H4, formuleren H7, Nederlands

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom H4Q!

Wat gaan we vandaag doen?

1e uur:

- Planning doornemen

- Uitleg + oefenen dubbelop

- Aan de slag met weektaak

3e uur:

- Uitleg onjuist verwijzen + oefenen

- Verder met weektaak 

Wat klopt er niet?

1. Vermoedelijk heb je misschien op de verkeerde knop gedrukt. 

2. De docent verexcuseerde zich over het feit dat hij de toetsen nog niet had nagekeken.

3. Ik ontken dat ik daar niet ben geweest. 

4. Aan dat gepraat heb ik een hekel aan.

5. Minderjarige kinderen hebben het huisje met graffiti beklad. 

Wat klopt er niet?

1. Vermoedelijk heb je misschien op de verkeerde knop gedrukt. (tautologie)

2. De docent verexcuseerde zich over het feit dat hij de toetsen nog niet had nagekeken. (contaminatie)

3. Ik ontken dat ik daar niet ben geweest. (dubbele ontkenning)

4. Aan dat gepraat heb ik een hekel aan. (onjuiste herhaling)

5. Minderjarige kinderen hebben het huisje met graffiti beklad. (pleonasme)

Dubbelop (blz. 229)

1. Onjuiste herhaling

2. Tautologie

3. Pleonasme

4. Contaminatie

5. Dubbele ontkenning

Onjuiste herhaling

Als een vast voorzetsel ten onrechte twee keer wordt gebruikt, is het een onjuiste herhaling.

Voorbeeld:

Aan dat gepraat over voetbal op zondagavond heb ik een hekel aan. 

Goed:

Aan dat gepraat over voetbal op zondagavond heb ik een hekel. 

Tautologie

Als hetzelfde twee keer wordt gezegd, met verschillende woorden van dezelfde woordsoort. Vaak gaat het daarbij om twee bijvoeglijke naamwoorden, twee zelfstandige naamwoorden of twee bijwoorden in één zin, waarvan er dus één weg zou kunnen.

Voorbeeld:

Natuurlijk zullen we vanzelfsprekend snel reageren.

Goed:

Natuurlijk zullen we snel reageren. 

Pleonasme

Bij een pleonasme wordt een eigenschap die al onlosmakelijk aan een begrip verbonden is, ook benoemd door een ander woord. (houten boom, hete zon, uiterste limiet) Bij een pleonasme zijn het juist verschillende woordsoorten. 

Voorbeeld:

De wedstrijd wordt later weer hervat. 

Goed:

De wedstrijd wordt later hervat. 

Contaminatie

Als twee woorden of uitdrukkingen met elkaar worden gemengd. 

Voorbeeld:

De buurman wilde wel een handje bijdragen met het opknappen van de voortuin. 

Goed:

De buurman wilde wel een handje helpen met het opknappen van de voortuin.

OF

De buurman wilde wel een steentje bijdragen met het opknappen van de voortuin. 

• Als moeder zijnde
  
• Door de war halen
• Het kost duur
• Mijn tas is kwijt
• 
  
• Nachecken
• Verexcuseren 
• Zich irriteren aan
• Zoiets dergelijks

• als moeder; moeder zijnde
• door elkaar halen; in de war raken
• het is duur; het kost veel
• mijn tas is weg; ik ben mijn tas kwijt
• nakijken; checken
• excuseren; zich verontschuldigen
• zich ergeren aan; irriteren
• iets dergelijks; zoiets 

Dubbele ontkenning

In zinnen met een werkwoord dat ontkennend is zoals voorkómen, misbruiken, verbieden, weerhouden, nalaten. Wordt regelmatig ten onrechte een tweede ontkenning toegevoegd. Hierdoor is er dus eigenlijk geen ontkenning. 

Voorbeeld:

Met deze grote paraplu voorkom je dat je niet nat geregend wordt. 

Goed:

Met deze grote paraplu voorkom je dat je nat geregend wordt. 

De kosten voor een volledige renovatie van het gebouw zijn op dit moment veel te duur.

1. Onjuiste herhaling
2. Tautologie
3. Pleonasme
4. Contaminatie

De kosten voor een volledige renovatie van het gebouw zijn op dit moment veel te duur.

= contaminatie.

Juist:

De kosten voor een volledige renovatie van het gebouw zijn op dit moment veel te hoog.

Al vanaf kleins af aan wilde Ezra chirurg worden.

1. Onjuiste herhaling
2. Tautologie
3. Pleonasme
4. Contaminatie

Al vanaf kleins af aan wilde Ezra chirurg worden.

= onjuiste herhaling.

Wie verbetert de zin?

Uit het niets daalde de engel Gabriël naar beneden.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie
4. Dubbele ontkenning

Uit het niets daalde de engel Gabriël naar beneden.

= pleonasme.

Wie verbetert de zin?

Met een vreedzaam protest probeerden de betogers te verhinderen dat er geen nieuwe maatregelen zullen komen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie
4. Dubbele ontkenning

Met een vreedzaam protest probeerden de betogers te verhinderen dat er geen nieuwe maatregelen zullen komen.

= dubbele ontkenning.

Juist:

Met een vreedzaam protest probeerden de betogers te verhinderen dat er nieuwe maatregelen zullen komen.

Noteer het zo in je schrift:

Noteer de gevallen, benoem ze en noteer de verbetering. 

Opdracht 1, vraag 1

Afraden + niet = dubbele ontkenning

Een meerderheid van de militairen zou jongeren afraden om in deze tijd van buitenlandse missies te kiezen voor een loopbaan bij de krijgsmacht, omdat daar te veel misgaat. 

Aan de slag!

Kijk goed in de studiewijzer wat je vandaag moet maken. Je hebt in principe een week om de opdrachten af te hebben, volgende week bespreken we het. 

Wat gaan we vandaag doen?

1e uur:

- Planning doornemen

- Uitleg + oefenen dubbelop

- Aan de slag met weektaak

3e uur:

- Uitleg onjuist verwijzen + oefenen

- Verder met weektaak 

Onjuist verwijzen

Verwijswoorden verwijzen terug naar iets wat eerder is gezegd. Dat waar het verwijswoord naar terugverwijst, noem je het antecedent. 

Als het verwijswoord terugverwijst naar groep woorden, zoek dan de kern van die woordgroep. 

- De onderzoekscommissie voor fiscale instructie presenteerde in juni haar rapport over belastingontwijking door multinationals. 

Verwijswoorden

Onjuist verwijzen, lastige kwesties...

- Onzijdige woorden zijn het-woorden. Je verwijst naar het-woorden met het en zijn. Namen van landen, provincies, steden en clubs en ook verkleinwoorden zijn het-woorden.

Giethoorn is trots op zijn prachtige wateren. 

- Vrouwelijke woorden zijn de-woorden. Vrouwelijke personen en dieren zijn sowieso vrouwelijk. Verder moet je uit je hoofd leren dat alle woorden die eindigen op -heid, -nis, -ing, -schap, -te, -de, -ie, -ij, -iek, -theek, -teit, -uur en -st altijd vrouwelijk zijn. 

De universiteit heeft haar nieuwe personeelsleden een warm welkom geheten. 

- Mannelijke woorden zijn ook de-woorden. Verwijs met hij, hem of zijn. 

De ondernemersraad besloot om zijn secretaris te ontslaan. 

Onjuist verwijzen, hen of hun?

- Gebruik hen als lijdend voorwerp en na een voorzetsel.

Met hen kan ik altijd wel goed opschieten. Ik heb hen gisteren het hele verhaal verteld. 

- Gebruik hun als meewerkend voorwerp

Ik heb de telefoon van Astrid aan hun gegeven. 

- Gebruik hun NOOIT als onderwerp! Gebruik in dat geval altijd zij of ze.

- Soms is het woord enkelvoudig, maar het lijkt het om meerdere personen te gaan. Bijvoorbeeld bij woorden zoals de bevolking of de groep. Bij zulke woorden verwijs je enkelvoudig. 

De groep van Jan heeft zijn stem laten horen. 

Onjuist verwijzen, dat of wat?

Gebruik wat in deze gevallen:

- De overtreffende trap (het leukste, grootste, mooiste)

Het grappigste wat ik vandaag gehoord heb, is een grap van Jan.

- Een onbepaald voornaamwoord (alles, niets, iets, het enige)

Alles wat Kim belooft, komt ze na. 

- Een hele zin of een deel van een zin. 

Gisteren heeft mijn beste vriend de marathon van Rotterdam gelopen, wat ik enorm knap van hem vind!

Je kan dit ook met dat schrijven:

Gisteren heeft mijn beste vriend de marathon van Rotter gelopen en dat vind ik enorm knap van hem. 

Onjuist verwijzen, dat of wat?

Gebruik wat in deze gevallen:

- De overtreffende trap (het leukste, grootste, mooiste)

Het grappigste wat ik vandaag gehoord heb, is een grap van Jan.

- Een onbepaald voornaamwoord (alles, niets, iets, het enige)

Alles wat Kim belooft, komt ze na. 

- Een hele zin of een deel van een zin. 

Gisteren heeft mijn beste vriend de marathon van Rotterdam gelopen, wat ik enorm knap van hem vind!

Je kan dit ook met dat schrijven:

Gisteren heeft mijn beste vriend de marathon van Rotter gelopen en dat vind ik enorm knap van hem. 

Onjuist verwijzen, wie of waar?

- Gebruik bij personen voorzetsel + wie

De leerling op wie ik enorm trots ben, heeft gisteren een 10 gehaald!

- Gebruik bij zaken waar +voorzetsel

Het gesprek waaraan jullie refereren, heeft nog niet plaatsgevonden. 

§ 2: Onjuist of onduidelijk verwijzen

Onjuist:

- Hij / zij / het, hem / haar, zijn / haar (woordgeslacht bepaalt)

- Die / dat en deze / dit (de = die, deze - het = dat, dit)

- Hen / hun (hen = LV + na VZ, hun = MV zonder VZ)

- Dat / wat (wat = overtreffende trap + onbep. vnw. + zin of deel van zin, dat = het-woord + zin of deel van zin)

- Wie / waar (personen = VZ wie, dingen = waarVZ)

Na de omwenteling kon de Libische bevolking eindelijk middels verkiezingen ... stem laten horen.

1. Zijn
2. Haar
3. Het
4. Zij

Zo'n groot bedrijf zal voor ... werknemers toch wel een goede afvloeiingsregeling hebben; of heeft ... nooit over dat soort voorzieningen nagedacht?

1. haar, zij
2. hen, hij
3. zijn, het
4. zijn, zij

Onze bibliotheek gaat al ... leden voorzien van een chipkaart, waarmee ze maandelijks tien uur gratis kunnen internetten.

1. Haar
2. Zijn
3. Hem
4. Het

Heeft de arts ... niet verteld dat ... in de tropen veel risico lopen op besmettelijke ziekten?

1. hen , ze
2. hun, hun
3. hen, hun
4. hun, ze

Elise heeft de jongen ... ze prachtige cd's cadeau kreeg, hartelijk bedankt.

1. Waaraan
2. Aan wie
3. Van wie
4. Wie

Als ze de kans kreeg, las Meline stiekem alle sms'jes ... haar vriend antwoord had gegeven.

1. Waarop
2. Waaraan
3. Aan wie
4. Waar

Deze tas is volgens mij het duurste ... ik ooit gekocht heb.

1. Wat
2. Dat

Aan de slag!

Kijk goed in de studiewijzer wat je vandaag moet maken. Je hebt in principe een week om de opdrachten af te hebben, volgende week kijken we het na.