H3 par. 3.4 Napoleon verovert Europa/ 3.5 veranderingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Tijd van pruiken en revoluties

Politieke revoluties: Par. 3.4 Napoleon verovert Europa

Leerdoelen

• Je kunt enkele belangrijke eigenschappen noemen van het bestuur door Napoleon.
• Je kunt beschrijven hoe Napoleon een Europees rijk veroverde en dat ook weer verloor.
• Je kunt uitleggen welke gevolgen Napoleons bestuur voor Nederland had.
• Je kunt enkele belangrijke oorzaken noemen van de politiek-bestuurlijke veranderingen in de eerste helft van de 19e eeuw in Zuid- en Midden-Amerika.
• Je kent de begrippen, personen en jaartallen uit deze paragraaf.
  

Napoleon komt aan de macht

• In 1794 kwam er een einde aan het schrikbewind: Robespierre werd opgepakt en zelf onthoofd. 

Napoleon komt aan de macht

• Er kwam een ander, gematigder bestuur: alleen de rijke burgerij heeft nu inspraak. Ellende nog niet voorbij!
• Oorlog met Oostenrijk, Pruisen, Spanje en Groot-Brittannië.
• Hoge voedselprijzen.
• Hoge belastingen.
• Politieke strijd: sommige burgers vonden dat het volk te weinig macht had, anderen wilden weer een koning.

Met welke gebeurtenis komt er een einde aan het schrikbewind in Frankrijk?

1. Bestorming Bastille
2. Machtsgreep Napoleon
3. Onthoofding Robespierre

Wat voor soort bestuur kwam er in Frankrijk na de periode van Terreur?

1. Een gematigd bestuur
2. Een radicaal bestuur

Wat is de juiste omschrijving bij een gematigd bestuur?

1. Bestuur wat snelle en grote veranderingen wil
2. Bestuur wat de samenleving geleidelijk wil veranderen.

Napoleon komt aan de macht

• Napoleon was een succesvol generaal in het leger: populair door de vele overwinningen.
• Grijpt in 1799 de macht: einde Franse Revolutie!

Napoleon komt aan de macht 

• Hij maakt een nieuwe grondwet: burgers hebben inspraak.
• In werkelijkheid is Napoleon een dictator! 
• Dictatuur: Een bestuur waarin één persoon (geen koning of keizer) of een kleine groep mensen alle macht heeft.
• Hij maakt zelf de wetten en beslist over oorlog & vrede.
• Code Napoléon: Een wetboek dat werd ingevoerd door Napoleon en dat uitging van het idee dat voor alle burgers dezelfde wetten gelden.
• Napoleon blijft toch populair.

Napoleon komt aan de macht

• In 1804 kroonde Napoleon zich zelfs tot keizer
• 
  

Napoleon komt aan de macht

Een aantal resultaten van de Franse revolutie liet Napoleon bestaan, namelijk:

Privileges bleven afgeschaft: standensamenleving voorbij.

Dezelfde wetten & grondrechten voor iedereen.

Napoleon voerde ook een wetboek in, wat geldig was voor iedereen: eerlijkere rechtspraak! 

Goed of fout?
De Franse Revolutie eindigt met de machtsgreep van Napoleon.

1. Goed
2. Fout

Waarom eindigt de Franse Revolutie met de machtsgreep van Napoleon?

Noem enkele belangrijke eigenschappen van het bestuur door Napoleon.

In welk jaar kroont Napoleon zichzelf tot keizer?

1. 1789
2. 1799
3. 1804
4. 1810

Het Europese rijk van Napoleon

• Napoleon bleef oorlog voeren:
• meer macht voor Frankrijk & ideeën van de Franse Revolutie verder verspreiden
• Napoleon zei dat hij de mensen in Europa wilde bevrijden van hun onderdrukkers en hun gelijke rechten wilde geven. Hij werd hun onderdrukker.....

Het Europese rijk van Napoleon

• Napoleon veroverde en groot deel van Europa.
• Groot-Brittannië lukte niet.
• Napoleon verbood daarop alle handel met Groot-Brittannië: 'Continentaal Stelsel'. 
• Kaart: bron 3, blz. 145

Het Europese rijk van Napoleon

• De Russen weigerden hieraan mee te werken.
• Daarom viel Napoleon in 1812 Rusland aan.
• Begin van zijn ondergang... 

Het Europese rijk van Napoleon

De Russen trokken zich terug, vochten niet en lokten Napoleons leger steeds dieper Rusland in.

Toen brak de winter aan en stierven veel soldaten aan honger, kou en ziektes.

Het Europese rijk van Napoleon

• Nadat Napoleon zich uit Rusland had teruggetrokken, ging Rusland in de tegenaanval.
• Ook Groot-Brittannië, Oostenrijk en Pruisen wilde een einde maken aan het bewind van Napoleon en de ideeën van de Franse Revolutie.
• In 1813 versloegen ze Napoleon tijdens een grote veldslag in Duitsland.

Het Europese rijk van Napoleon

• Napoleon werd verbannen naar Elba, maar hij ontsnapte en keerde terug naar Frankrijk waar hij een nieuw leger opbouwde. 

Het Europese rijk van Napoleon

• In 1815 werd Napoleon bij Waterloo definitief verslagen en werd hij verbannen naar Sint Helena, waar hij in 1821 stierf.

Waarom viel Napoleon Rusland aan?

Hoe versloegen de Russen Napoleon?

1. Russen trokken zich steeds terug en vernielden oogsten, en schuilplaatsen.
2. De winter brak aan in Rusland, waar het Franse leger niet op voorbereid was.
3. Russen vielen kleine groepjes Franse soldaten aan.
4. Alle antwoorden zijn juist.

In welk jaar werd Napoleon definitief verslagen?

1. 1804
2. 1810
3. 1813
4. 1815

Naar welk eiland werd Napoleon verbannen in 1813?

1. Elba
2. Sint Helena

Beschrijf hoe Napoleon een Europees rijk veroverde en dat ook weer verloor.

Napoleon in Nederland

• Na 1800 waren de Fransen al de baas in de Bataafse Republiek (Nederland).
• In 1806 werd dat helemaal duidelijk: Napoleon maakte zijn broer Lodewijk koning van het Koninkrijk Holland.

Napoleon in Nederland

• Napoleon vond dat zijn broer te weinig hielp in zijn strijd tegen Groot-Brittannië.  
• Napoleon had de handel met Engeland verboden, maar Lodewijk trad nauwelijks op tegen de smokkelhandel vanuit Nederland naar Groot-Brittannië.

Napoleon in Nederland

• In 1810 moest Lodewijk afstand doen van de troon.
• Nederland werd een Franse provincie.
• Franse wetten golden nu ook in Nederland:
• Achternamen werden ingevoerd
• Burgerlijke stand
• Franse les op scholen
• Nederlanders moesten verplicht in Franse leger

Napoleon in Nederland

Steeds meer verzet tegen de maatregelen van Napoleon:

• Bijvoorbeeld door de hoge belastingen en het verbod op de handel met Groot-Brittannië.

In 1813 (nadat Napoleon van Rusland en Duitsland had verloren), kwamen de Nederlanders in opstand.

Napoleon in Nederland

De zoon van de stadhouder Willem V keerde terug als koning Willem I van het koninkrijk der Nederlanden.

Hoe heette de eerste koning van de Nederlanden?

1. Willem I
2. Willem V
3. Lodewijk Napoleon
4. Napoleon

In welk jaar werd Lodewijk Napoleon koning van het koninkrijk Holland?

1. 1800
2. 1806
3. 1810
4. 1813

Waarom moest Lodewijk Napoleon aftreden als koning van Holland?

Waarom verbood Napoleon eigenlijk de handel met Groot-Brittannië?

Noem enkele gevolgen van Napoleons bestuur voor Nederland.

Je kunt enkele belangrijke oorzaken noemen van de politiek-bestuurlijke veranderingen in de eerste helft van de 19e eeuw in Zuid- en Midden-Amerika- 1/2

1808: Napoleon veroverde Spanje. 

Gevolgen voor de Spaanse kolonies: revoluties om onafhankelijk te worden van dat toch wel zwakke Spanje!

Democratie was niet haalbaar: er kwamen dictatoriale besturen. 

Dekolonisatie Zuid-Amerika

Kolonies 1808-1825

Je kunt enkele belangrijke oorzaken noemen van de politiek-bestuurlijke veranderingen in de eerste helft van de 19e eeuw in Zuid- en Midden-Amerika- 2/2

Uitzonderingen:

Suriname (1975)

veel eilanden in de Caraïben 

ABC

Saba/ St. Maarten/ St. Eustachius

Begrippen

Continentaal Stelsel

Revolutie

Keizer

Burgerlijke stand

Dictatuur

Koninkrijk der Nederlanden

PERSONEN

De belangrijkste personen op een rijtje:

Robespierre

Napoleon

Lodewijk Napoleon

 Simon Bolivar

Jaartallen uit deze les

1789- welke gebeurtenissen ken je?

1794- 

1799- tegenrevolutie Napoleon

1804- Keizer Napoleon

1806- koninkrijk Nederland

1808

1813- Volkerenslag, verbanning naar Elba

1815- verbanning Napoleon naar St. Helena

1816

1821- dood Napoleon

Continuïteit 

Verandering

&

Verandering en continuïteit

Een verandering is het tegenovergestelde van een continuïteit

Verandering: iets wordt anders dan het was

Continuïteit: iets wat een lange tijd hetzelfde blijft

Continuïteit en verandering

Continuïteit = iets wat hetzelfde blijft.

Continuïteit -> continu

Verandering = iets wat anders is.

Je gebruikt continuïteit en verandering in vergelijkingen

Aan de slag

Lees blz. 151-153

Maak opdrachten 1 t/m 6 in duo's.

Oefenen voor de toets H3 par 1-5

Maak de opdrachten in de 'Afsluiting' online.

Ik zal feedback geven dat je terug kunt lezen dit weekend!