrijk kunnen we onderverdelen in gewervelde en ongewervelde dieren. Vandaag gaan we ons bezig houden met de ongewervelde dieren.

00:20

Er is hier in beeld nog een koraal te zien, die groeit in de Noordzee. Zoek op hoe deze heet.

Dieren (deel 1)

Ongewervelde dieren: van eencellige tot stekelhuidigen. Hoe delen we ze in?

Dierenrijk

• Indeling aan de hand van symmetrie
• Indeling aan de hand van skelet 
• Indeling aan de hand van overige kenmerken

De verschillende groepen, genaamd stammen, kunnen we op verschillende manieren herkennen.

De eerste is de symmetrie, de tweede is het soort skelet en daarnaast kunnen we nog kijken naar overige kenmerken.

Symmetrie

In het dierenrijk vinden we 3 verschillende vormen van symmetrie.

De eerste is tweezijdige symmetrie. Dit betekend dat we het dier op 1 manier kunnen doorsnijden om twee ongeveer gelijke helften te krijgen.

De tweede is veelzijdig symmetrie. DIt betekend dat we het op meer manieren kunnen doorsnijden om telkens twee gelijke helften te krijgen.

De derde is niet symmetrisch. Dit betekend dat we geen twee gelijke helften kunnen vormen.

Uitwendig skelet

Inwendig skelet

Het skelet geeft het dier zijn stevigheid en bescherming. Dit kunnen we ook in drie onderdelen verdelen. Deze zijn nog wel in verschillende vormen aanwezig.

De eerste is het uitwendig skelet. Hierbij zit het skelet aan de buitenkant van het dier. Denk hierbij aan het huis van een slak en het pantser van een insekt.

Het inwendig skelet zit aan de binnenkant. Denk hierbij aan het geraamte van zoogdieren.

Tenslotte zijn er ook dieren zonder skelet. 

Zoek zelf een afbeelding van een dier met een uitwendig skelet en upload deze hier.

De verschillende stammen

Ongewervelde dieren: van eencellige tot stekelhuidigen. Welke moet je kennen?

Eencelligen

• Eigenlijk geen dieren, maar protisten
• Samen met dieren en schimmels in een superrijk
•  Delen hun celkenmerken met dieren

Eencelllige "dieren" worden bij de dieren meegerekend die de celkenmerken gemeenschappelijk hebben met dieren. Het is echter een onderdeel van het superrijk Unikonta waar ook de schimmels worden gerekend. 

Sponzen

• Groep van samenwerkende eencelligen
• Wekken samen een stroom op
• Filteren water van om aan eten te komen

Sponzen zijn eenvoudige organismen. De cellen van sponzen zijn gelijk aan elkaar. We spreken dus van een samenwerkingsverband, een kolonie.

Sponzen zijn filteraars die niet standaard in twee gelijke stukken zijn te verdelen.

00:12

Wat is de stroomrichting

1. Van binnen naar buiten
2. Van buiten naar binnen

Holtedieren

• Groep samenwerkende cellen, sommige hebben taken
• Bevatten netelcellen (cellen met harpoentjes), waarmee ze hun prooi vangen 

Holtedieren worden tegenwoordig vaak neteldieren genoemd. Dit door de speciale eigenschappen van een aantal cellen. Ze kunnen namelijk netelen, wat inhoud dat de cellen een soort harpoentjes kunnen afschieten.

Onder holtedieren vallen ook een aantal dieren, die tegenwoordig onder andere stammen vallen. Deze stammen hoef je niet te kennen.

Wormen

• Cellen vormen één individu
• Ze zijn allemaal lang gerekt en hebben vaak een gesegmenteerd lichaam
• Komen in allerlei omgevingen voor

Wormen vormen complexe dieren met gespecialiseerde cellen. Dit betekend dat de cellen samen verschillende organen vormen die samen één dier vormen.

Wormen komen voor in allerlei leefomgevingen en zijn tweezijdig symmetrisch. Ze hebben geen skelet.

Weekdieren

• Verscheidenheid aan vormen
• Sommige met uitwendig skelet, sommige met inwendig skelet en sommige zonder. 

Weekdieren zijn een diverse groep complexe dieren met compleet verschillende insteken qua leven.

Aan de ene kant zijn er de slakken die een langzaam levensritme kennen die wordt gekenmerkt door een traag beweegtempo en veelal een sterke verdediging.

Aan de andere kant zijn er de inktvissen die een snel levensritme hebben en een hoge intelligentie.

Wat zijn voorbeelden van een weekdier met een uitwendig skelet?

Uitwendig skelet

Inwendig skelet

Geleedpotigen

• Op te delen in 4 groepen: insecten, spinnen, kreeftachtigen en duizendpotigen
•  Lichaam bestaat uit segmenten, poten uit leden

De grootste stam dieren is die van de geleedpotigen. Vooral insekten zijn divers en bestaan uit letterlijk miljoenen soorten. 

Ze komen voor in verschillende omgevingen en hebben een skelet van chitine, al dan niet verstevigt met kalk. 

Veel van de soorten zijn sterk voor hun grootte

Stekelhuidigen

• Hebben een inwendig skelet
• Probeer ze nooit te doden door ze in stukken te snijden
• Hun spieren werken op waterkracht 

Stekelhuidigen hebben een skelet dat is gemaakt van kalk. In de meeste gevallen ligt dit net onder de huid en vormt een beschermende laag. Gezien de huid er boven ligt, blijft het echter een inwendig skelet.

Hun naam ontlenen ze aan stekels en knobbels die hun huid bedekken. 

Verder zijn de meeste veelzijdig symmetrisch

Geleedpotigen

Sponzen

Holtedieren

Weekdieren

Wormen

Stekelhuidigen

Wat hebben we geleerd?

• Hoe een gedeelte van het dierenrijk wordt ingedeeld
• Wat symmetrie is
• Wat een skelet is
• Wat de volgende stammen zijn: sponzen, holtedieren, wormen, weekdieren, geleedpotigen en stekelhuidigen