3.4 Het einde van de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

6.4: Het einde van de Koude Oorlog

 

 

 En de val van de Sovjet-Unie

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen:

- Wat de Praagse Lente is. 

- Wat Glasnost en Perestrojka inhoudt. 

- Hoe de Sovjet-Unie uiteindelijk uit elkaar viel. 

Afnemende spanningen

• Bij de Cubacrisis waren de spanningen erg hoog opgelopen.

       - Wereld was aan kernoorlog ontsnapt.

• MAD (Mutual Assured Destruction) ofwel wederzijdse afschrikking had deze oorlog net                voorkomen.
  
• Beide kampen beseffen dat dit uit de hand aan het lopen was.
  

• Na de Cubacrisis maken beide kanten afspraken met elkaar om de wereld veiliger te maken.
  

       - Afspraken over hoeveelheid kernwapens

       - SALT-1 Verdrag (1972)

• Er breekt een periode van relatieve rust aan.

       - De Detente

Praagse Lente

• In deze periode durven de mensen In het Oostblok weer kritiek te hebben op het communisme. 
• Inwoners van Tsjecho-Slowakije eisen verandering en vrijheid. 

       - Ze waren klaar met de corruptie en onderdrukking van het communisme.

       - Er was enorme armoede doordat de economie niet van de grond kwam.

• In 1968 voert de leider van Tjecho-Slowakije, Alexander Dubcek, hervormingen door.
  
• Wanneer hij ook de persvrijheid terugbrengt en meerdere partijen toestaat, gaat hij te ver.
• Onder leiding van de SU vallen de andere landen van het Warschaupact binnen.

       - Met tanks verjagen ze Dubcek.

       -  Zijn hervormingen worden teruggedraaid. 

De Sovjet-Unie in verval

• Eind jaren 70 gaat het steeds slechter met de Sovjet-Unie en het Oostblok.

• Landen geheel uitgeput door de Koude Oorlog:

       - Dure wapenwedloop en oorlogen eisten haar tol op de zwakke economie.

       - Corrupt politiek systeem zorgde ervoor dat zaken slecht geregeld werden. 

       - Oude Sovjetleiders die niet wilden veranderen.

       - Enorme strenge controle en te weinig vrijheden voor burgers.

       - Steeds armer wordende bevolking, die steeds onrustiger wordt.

• In 1985 wordt Michail Gorbatsjov de nieuwe leider van de Sovjet-Unie.

       - Hij moet de problemen gaan aanpakken. 

Glasnost en Perestrojka

• Gorbatsjov beseft dat er snel veranderingen moeten komen 
• Zet een aantal stappen om de Sovjet-Unie te moderniseren: 

• Glasnost: Openheid:
  

      - Meer openheid in de politiek. 

      - Kritiek op de politiek toegestaan. Meer democratie in bestuur

• Perestrojka: Economische hervormingen
  

      - Aanpassen van de strenge vijfjarenplannen.

      - Vrijheid om je eigen bedrijfje te starten

• Sluit akkoorden met de Amerikaanse president Reagan over ontwapening van de landen.
• Minder bemoeien met de andere landen in het Oostblok. 

Plaats de volgende onderdelen bij Glasnost of Perestrojka. 

Glasnost

Perestrojka

Politieke openheid

Economische hervorming

Kritiek mogen uiten op bestuur. 

Minder strenge vijfjarenplannen.

Minder politieke geheimen.

Eigen bedrijf mogen beginnen. 

Het begin van het einde

• Burgers worden dus iets vrijer gelaten en proeven een beetje vrijheid. 

       - En zij willen meer...

• Ook in de rest van het Oostblok roken de mensen de vrijheid
  
• In steeds meer landen in het Oostblok komen de burgers in opstand tegen hun eigen        regering, die trouw was aan de Rusland.

       - Gaan massaal de straten op en demonstreren voor een nieuwe, vrije en onafhankelijke                     regering!

• Overal in het Oostblok worden de communistische leiders vervangen door nieuwe, democratische regeringen
  
• In Hongarije wordt het IJzeren Gordijn zelfs geopend..,.
  

De val van de muur

• Ook in de DDR gaan mensen massaal de straat op. 
• Hoogtepunt van de demonstraties is op 9 november 1989 in Berlijn
  
• De net nieuwgekozen bestuurders van Oost-Berlijn laten het reizen tussen Oost- en West-         Berlijn weer toe.
  

• Massaal trekken de mensen naar de grensovergangen.

       - Voor het eerst sinds 1961 kunnen mensen weer vrij tussen Oost- en West-Berlijn reizen!

• In de dagen erna gaan mensen de muur met mokers, bijlen en ander gereedschap te lijf. 

       - Muur wordt letterlijk afgebroken!

• De val van de Berlijnse muur komt symbool te staan voor het einde van de Koude oorlog.

Waarom is de val van de Berlijnse muur het symbool geworden van het einde van de Koude Oorlog?

Het einde van de Sovjet-Unie

• Ook in de Sovjet-Unie zelf ontstaan scheuren dankzij de nieuwe vrijheden. 
• Verschillende volkeren binnen de Sovjet-Unie roepen de onafhankelijkheid uit.

       - Landen als Oekraïne, Georgië en Litouwen ontstaan

• Sovjet-Unie valt in hoog tempo uit elkaar!
  

• Gorbatsjov wilde de Sovjet-Unie hervormen om te kunnen blijven bestaan.

       - In plaats daarvan had hij de veranderingen in gang gezet die de SU lieten verdwijnen.

• In 1991 valt de Sovjet-Unie definitief uit elkaar in 15 landen, waarvan Rusland de grootste is. 
• In datzelfde jaar spreken de VS en Rusland af dat de Koude Oorlog voorbij is. 

Koude Oorlog 2.0

• Na het uiteenvallen van de SU komt Rusland in verval:

       - Veel armoede, slechte economie, veel criminaliteit.

       - Verliezen de positie van supermacht.

• Veel Russen begonnen terug te verlangen naar de SU.

• Vladimir Putin wordt in 1999 president van Rusland.

       - Hij wil Rusland terug op de kaart zetten als supermacht in de wereld.

• Door olie- en gasvondsten weet Putin Rusland economisch weer omhoog te helpen!
  

       - Hierdoor kan Rusland zich weer als Supermacht gaan gedragen.

       - En kunnen er nieuwe strubbelingen ontstaan…