Politiek 3.2 Indeling Partijen

• Mask
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

WERK & MEDIA

Les X: Titel les

Maatschappijleer

HB3B

3.2 Indeling partijen

Maatschappijkunde 2023-2024

Kader 4

POLITIEK

Wat gaan we doen

• Herhalen vorige les
• 3.2 Indeling partijen
  
  

Leerdoelen:

• Je kent de twee verschillende kiesstelsels
• Je kan uitleggen wat een politieke partij doet
• Je kan het verschil tussen links en rechts uitleggen

SP (Socialistische Partij)

• Linkse partij
• Sociaaldemocratisch
• Opgericht 1972
• Standpunten: inkomens moeten
  omhoog, meer belastingen voor 
  de rijken en multinationals
• Lijsttrekker: Lilian Marijnissen
  

D66 (Democraten '66)

• Centrum partij
• Progressief & liberaal
• Opgericht 1966
• Nieuwe studiebeurs voor studenten, 
  meer belasting voor vervuilende
  bedrijven
• Lijsttrekker: Rob Jetten

GroenLinks

• Linkse partij
• Progressief
• Opgericht 1990
• klimaatcrisis aanpakken,
  aandacht voor duurzaamheid,
  inclusiviteit
• Lijsttrekker: Frans Timmermans 
  (voor GL/PVDA)

VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)

• Rechtse partij
• Liberaal
• Opgericht 1948
• Lagere belasting voor bedrijven en 
  ondernemers, asielzoekers in eigen
  regio opvangen, harde aanpak criminaliteit
• Lijsttrekker: Dilan Yeşilgöz

DENK

• Linkse partij
• Sociaaldemocratisch
• Opgericht 2015
• Bestrijden discriminatie en
   institutioneel racisme, 
  meer verzorgingsstaat
• Lijsttrekker: Stephan van Baarle

Kiesrecht

• Actief kiesrecht = recht om te stemmen
• Passief kiesrecht =  recht om je verkiesbaar te stellen

Verkiezingen

Elke 4 jaar verkiezingen voor:

• Tweede Kamer               (landelijk)
• Provinciale Staten        (provincie)
• Gemeenteraad               (gemeente)

Elke 5 jaar verkiezingen voor:

• Europees Parlement

Kiesstelsels

• Evenredige vertegenwoordiging (bijv. in Nederland)

>>> aantal stemmen gedeeld door aantal zetels

(bijvoorbeeld 1% van de stemmen = 1% van de zetels)

• Meerderheidsstelsel (bijv. in de Verenigde Staten)

>>> winner takes all

(partij met meer dan de helft van de stemmen krijgt alle zetels)

Zetelverdeling TK 2021

Politieke partijen

• Verkiezingsprogramma = de plannen en ideeën van een partij
• Lijsttrekker = de persoon die bovenaan de kieslijst staat
• Peilingen = voorspellingen van de verkiezingsuitslag
• Zwevende kiezers = mensen die niet elke verkiezing op dezelfde partij stemmen

Wat doen politieke partijen?

• Mensen leveren voor politieke functies
• Standpunten bekend maken
• Belangen vertegenwoordigen
• Politieke besluitvorming beïnvloeden 

sociaaldemocratisch

Liberale partijen

christen-

democratisch

ecologisme

Populisme/
Nationalisme

   Links

• Collectief belang
• Actieve overheid
• Gelijkwaardigheid

Overheid zorgt voor kwetsbare mensen

SP, DENK, PvdD GroenLinks, PvdA,

   Midden

• Terughoudende overheid
   

Mensen zorgen voor elkaar

D66, 50Plus, CDA, CU

   Rechts

• Individueel belang
• Passieve overheid
• Economische vrijheid

Mensen hebben eigen verantwoordelijkheid

 
VVD, SGP, FvD, PVV

Bekijk de afbeelding. Welke drie partijen waren lange tijd de grootste van Nederland?

Bekijk de afbeelding. Noem drie partijen die er in de laatste 10 jaar bij zijn gekomen

Economische vrijheid (vrije markt)

1. Links
2. Rechts

De overheid zorgt voor kwetsbare (arme, zieke, etc.) mensen

1. Links
2. Rechts

Collectief belang

1. Links
2. Rechts

Passieve overheid

1. Links
2. Rechts

De overheid moet zorgen voor meer sociaal-economische gelijkheid

1. Links
2. Rechts

Welke partijen zijn links?

1. GroenLinks, PvdA, SP
2. GroenLinks, D66, PVV
3. VVD, GroenLinks, CDA
4. CDA, SGP, CU

Volgende les

SO H1 + H2