Les 1.3 Onkruid wieden en schoffelen (4,5)

• Plant
• Voortgezet speciaal onderwijs

Groen

Les 1.3; Onkruid wieden en schoffelen

Doel

• Aan het einde van deze les kun je onkruid wieden en schoffelen
• Aan het einde van deze les weet je wat onkruid is en waarom je het weghaalt.

Vorige les

beter in maaien van langer gras en oneffen terrein

Ideaal voor vlakke en kort gemaaide gazons

Slaat het gras eraf

Snijdt het gras eraf 

Cirkelmaaier

Messen

kooimaaier

Wat is onkruid en waarom halen we onkruid weg ?

Onkruid is een ongewenste plant. 

Het pikt ruimte, licht , lucht en water  in.

Wieden: 

met de hand onkruid verwijderen

Schoffelen: 

met een schoffel het onkruid lossnijden van de wortels

Omleggen:

 met een panschop de bovenlaag ondiep (10 cm) omkeren om het onkruid onder te werken

Uitharken: met een hark blad, onkruid of zwerfvuil verwijderen

Onkruid herkennen

• Om de goede planten (onkruiden) weg te halen moet je eerst wel een paar onkruiden herkennen.
• Er zijn zaadonkruiden, zoals herderstasje, straatgras, vogelmuur.
• Er zijn wortelonkruiden, zoals zevenblad, kweekgras, brandnetel, haagwinde en heermoes.

Zaadonkruiden

• De zaden hiervan waaien in het plantsoen
• Daarom snel weghalen
• Zijn gemakkelijk te verwijderen
• Door een schoffel of door te wieden

                                                                             

                          Paardenbloem: verwijderen penwortel

Wortelonkruiden

•  Zijn een hel voor elke tuin!
• Dichte, sterke wortels
• Lopen altijd weer uit

Moeten dus geheel met wortel en al worden verwijderd!

Vermeerderen anders via (achterblijvende) worteldeeltjes

Waarom halen we onkruid weg?
(er zijn meerdere antwoorden goed)

1. Onkruid pikt anders ruimte, licht, voeding en water in
2. Zaadonkruid krijgt zo meer ruimte om te ontkiemen
3. Wortelonkruid kan dan goed groeien
4. Omdat dit er netjes uit ziet

Hoe ontstaat zaadonkruid? Is zaadonkruid makkelijk of moeilijk te verwijderen?

1. Zaden vallen uit de lucht op de grond en ontkiemen. Makkelijk
2. Ze groeien uit de wortels. Moeilijk.
3. Ze groeien uit de wortels. Makkelijk.
4. Zaden vallen uit de lucht op de grond en ontkiemen. Moeilijk.

Welk onkruid zie je op foto?
Is het een zaadonkruid of
een wortelonkruid?

1. Haagwinde Zaadonkruid
2. Zevenblad Wortelonkruid
3. Zevenblad Zaadonkruid
4. Haagwinde Wortelonkruid

Welk onkruid zie je op foto?
Is het een zaadonkruid of
een wortelonkruid?

1. Haagwinde Wortelonkruid
2. Brandnetel Wortelonkruid
3. Zevenblad Zaadonkruid
4. Brandnetel Zaadonkruid

Welk onkruid zie je op foto?

1. Haagwinde
2. Brandnetel
3. Paardenbloem
4. Akkerdistel

Welk onkruid zie je op foto?

1. Haagwinde
2. Brandnetel
3. Heermoes
4. Akkerdistel

Wanneer wieden?

• Dit doen we als je met de schoffel niet of zeer moeilijk de onkruid planten kunt verwijderen (border).
• Bij het verwijderen van wortelonkruid.

Welke materialen heb ik nodig om onkruid te wieden

Emmer, handschoenen, kniebeschermers

Hoe wieden?

• Werk op 1 knie. Wissel van knie tijdens het werk.
• Pak het onkruid dicht bij de grond goed vast.
• Houd met de andere hand eventueel de vaste planten tegen.
• Trek het onkruid met een draaiende beweging weg.
• Schud het zand van de wortels.
• Gooi het onkruid in de emmer.

Onkruid onderaan vastpakken

Onkruid een halve slag draaien

Onkruid eruit trekken met je handen

Let op lichaamshouding

Door te hurken en op één knie te werken, werk je zo weinig mogelijk met een gebogen rug.

Vergeet niet om af en toe rechtop te staan

Wanneer schoffelen?

• Voornamelijk in het voorjaar, de zomer en het najaar. Dit is de periode waarin, na de winter, het onkruid terugkomt.
• Warm, zonnig weer is het beste weer om te schoffelen. Losgesneden onkruid kun je dan laten liggen en dit verdroogd binnen enkele uren. 
• Bij vochtig weer haal je het onkruid direct weg. Het onkruid heeft geen kans om opnieuw aan te groeien.

Bij vochtig weer moet je het onkruid uitharken. 

Hoe schoffelen?

• Schoffel achteruit in een baan van 1 meter breed
• Schoffel met korte bewegingen van voor naar achter 
• Werk van links naar rechts.Zet steeds een stap naar achteren
• Zorg ervoor dat je de wortels van de vaste planten niet raakt

• Schoffel achteruit in een baan van 1 meter breed (of minder).
• Schoffel met korte bewegingen van voor naar achter.
• Werk van links naar rechts. Zet steeds een stap naar achteren.
• Pak daarna de volgende baan en ga verder met schoffelen.
• Zorg ervoor dat je wortels van de vaste planten niet raakt.
• Zorg ervoor dat al het onkruid geraakt wordt, door te overlappen.

Bij overlap schoffel je een smal strookje 2x

Is je schoffelhouding goed?

Schoffelhouding: bovenarm losjes naar beneden

Niet werken met opgetrokken schouders!

Schoffelhouding: onderarm en schoffelsteel in één lijn

Benoem 1,2 en 3

1. 1 =steel 2= blad 3=hilt
2. 1 =hilt 2= blad 3=steel
3. 1 =blad 2= steel 3=hilt
4. 1 =hilt 2= steel 3=blad

Wat doe je met schoffelen?

1. Het onkruid met de hand eruit schudden
2. De grond los maken voor meer lucht
3. Het onkruid los snijden van de wortels
4. Het verwijderen van zwerfafval

Om onkruiden goed af te snijden moet je zo diep mogelijk schoffelen. Klopt dit?

1. Ja
2. Nee

Met welke hark kun je het beste uitharken na het schoffelen?

1. Rechttand hark
2. Kromtand hark

Wat doe je als je onkruid uit de grond haalt met de hand?

1. Hakken
2. Schoffelen
3. Snoeien
4. Wieden

Onkruid voorkomen

Door bodembedekkers in een tuin te zetten, voorkom je dat er licht op de bodem valt en dus ook dat onkruid groeit. 

          Maagdenpalm/Vinca                                   Klimop/Hedera

Waarom werk je al schoffelend achteruit?

1. Zo voorkom je dat je struikelt
2. Zo zie je de vaste planten beter
3. Zo voorkom je dat je over de geschoffelde grond moet lopen

Hoe heet dit gereedschap?

1. Hak
2. Wieder
3. Schoffel
4. Krabber

Wat heb ik van deze les geleerd ?

Terug- en vooruitblik

• We gaan schoffelen en wieden tijdens de praktijkles.
• Vervolg les is: Werkopdracht schoffelen.

Praktijkles

• Doe je werkschoenen en handschoenen aan.
• Maak een keuze:        Wieden, Schoffelen of werkopdracht?

1. Je krijgt van de leraarondersteuner een plek aangewezen die je onkruidvrij gaat maken.
2. Klaar? Bij de leraarondersteuner melden.
3. Kijk of je iemand kunt helpen of een andere plek onkruidvrij kunt maken.

Het afronden van het werk

• Als je klaar bent met het wieden, schoffelen en uitharken.
• Controleer het werk: ligt/is er geen onkruid meer?
• Maak de gebruikte materialen schoon en berg ze op.
• Was je handen.

Ik vond deze les ....

😒🙁😐🙂😃

maken.wikiwijs.nl

Herderstasje

De plant verspreidt zich door zaad maar is geen lastig onkruid en makkelijk te wieden

Straatgras

De wortels van Straatgras zijn ondiep en zijn te herkennen aan de plukjes groene sprietjes en groen-witte aren. Dit onkruid is dus gemakkelijk met de hand te verwijderen.

Vogelmuur

Probeer te wieden als de planten nog klein zijn en neem ook de basiswortel mee. 

Paardenbloem

Paardenbloem is een veel voorkomend onkruid wat lastig te

bestrijden is door de lange penwortel die ook nog vertakt. Steek de jonge plant direct met penwortel en al weg anders 

zal de paardenbloem weer snel uitlopen.

zevenblad

Zevenblad  is een van de lastigste onkruiden. Probeer de plant steeds met de witte wortel en al eruit te halen.

Kweek is een van de lastigste grassoorten die zowel in de tuin als in gazons kunnen groeien.

Dit gras heeft witte sterk vertakte wortelstokken waardoor de plant zich snel uitbreidt. Net als alle andere grassen verspreidt kweek zich voornamelijk via zaad, probeer dus te voorkomen dat er bloemaren inkomen.

Brandnetel

Ze verspreiden zich door fijn zaad maar hebben ook een uitgebreid wortelgestel wat meerjarig is. Zorg dat bij het wieden ook de gele wortels mee genomen worden.

Haagwinde (ook wel pispotje genoemd) is een lastig onkruid

omdat het met zijn lange ranken overal in en tussen groeit en

hele struiken overwoekert

Het fijne zaad verspreidt zich makkelijk waardoor je nog meer haagwinde krijgt. De wortels maken een heel netwerk in de grond, van hier uit groeit haagwinde snel weer uit. Verwijder dus altijd zoveel mogelijk de wortels.

Heermoes

Het is lastig te bestrijden door de fijn vertakte zwarte diepe wortels die bij de meest extreme omstandigheden weer opnieuw uitlopen.

Wortelonkruid

Wortelonkruid zijn onkruid soorten met vaak meter lange wortels onder de grond, of onkruid met lange penwortels. Je zal deze onkruid soorten met wortel en al moeten verwijderen om er van af te komen. Zo wordt hier de onkruidsteker voor gebruikt of een bestrijdingsmiddel om er langdurig van af te zijn.  Veel voorkomende wortelonkruiden zijn:

Zevenblad

Heermoes

Brandnetel

Akkerdistel

Haagwinde

Kweekgras

Zaadonkruid

Onkruid dat door de wind of vogels in de grond komt, noemen we zaadonkruid. Dit soort onkruid is gemakkelijker te verwijderen met een schoffel en door het te wieden. 

Zaadonkruid soorten zijn:

Vogelmuur

Melkdistel

Straatgras

Melganzevoet