VH2 - De Nederlandse Opstand pt. 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

1.4 De Nederlandse Opstand
Pt. 1

Welke monnik had kritiek op de katholieke kerk?

1. Maarten Luther
2. Johannes Calvijn
3. Martinus Riethovius
4. Monikken werken altijd mee met de paus

Hoe noemen we het papiertje waar je je zonden mee kon afkopen?

1. Wisselbrief
2. Aflaatbrief
3. De Bijbel
4. Dit was niet mogelijk

Waarom was Luther tegen aflaten?

1. Alleen God kan zonden vergeven
2. Kerk werd te rijk
3. Luther wilde zelf een kerk

Wat was het doel van Maarten Luther?

1. De kerk hervormen
2. De kerk splitsen
3. De paus afzetten
4. Een nieuwe kerk oprichten

Luther werd vogelvrij verklaard. Wat betekent dit?

1. Hij werd vrijgesproken.
2. Hij werd ter plekke vermoord.
3. Iedereen mocht hem nu vermoorden.
4. Hij werd opgesloten in de gevangenis.

Wat past bij Luther?

1. beelden van heiligen
2. predestinatie
3. de bijbel in de volkstaal
4. de bijbel in het latijn

Wat probeerden Luther
en Calvijn te doen?

1. Een nieuwe kerk te beginnen
2. De kerk afbreken
3. De kerk weer op te bouwen
4. De kerk te hervormen

De Opstand der Nederlanden

Personen uit de paragraaf

Karel V

Landsheer van de Nederlanden 1506-1555

Filips II

Landsheer van de Nederlanden 1555 - 1581

Willem van Oranje

Stadhouder 1572 - 1584†

Hertog van Alva

Landvoogd 1567 - 1573

Karel V

• Soevereine vorst (de hoogste macht) van het Heilige roomse rijk (alle gekleurde gebieden).

• Nederland bestaat op dat moment uit 17 zelfstandige staten (gewesten).

• Elk gewest heeft zijn eigen bestuurd, wetten en belasting.

• Karel V bestuurt zijn rijk vanuit Brussel

• Voor de contacten met de gewesten benoemt hij een stadhouder.

• Als Karel V niet in Brussel is benoemt hij een landvoogd als tijdelijke vervanger.
  

De stadhouder is de plaatsvervanger van Karel V als hij niet in Brussel is.

1. Juist
2. Onjuist

 Sleep de woorden in naar de juiste plek in de zin.

Karel V werd erfelijk vorst van alle zeventien

      ...[1]...     maar was daar niet vaak. Daarom benoemde

hij een       ...[2]...         over het hele gebied en in ieder

     ...[3]...      een       ...[4]...       In ieder gewest namen de 

     ...[5]...       de beslissingen. De Staten stuurden 

vertegenwoordigers naar de     ...[6]...     in Brussel.

stadhouder

landvoogd

gewest

Nederlanden

Staten

Staten-Generaal

• Karel V is ook koning van Duitsland, Spanje en delen van Italië.

Het probleem:

• Karel V wil dat binnen zijn rijk overal de zelfde regels gaan gelden:

1. Meer belasting
2. Dezelfde wetten
3. Vanuit één plek regeren
4. Eén geloof: katholiek

• De Nederlandse gewesten zijn bang hun zelfstandigheid kwijt te raken.
  

Karel V streefde naar eenheid in het bestuur van de Nederlanden. Wat past daar goed bij?

1. De stadhouders
2. De Staten
3. De Staten-Generaal
4. De landvoogd

Karel V stond het toe dat iedereen zijn eigen geloof mocht kiezen in Nederland voor 1555

1. Juist
2. Onjuist

Filips II koning van Spanje en de Nederlanden

belangrijk gegeven: diehard katholiek

• Volgt de zelfde lijn als zijn vader : meer belasting en meedogenloze vervolging van protestanten.

• Verblijft niet meer in Brussel maar trekt permanent naar Spanje. Stelt zijn halfzus Margaretha van Parma aan als landvoogd.

• Protesten laaien op tegen de vervolgingen van de protestanten. O.l.v stadhouder Willem van Oranje

• Edelen vragen in een brief aan de landvoogd om te stoppen met de vervolgingen. Margaretha staat dit tijdelijk toe (tegen de wil van Filips in)
  

Waarom zou Margaretha dit toestaan?

1. Ze vond de vervolgingen zelf ook te ver gaan.
2. Ze was bang dat de mensen in opstand zouden komen.
3. Ze wilde de edelen te vriend houden.
4. Ze was niet zo'n groot fan van Filips II

Waardoor groeide de ontevredenheid in Nederland?

Ontevredenheid groeide

Sleep onjuiste antwoorden in dit blok

Karel V wees Filips II aan opvolger.

De centralisatie-politiek werd voortgezet.

Filips II verhuisde van Brussel naar Spanje.

Filips II benoemde zijn halfzus als landvoogdes.

Filips II verkleinde de invloed van hoge adel.

Door de oorlogen waren de belastingen hoog.

De vrijheid van de stedelijke burgerij werd verkleind.

Protestanten werden fanatiek vervolgd.

• Protestanten beginnen openlijk kerkdiensten te houden in de buitenlucht

• Bij een kerkdienst in Vlaanderen roept een dominee op om vernielingen aan te richten in een nabij klooster; veel protestanten volgen dit voorbeeld in Nederland. De Beeldenstorm

• Margaretha van Parma wordt vervangen door de hertog van Alva samen met een groot leger.

• Alva richt rechtbanken van Inquisitie op in de Nederlanden

• De missie: Nederland katholiek maken aan de hand van terreur.

• Duizenden protestanten vluchten naar Duitsland (waaronder Willem van Oranje)
  

Video

De beeldenstorm - SchoolTV (03:05)

Sleep de gebeurtenissen in de juiste volgorde.

1

2

3

4

5

6

A Calvinisten houden openlijk hagenpreken

B De beeldenstorm gaat door de Nederlanden.

C De Tachtige jarige oorlog (de Opstand) begint met de inval van het leger an Willem van Oranje (1568)

D Edelen en calvinisten vluchten door het harde optreden van Alva.

E Edelen vragen Margaretha van Parma de protestanten met rust te laten.

F Filips II stuurt Alva met een leger naar de Nederlanden.

De Opstand begint

Filips II was woedend toen hij hoorde over de beeldenstorm. Hij stuurde de Hertog van Alva samen met een leger.

Alva wilde niet alleen de daders maar ook de edelen straffen omdat zij de beeldenstorm niet konden voorkomen.

Hij zette een speciale rechtbank op die die honderden de doodstraf op legde.

Velen (waaronder Willem van Oranje) vluchtte het land uit.

in 1568 trok Willem van Oranje met vier legers ten strijde tegen Alva. Hiermee begon de Nederlandse Opstand, ook wel de Tachtig jarige oorlog genoemd.

Fernando Álvarez de Toledo, hertog van Alva, landvoogd van de Nederlanden en kapitein-generaal, door Willem Key.

Slag bij Heiligerlee - Frans Hogenberg. (de eerste veldslag waarmee de Nederlandse Opstand begon)

Zet de gebeurtenissen in de juiste chronologische volgorde.

1. Edelen vragen om minder vervolging van de protestanten

2. Willem van Oranje vlucht

3. Alva wordt de nieuwe landvoogd

4. Alva wil beeldenstormers en edelen bestraffen

5. Willem van Oranje valt de legers van Alva aan

6. Meer hagenpreken

7. Filips II is woedend

8. Beeldenstorm

9. Filips II stuurt Alva met een leger naar de Nederlanden

Wie was Filips' landvoogd in de Nederlanden in 1566?

1. Hertog van Alva
2. Willem van Oranje
3. Karel V
4. Margaretha van Parma

Beleid van Filips II
Wat hoort er niet bij?

1. Centralisatie doorvoeren
2. Meer macht naar de edelen
3. Kettervervolgingen doorzetten
4. Belastingen voor alle gebieden

Waar begon de beeldenstorm?

1. Het zuiden
2. Het noorden
3. Het westen
4. Het oosten

Waar tegen richtte de Beeldenstorm zich?

1. De protestantse kerk
2. De katholieke kerk
3. Hervormers
4. Ontdekkers

Welke 2 zinnen zijn goed?

GOED

De Nederlandse Opstand begon 15e eeuw. 

Karel V trad in 1555 af als heer der Nederlanden.

Willem van Oranje kwam in opstand tegen Filips.

Willem van Oranje stierf in 1584 aan een longontsteking.

Waarom werd de hertog van Alva naar de Nederlanden gestuurd?

1. Omdat de Nederlanders allemaal protestants waren
2. Omdat de Nederlanders in opstand waren gekomen
3. Omdat de Nederlanders beelden in katholieke kerken vernielden
4. Omdat de Nederlanders openlijk Maarten Luther steunen