V5 Evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, vwo
• Leerjaar 4,5

Evolutie en gedrag

Freek Vonk:
voorbeeld van evolutie en gedrag

De basisprincipes van evolutie zijn genetische variatie, erfelijkheid en selectie. Leg uit hoe dit met elkaar samenhangt.

Freek Vonk illustreert met een slang dat emoties als angst, en het handelen dat daarbij hoort, handig zijn. Leg dit uit.

De palmaris longus is een spier in de hand die sommige mensen nog hebben. Deze was in onze voorouders nodig voor lopen op vier poten. Leg uit hoe het kan dat sommige mensen deze spier nog hebben, zonder dat het nuttig is.

Prikken zijn voorbeelden van levende fossielen. Dit zijn organismen die bij de enige overlevende soort horen, van een verder uitgestorven groep. Leg uit hoe het kan dat levende fossielen nauwelijks veranderen over miljoenen jaren. Gebruik in je antwoord de term 'selectiedruk'.

De anomalocaris is één van de eerste roofdieren. Toen deze diersoort tevoorschijn kwam, samen met andere roofdieren, ontstonden in (relatieve) sneltreinvaart nieuwe soorten. Leg uit hoe de samenhang van roofdieren en het ontstaan van nieuwe soorten samenhangt.

Freek Vonk vertelt over de T-rex die veren had. Vogels zijn verwant aan dinosaurussen en de vogels in deze tijden hebben ook veren. Bedenk manieren waarop veren een nieuwe functie hebben gekregen.

Ijsberen zijn ontstaan toen een deel van de bruine beren afsplitsten van de populatie en ze terecht kwamen in de gebieden met sneeuw en ijs. Hun dieet veranderde: ze gingen zeedieren eten. Ook veranderde hun gedrag ook: ze moesten (beter) kunnen zwemmen. Argumenteer of jij denkt dat hun dieet eerst veranderde en toen hun gedrag, of dat hun gedrag en toen hun dieet?

02:07

Als we evolutionaire denken, hoe zou je dit gedrag (=het eten van haar partner) van de bidsprinkhaan kunnen verklaren?