Basisstof 4: Genexpressie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Biologie

Mevr. Zwijns ([e-mail])

WELKOM!

Biologen houden zich bezig met de levende natuur.

Een levend wezen noem je een organisme

Aan het einde van deze les:

Herhaling 

+ huiswerk bespreken

--> Variant hiervan 

Aan uiteinde van chromosoom 

Gen

Celkern

DNA

Chromosomen

Allelen

Telomeer

voor DNA-replicatie is/zijn benodigd

1. DNA
2. DNA polymerase
3. vrije nucleotiden
4. alle drie

Bij welk proces wordt het DNA verdubbeld als voorbereiding op de celdeling?

1. DNA replicatie
2. transcriptie
3. translatie

Bij welk proces wordt er een aminozuurketen gevormd?

1. DNA-replicatie
2. Transcriptie
3. Translatie
4. Polymerase

Ribosomen vertalen het RNA in een aminozuurketen

1. DNA replicatie
2. transcriptie
3. translatie

DNA polymerase koppelt DNA nucleotiden aan een oude keten.

1. DNA replicatie
2. transcriptie
3. translatie

Welk stuk RNA moet er bij de transcriptie van dit DNA gemaakt worden?

Kies de juiste. 

C

C

A

T

G

C

C

A

U

G

G

G

T

A

C

G

G

U

A

C

Wat hoort waarbij?

Transcriptie 

DNA-replicatie

Translatie

DNA-polymerase koppelt DNA-nucleotiden aan een oude keten

Langs DNA wordt RNA gevormd

Het proces stopt bij een stopcodon

Het proces stopt waneer het hele genoom in een cel is gekopieerd

Ribosomen vertalen RNA in een aminozuurketen

Er worden twee nieuwe DNA-ketens gevormd

Koppel de juist begrippen aan de celorganellen

Celkern

Passeert 

Kernporie

Endoplasmatisch recticulum  (Ribosomen)

Golgisysteem

DNA

Translatie

Transcriptie

Replicatie

Eiwit (af!)

RNA

Mitose

Aminozuren

DNA

Hoe werkt de eiwitsynthese?

RNA

Eiwit

Ribosoom

transcriptie

translatie

Wat is de functie van RNA?

1. de informatie voor een eiwit van DNA naar de ribosomen overbrengen
2. het bevat alle erfelijke informatie
3. RNA maakt eiwitten
4. RNA koppelt aminozuren aan elkaar tot eiwitten

eukaryoot

1. organisme zonder cellen met celkern
2. organisme zonder cellen en zonder kern
3. organisme met 1 of meer cellen met celkern
4. organisme met meerdere cellen en kern

Prokaryoot of eukaryoot

1. prokaryoot
2. eukaryoot
3. niet zichtbaar

Prokaryoot

Eukaryoot

BS 2: DNA replicatie

Eiwitsynthese

Maken van een eiwit in een cel

(synthese = samenstellen)

Bestaat uit een aantal stappen

1. transcriptie

2. translatie

3. Eiwitvouwing

Oefenen examenopgaven

• Open de examenvraag in de classroom
• Maak de vraag
  
  
• Hulp nodig? zoek op in je boek
• Klaar? zoek zelf een examenvraag op biologiepagina.nl

Triplet/codon

Welke binas tabel is dit?

eiwitten worden gemaakt door steeds 3 nucleotiden tegelijk af te lezen. In deze tabel kan je aflezen welk aminozuur bij welk triplet hoort, door de 1e 2e en 3e base af te lezen. Translatie begint altijd bij de code AUG

Basisstof 4: Genexpressie

Boek 5

Thema 2: DNA

ontwikkeling

genotype + omgeving = fenotype

licht zorgt dat in sommige delen van de plant de genen voor celdeling tot expressie komen

Celdifferentiatie

genotype + omgeving = fenotype

genotype: voor lichaamscellen gelijk

omgeving: signaalstoffen 

fenotype: ongeveer 300 verschillende celtypen.

welke genen tot expressie komen wordt bepaald door omgeving vd cel

prokaryoot

eukaryoot

Genregulatie prokaryoten

Genregulatie = het aan- en uitzetten van genen

Genexpressie = hoeveel eiwitten er van één gen worden gemaakt per tijdseenheid

Genregulatie bij eukarytoten in ontwikkeling

Genregulatie eukaryoten

Op verschillende manieren:

• Regulatorgenen coderen voor eiwitten (transcriptiefactoren) die de expressie van andere genen kunnen activeren/remmen
  
• Steviger oprollen chromosoom --> geen transcriptie mogelijk
• Epigenetica = studie naar omkeerbare veranderingen in genexpressie, die geen gevolg zijn van mutaties
  

           --> DNA-methylering: CH3-groep aan C --> kan niet meer afgelezen worden, kan                                           doorgegeven worden aan volgende generatie

Epigenetica

 Epigenetica

Maak een tekening

• maak een tekening van 
  - transcriptie
  - translatie
  - genexpressie
• 
  
• Hulp nodig? kom naar mijn bureau
• Klaar? zoek zelf een examenvraag op biologiepagina.nl

Basisstof 4: opdrachten

• Lees basisstof goed door 
• Maak de opdrachten
  
  
• Hulp nodig? kom naar mijn bureau
• Klaar? Maak de contextvraag aan het einde 
  van het hoofdstuk

Aan het einde van deze les:

Huiswerk

Boek 5, thema 2, basisstof 4

Lees goed door

Maak de opdrachten