BS 1: Het zintuigstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

BS 1: Het zintuigstelsel

Leerdoelen

• Je kunt de werking van zintuigen beschrijven
• Je weet wat prikkels zijn
• Je kunt de zintuigen noemen met de plaats van de ligging 
• je weet wat bedoeld wordt met een adequate prikkel, met drempelwaarde, met gewenning en motivatie.

Prikkels

Prikkels: Alle veranderingen in je omgeving waar je op kan reageren. (invloed uit het milieu op een organisme)

- Inwendige prikkels

- Uitwendige prikkels 

Verschillende prikkels

Zintuigen zetten prikkels 

om in impulsen. 

Een impuls is een elektrisch stroompje door een zenuw

impulsen gaan door het zenuwstelsel naar de hersenen waar je je ervan bewust wordt.

Adequate prikkels

• Juiste prikkel bij het juiste zintuig.

Elk zintuig reageert maar op 1 soort prikkel.

vb: Het reukzintuig reageert alleen op geurstoffen.

Zintuigen met juiste prikkel

Dus...!

Zintuigcellen vangen de prikkel uit de omgeving op.
En zetten de prikkel om in een impuls.
Een impuls is een electrisch stroompje dat door zenuwen gaat:

van het zintuig naar de hersenen of van de hersenen naar de spier.

Drempelwaarde

Een prikkel wordt pas een impuls op het moment dat de prikkel sterk genoeg is. 

De minimale prikkelsterkte die nodig is om hem om te zetten in een impuls noemen we de DREMPELWAARDE.

De drempelwaarde is bij verschillende organismen anders. Een hond kan bijvoorbeeld beter horen dan een mens.

Ontstaan van impulsen

Drempelwaarde  - Adequate Prikkel

Gewenning

Als de prikkel aanhoudt, dan zal er gewenning optreden....

Gevolg: drempelwaarde gaat omhoog en er worden minder tot geen impulsen meer afgegeven.

Dit is bijvoorbeeld bij het dragen van je kleding, die voel je op een gegeven moment niet meer zitten

Motivatie

De drempelwaarde is niet altijd gelijk. Door heel gefocust te zijn kun je de drempelwaarde verlagen. 

Als je bijvoorbeeld met met gespitste oren gaat luisteren, zul je steeds meer geluidjes kunnen waarnemen. 

Drempelwaarde verlagen

De drempelwaarde kan je dus verlagen. Als je twee mensen ziet fluisteren en je gaat je op het gesprek concentreren, kan je soms wat meer horen van het gesprek. 

• Dit noem je motivatie

Reageren of niet?

• Je reageert niet op:
• -te zwakke prikkels
• -prikkels die er de hele tijd zijn (gewenning)
  
• -onbelangrijke prikkels (motivatie)
  

H6 Zintuigen

B2 voelen, ruiken & proeven

Aan het einde van de les...

- Kun je de bouw en functies van de huid beschrijven;

- Kun je benoemen hoe je verschillende geuren ruikt;

- Kun je benoemen hoe je verschillende smaken proeft.

De huid

De huid

In de huid (voelen)

Tastzintuigen: Voelen van structuren, glad, geribbeld etc. Lichte aanrakingen 
Drukzintuigen: Dieper in de huid, voelen de druk. Die regelen hoeveel kracht je 
op iets zet (zoals vasthouden).

Warmtezintuigen: Voelen hoe warm
iets is.
Koudezintuigen: Voelen hoe koud 
iets is.

Afkoelen

Zweten

Doorbloeding:
Als het warm wordt, stroomt er meer bloed door je huid. 

Brandwonden

Ruiken en proeven

Koppel de juiste prikkel aan het juiste zintuig

Lichtzintuig

Reukzintuig

Smaakzintuig

Gehoorzintuig

Licht

Geur

Geluid

Stoffen in voedsel

Zintuigen

Prikkels

ogen

oren

neus

tong

huid

muziek luisteren

vieze sokken ruiken

vuurwerk kijken

zachte kussen voelen

Motivatie zorgt ervoor dat je meer waarneemt.

1. Juist
2. Onjuist

Zintuigcellen maken van prikkels...

1. Prikkels
2. Impulsen
3. Warmte
4. Geur

Gedrag wordt veroorzaakt door?

1. inwendige prikkers
2. uitwendige prikkels
3. zowel inwendig als uitwendige prikkels

Zintuigen geven impulsen af

1. Waar
2. Niet waar

Hoe noemen we de prikkel waar een zintuig speciaal gevoelig voor is?

1. Zintuigelijke prikkel
2. Zintuigelijke impuls
3. Drempelwaarde
4. Adequate prikkel

Wat is de adequate prikkel voor de gehoorzintuigen?

1. zwaartekracht
2. licht
3. geur
4. geluid

Een lage drempelwaarde betekent:

1. dat een zwakke prikkel een impuls veroorzaakt
2. dat een zwakke prikkel geen impuls kan veroorzaken.

Wie heeft de laagste drempelwaarde voor ruiken?

1. de hond
2. de mens

hoe kun je de drempelwaarde voor je gehoorzintuigen verlagen?

1. door je te concentreren op wat er gezegd wordt
2. doordat je er aan gewend raakt

Welke van de onderstaande organen verwerkt prikkels?

1. Ruggenmerg
2. Oren
3. Hersenen
4. Hart

Het oog heeft als taak prikkels op te vangen.
Wat is de adequate prikkel voor het oog?

1. geur
2. druk
3. licht
4. geluid

De drempelwaarde voor een prikkel is niet altijd even hoog. Wat speelt een rol bij de drempelwaarde?

1. Motivatie
2. Gewenning
3. Beide

Als je een nieuwe armband draagt voel je dit vooral in het begin. Deze drukgewaarwording verdwijnt na een tijdje. Waardoor komt dat?

prikkel verwerking

afbeelding verwerking geluidsprikkel