paragraaf 4.2 3vwo

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

paragraaf 4.2

De koude oorlog

Oost en  Westblok

Na de tweede wereldoorlog zijn er twee grootmachten die elkaar in Duitsland de hand geven. De Russen en de Amerikanen.

- Ze zijn door omstandigheden bondgenoten geworden (operatie Barbarossa)

- Wederzijds wantrouwen is groot.

- Beide grootmachten willen hun macht vergroten

Wantrouwen

- Communisme / kapitalisme (Denk aan Marx)

- 1917: Sovjet Unie stopt met het tweede front.

- Het lang uitblijven van D - Day.

- 'Communistische dictatuur' vs 'democratie'.

- Andere visie op de toekomst van Europa.

- Allebei willen ze de machtigste en invloedrijkste zijn in de wereld. (concurrentie op gebied van handel etc.)

Conferentie van Potsdam

- Een conferentie tussen Churchill, Truman en Stalin.

- Sfeer tijdens deze Conferentie is kil.

- Truman is net aan de macht gekomen na overlijden Roosevelt.

- Hij dreigt met atoombom (wil de kennis niet delen)

- Hoe gaat Europa er na WO2 uitzien.

- Rusland wil bufferstaten en compensatie.

- Engeland en USA willen de invloed van Rusland binnen Europa zo klein mogelijk houden (Mogen Baltische staten en een stuk van Polen hebben maar er moesten daar wel democratische verkiezingen komen)

- Stalin zegt hier ja op maar echte verkiezingen komen er niet er worden marionetten regimes neergezet.

Indammen (containment)

- De invloed van Rusland groeit in een rap tempo. (bufferstaten)

- Griekenland en Turkije worden steeds afhankelijker van Rusland. China wankelt.

- Truman wil het communisme een halt toeroepen door geld te 'geven' aan landen die hulp nodig hebben na de oorlog. Zo'n land mag niks met het communisme te maken willen hebben.

- Marshallhulp wordt in het leven geroepen. (1947)

- Landen in West - Europa komen door de Marshallhulp onder de invloedssfeer van Amerika. (Overal Amerikaanse legerbasissen, Amerikaanse producten, films, reclame)

- Amerika beschermt West - Europa tegen het communisme. (of je dit nu wil of niet)

De Duitse deling

- In 1948 loopt de spanning op.

- Duitsland is na de oorlog in 4 bezettingszones verdeeld. (Frankrijk, Engeland, Amerika en Rusland)

- Ook Berlijn in in 4 stukken gedeeld.

- Berlijn ligt in het Russisch gedeelte en Stalin wil heel de stad onder zijn invloed hebben. De anderen weigeren dit.

- Stalin sluit Berlijn af door de aanvoerwegen onbegaanbaar te maken. Hij schat in dat de anderen er geen oorlog voor over hebben --> Amerika begint met een luchtbrug om de Berlijners te bevoorraden (Schat in dat Stalin niet durft te schieten op de vliegtuigen)

- 1949 Stalin ziet in dat Amerika dit heel lang vol kan houden en dat de situatie gezichtsverlies is voor Rusland.

- West Berlijn wordt weer bereikbaar en een kapitalistisch symbool in de wereld. (Verschil tussen oost en West Berlijn is groot/ arm vs rijk / vrij vs bezet)

NAVO vs Warschaupact

- 1949: Vs sluit met West Europa een militair bondgenootschap. Op die manier kan Amerika in Europa veel troepen plaatsen. Deze troepen aangevuld met Europese troepen moet een eventuele aanval van Rusland kunnen weerstaan. (Rusland kan dit ook als een bedreiging zien.......)

- 1955: Rusland start het Warschaupact waarbij er een samenwerkingsverband ontstaat tussen Rusland en de bufferstaten (Roemenië, Polen, DDR etc) Doel is om sterk te staan tegen westerse agressie (Maar vooral om veel wapens bij de grenzen te kunnen stationeren en macht uit te stralen)

- Er ontstaat dus een patstelling.

De Korea - oorlog

- 1949: Sovjet - Unie heeft nu ook een atoombom (wapenwedloop nu echt op gang)

- 1949: China wordt communistisch.

- 1950 Noord Korea is communistisch en valt Zuid Korea binnen.

Amerika wil een grens trekken en start de dominotheorie. Iedere verdere uitbreiding van het communisme moet tegengegaan worden omdat 1 land een kettingreactie kan hebben.

 Zuid Korea krijgt eerst geld en advies later soldaten. Noord Korea wordt geholpen door China.......conclusie een oorlog in Korea dat eigenlijk een oorlog Oost en west is......geen duidelijke winnaar. Nu is er nog steeds geen vrede (wel wapenstilstand).

- 1955: Vietnamoorlog: Eigenlijk een herhaling van de Korea oorlog. Alleen dit keer wint het communistische Noord Vietnam wel. Groot gezichtsverlies voor Amerika.(1973)

Stalin / Chroetsjov

- Stalin overlijdt in 1953, Chroetsjov komt aan de macht.

- 1956: Chroetsjov roept op tot het vredig naast elkaar bestaan van communisme en kapitalisme (Marx......)

- Wapenwedloop begint.....

- 1961: Chroetsjov bouwt de Berlijnse muur. (vooral om de uittocht van goedopgeleide mensen te stoppen)

1962: Cuba Crisis. Cuba is communistisch geworden (Fidel Castro --> Kernwapens op Cuba zijn kernwapens in de achtertuin van Amerika --> Chroetsjov stuurt toch kernwapen --> Amerika zegt dat dit oorlog betekent --> Chroetsjov draait om maar Cuba blijft wel communistisch.

- Atoomoorlog is net afgewend.....Beide partijen zoeken andere oplossingen b.v. Hotline, praten maar ook economische oorlogen, wapenwedloop etc.)

Het einde van de Sovjet- Unie

- 1985: Gorbatsjov is aan de macht gekomen. Hij komt tot de conclusie dat de situatie onhoudbaar is geworden. (vooral economisch)

- Wapenwedloop is te duur, bufferstaten merken dit en er ontstaan onrusten, land gaat imploderen.

- Glasnost en Perestroyka doen hun intreden. Er komen meer vrijheden en bufferstaten krijgen de mogelijkheid om los te komen. Symbool van het einde van de Koude oorlog is de val van de Berlijnse muur (1989)-

-1990 DDR wordt opgeheven

- 1991: Sovjet Unie valt uit elkaar in 15 onafhankelijke staten. Invloedssfeer van de EU en de Navo rukt op naar het Oosten. De Oekraine in een mooi voorbeeld van toenemende kracht van Rusland en de nog steeds aanwezige spanning tussen Amerika/ Europa en Rusland.

verschuiving van invloedssfeer