Les 1 - inleiding en juridische ouders

• Personen- en familierecht
• MBO
• Studiejaar 1

Les 1

Inleiding en juridische ouders

Personen- en familierecht 

Wat moet je meenemen?

• Basisboek juridisch (digitaal of fysiek);
• Wettenbundel deel I
• Schrift 
• Pen
• Markeerstiften 
• Stickertjes/tabjes (gekleurd) 

Welke onderwerpen komen aan bod bij het personen- en familierecht?

Les 2 

Gevolgen van het ouderschap

Personen- en familierecht 

Vertel mij iets over...

Gevolgen van het ouderschap

1. Ouderlijk gezag;
2. Onderhoudsplicht;
3. Naam;
4. Erfgenaamschap.

Wat is gezag?

Ouderlijk gezag art. 1:245 BW

• Gezag           zeggenschap over een minderjarig kind (art. 1:233 BW);
• Ouders nemen beslissingen over het kind;
• Gezamenlijk gezag (beide ouders) of eenhoofdig gezag (één ouder)
• Opvoeden en verzorgen
• Ouders vertegenwoordigen juridisch het kind (wettelijk vertegenwoordiger);
• Ouders beheren het vermogen van het kind.

Waar staat in het artikel over gezag dat gezag zowel ouderlijk gezag als ook voogdij is?

Heeft gezag te maken met je opvoeding?

Ja, gezag heeft ook te maken met de opvoeding en de beslissingen die je ouders nemen

Moeten je ouders zorgen voor een fijne woonplek?
Heeft dit dan ook te maken met gezag?

1. Nee en nee, als je maar een dak boven je hoofd hebt, dan maakt het verder niets uit
2. Ja en nee, je moet een fijne woonplek hebben, maar dit valt niet onder gezag
3. Ja en ja, een fijne woonplek hoort bij gezag en dus moeten je ouders daar voor zorgen

Als je ouders 'de baas' zijn en jouw vermogen beheren, is dit vermogen dan ook van je ouders?

1. Nee, dit is gewoon van mij!
2. Ja, zij mogen bepalen wat er met mijn vermogen gebeurt
3. Nee, maar ze hebben wel recht op de rente over mijn vermogen of andere opbrengsten
4. Ja, maar de rente is voor mij

Onderhoudsplicht art. 1:395a BW

• Ouders moeten je onderhouden; 
• Zij dragen de kosten voor boodschappen, huur/hypotheek, schoolboeken en andere kosten die te maken hebben met je opvoeding en verzorging;
• Onderhoudsplicht eindigt in principe bij meerderjarigheid van het kind; 
• Als het kind nog een opleiding volgt, wordt de onderhoudsplicht verlengd tot de 21e verjaardag (art. 1:395a lid 1 BW);
• Stiefouders kunnen ook onderhoudsplicht hebben! 

Naam 1:4 BW (en verder)

• Ouders kiezen voor- en achternaam (familienaam) van het kind;
• Dezelfde achternaam voor kinderen uit dezelfde biologische ouders (één achternaam kiezen bij eerste kind); 
• Keuze achternaam van ouder 1, ouder 2 of een combinatie van beide (sinds 1 januari 2024);
• Geen keuze achternaam, automatisch achternaam vader of duo-moeder;
• Keuze voornaam vrij, maar mag niet bespottelijk zijn of gelijk zijn aan een naam wat normaal gesproken een achternaam is (bijvoorbeeld Jansen);
• Keuze voor- en achternaam wordt vastgelegd in de geboorteakte

Ik lees hier persoonlijk altijd een paar schaamnamen voor; https://menhealth.nl/grappige-namen/ 

Bennie Thuis, Fokje Modder en K. Bouter doen het altijd erg goed bij de studenten..

Mats Bakker en Marleen Cornelissen zijn niet getrouwd. Marleen bevalt van dochter Doris. Mats heeft Doris later pas erkend en hier geen naamskeuze gedaan.
Wat is de achternaam van Doris?

1. (Doris) Cornelissen
2. (Doris) Bakker
3. (Doris) Cornelissen - Bakker
4. (Doris) Bakker - Cornelissen

Doris heeft dus de achternaam Cornelissen. Als Mats en Marleen nog een kindje krijgen, wat is dan de achternaam van dit kindje?

1. Cornelissen
2. Bakker
3. Bakker - Cornelissen
4. Cornelissen - Bakker

Erfgenaamschap art. 4:10 BW

• Regels erfrecht staan in boek 4 van het Burgerlijk Wetboek;
• Regelt wat er gebeurt met je vermogen als je komt te overlijden;
• Juridisch ouder-kind betekent dat je elkaars erfgenaam wordt (dus jouw ouders ook van jou!);
• Kind kan niet worden onterfd (recht op legitieme portie);
• In les 6 en 7 zullen we uitgebreid stilstaan bij het erfrecht. 

Legitieme portie is de helft waar je normaal gesproken recht op zou hebben 

Bijvoorbeeld:

Drie kinderen, één onterfd 

Erfenis is 45.000 euro 

15.000 euro p.p. bij eerlijke verdeling

Voor het onterfde kind is het dan 7.500 euro (1/2 van 15k), de rest krijgt 15k + 7,5k = 22.500 euro voor de andere twee kinderen 

Kan je ook erfgenaam zijn van iemand anders dan je ouder(s), bijvoorbeeld een vriend(in)?

Ja, d.m.v. een testament 

Huiswerk

Lezen hoofdstuk 9.4

Inleiding

Personen- en familierecht:

Ouderschap

Minderjarigheid

Huwelijk

De juridische moeder art. 1:198 BW

1. Biologische moeder (baart het kind);
2. De vrouw met wie de biologische moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft tijdens de geboorte van het kind (duo-moeder); 
3. De vrouw die het kind erkend heeft; 
4. De vrouw die het kind heeft geadopteerd;
5. De vrouw van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld. 

De juridische vader art. 1:199 BW

1. De man die met de moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap heeft tijdens de geboorte van het kind; 
2. De man die het kind heeft erkend; 
3. De man die het kind heeft geadopteerd; 
4. De man van wie het ouderschap door de rechter is vastgesteld. 

Juridisch vs. biologisch ouderschap

• Biologische ouders zijn de ouders die het kind hebben verwekt;
• Juridische ouders zijn de ouders die de wet als ouders hebben aangewezen (artikel 1:198 BW en 1:199 BW);
• Biologische ouder en juridische ouder hoeven niet hetzelfde te zijn;
• Je kan maar twee juridische ouders hebben!

Vertel hier de verschillen, neem adoptie in je verhaal mee en bij een andere biologische en juridische ouder ook het vreemdgaan van een vrouw tijdens het huwelijk. 

Wat is het verschil tussen juridisch ouderschap en biologisch ouderschap?

Maarten en Marie zijn getrouwd. Tijdens het huwelijk is dochter Merel geboren. Kort daarna zijn Maarten en Marie gescheiden. Marie is inmiddels hertrouwd met Mohamed. Merel woont bij Marie en Mohamed. Merel ziet Maarten nog maar zelden. Wie is/zijn de juridische ouder(s) van Merel?

1. Maarten
2. Marie
3. Maarten en Marie
4. Marie en Mohamed

In welk van de volgende situaties is de vrouw automatisch 'duo-moeder'?

1. De vrouw baart het kind
2. De vrouw is getrouwd met de biologische moeder (tijdens geboorte)
3. De vrouw adopteert het kind
4. De rechter stelt het ouderschap vast

Leg de nadruk op het woord 'automatisch'

Erkenning art. 1:203 BW

• Bij gemeente verklaren dat je de juridische ouder wil zijn van het kind;
• Ambtenaar maakt akte op als bewijs;
• Erkennen kan ook tijdens zwangerschap (met toestemming).

Toestemming kind vanaf 12 jaar + biologische moeder 

Toestemming kind vanaf 16 jaar zonder biologische moeder 

Adoptie art. 1:227 BW

• Juridisch ouder worden door adoptie;
• Rechtbank neemt dit besluit;
• De wettelijke banden met biologische ouders worden doorgesneden. 

Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap 

art. 1:207 BW

• Op verzoek van de moeder of het kind;
• Werkt terug tot aan het moment van geboorte.

Voorbeelden:

vader overleden voor erkenning 

biologische vader wil niet erkennen 

instemmende partner (mee-moeder) wil ook juridisch ouder zijn van het kind en heeft toestemming gegeven voor de verwekking

Loes en Henk zijn getrouwd. Hun relatie is niet goed. Loes raakt tijdens haar huwelijk zwanger van Tom en brengt dochter Bianca ter wereld, terwijl ze nog getrouwd is. Henk is dus de juridische vader van Bianca.
Kijk in art. 1:200 BW: wat kan Henk doen?

1. Het vaderschap ontkennen
2. Scheiden van Loes
3. Niks

Rita en Marlene wonen samen. Rita bevalt van een zoon. Hoe kan Marlene de duo-moeder van deze zoon worden?

1. Dit kan niet, want ze zijn niet getrouwd
2. Het kind erkennen

John wordt vader van een zoon met Maaike. Zijn echtgenoot Pieter wil ook graag juridische vader worden van dit zoontje.
Is dit mogelijk? Wat moet Pieter dan doen?

Adoptie, want erkenning gaat niet i.v.m. moederschap door baren = juridisch ouder + John is juridisch ouder (vermoedelijk door erkenning) dus blijft adoptie over (banden met juridische moeder worden doorgesneden) 

Huiswerk

Lezen hoofdstuk 9.3