Introductie Reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Kenmerkend aspect

KA 21: De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Start van het jaar

Introductie Reformatie

Leerdoelen:

Je haalt je kennis over de Nederlandse Opstand en de Reformatie op

Je kunt oorzaken benoemen voor de religieuze oorlogen in Europa

Maarten Luther (1483-1546)

• Monnik/Theoloog.
• In 1517 schrijft hij zijn '95 Stellingen'  waarin hij kritiek uit op de Katholieke kerk.
• Veel van deze kritiek komt voort vanuit het zelf lezen van de Bijbel.

Vier belangrijkste kritiekpunten van Luther

Vier belangrijkste kritiekpunten van Luther (1)

Toestemming van de Paus tot verlening van aflaten (1265)

Vier belangrijkste kritiekpunten van Luther (1)

Toestemming van de Paus tot verlening van aflaten (1265)

Heiligenbeeld van Maria

Vier belangrijkste kritiekpunten van Luther (2)

Uitvoering van het sacrament van de Ziekenzalving

Paus Leo X en twee kardinalen (1508)

Gevolgen?

• Reformatie (hervorming)
• Opkomst protestantisme
• Verspreiding door ''hervormers'' zoals Luther.

Johannes Calvijn 

Reactie van de Katholieke Kerk?

• Hervormingen van binnenuit na het Concilie (=vergadering) van Trente (1545-1563)
• Ook vervolging van ketters (protestanten)
• Luther vogelvrij verklaard, maar beschermd door Duitse vorsten

Verdere gevolgen?

• Veel landen in (met name) Noord-Europa worden protestants (lutheraans of calvinistisch) en richten staatskerken op.
• Oorlogen over religie 
• In Duitse Rijk --> Lokale vorst bepaalt de religie (na de Vrede van Augsburg, 1555)
• Cuius regio, eius religio

Politieke wending met name in Duitse Rijk

• Duitse vorsten gingen vaak over op het lutheranisme omdat ze tegen pauselijke bemoeienis waren in hun rijk.
  
• Lutheranisme als ideologische rechtvaardiging voor het verzet tegen de katholieke keizer Karel V die gezag wilde over het Duitse Rijk. 
• In grote delen van het Duitse Rijk werd de lutherse kerk de officiële staatskerk en ondergeschikt aan de wereldlijke overheid.
  

Wat valt op aan de Nederlanden op het gebied van godsdienst?

Het bestuderen van teksten uit de klassieke oudheid noemen we:

1. Rennaissance
2. Humanisme
3. Machiavellisme
4. Liberalisme

Kenmerkend voor kunst uit de renaissance is:

1. Het ging niet meer over religieuze onderwerpen
2. Onderwerpen werden realistisch afgebeeld
3. Het werd volledig betaald door rijke kooplieden.
4. De boodschap van de kunst werd belangrijker dan de maker

De ideeën van de renaissance konden zich in Europa sneller verspreiden door:

1. Het ontwikkelen van snellere schepen.
2. De groeiende welvaart in de Italiaanse stadstaten.
3. Het ontdekken van Arabische vertalingen van klassieke teksten
4. De uitvinding van de boekdrukkunst in Europa

Welke antwoord is GEEN oorzaak voor het ontstaan van ontdekkingsreizen in de 15e en 16e eeuw?

1. Drang om het Christendom te verspreiden
2. Behoefte aan een nieuwe handelsroute naar Indië
3. De behoefte om nieuw land te koloniseren
4. Technologische vooruitgang maakte het mogelijk om verder te varen.

Welke gebeurtenis vond eerder plaats?

1. Het bereiken van Kaap de Goede Hoop door de Portugezen
2. Het bereiken van Amerika door de Spanjaarden

Wat is GEEN kritiekpunt van Luther op de katholieke kerk?

1. Heiligenverering
2. Aflaten
3. De biecht
4. Het gezag van de paus.

Er zijn 7 sacramenten

1. Katholicisme
2. Lutheranisme
3. Calvinisme

Welk land werd protestants.

1. Oostenrijk
2. Frankrijk
3. Spanje
4. Denemarken

10-05-2023

Hoofdstuk 5

Vandaag

• Terughalen kennis hoofdstuk 5
• Opdracht kenmerkende aspecten
• Zelfstandig aan de slag (keuze) 

Christendom in West Europa

Katholieken

Protestanten

Lutheranen

Calvinisten

Opdracht

• Maak de opdracht 'kenmerkende aspecten hoofdstuk 5' in classroom. (gebruik je boek!)
• Ca. 20-25 minuten, daarna centrale bespreking.
• Klaar? ga aan de slag met de leerdoelen h5

Kenmerkende Aspecten

KA 18: Het begin van de Europese overzeese expansie.

KA 19: Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling

KA 20: De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid

KA 21: De protestantste reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Rest van de les:

Aan de slag met de leerdoelen van h5

Óf

Lezen introductie van hoofdstuk 6