Wat is literatuur?

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat is literatuur? 

Schrijf hier 5 woorden of zinnetjes die jij associeert met literatuur.

Fictie en Non-fictie 

- Fictie:  teksten die verzonnen zijn en puur bedoeld als ontspanning. 

- Non-fictie: zakelijke teksten, teksten met feiten en meningen. 

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

Een stripboek over Donald Duck

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur/ non-fictie
4. lectuur / non-fictie

Stationsromannetjes

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur /non-fictie

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

Een wetenschappelijk artikel

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

1. literatuur / fictie
2. lectuur / fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

De boeken de van de Amerikaanse schrijver George R.R. Martin waarop de serie 'Game of Thrones' gebaseerd is.

1. literatuur / fictie
2. lectuur /fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non-fictie

Het sprookje van Sneeuwwitje

1. literatuur / fictie
2. lectuur /fictie
3. literatuur / non-fictie
4. lectuur / non - fictie

Lectuur vs. literatuur 

• Lectuur: alles wat mensen lezen is lectuur, kranten, studieboeken, handleidingen, gedichten, romans en tijdschriften

• Literatuur: een onderdeel van die lectuur is literatuur verhalen, gedichten, toneelstukken, sprookjes, romans, liedteksten, etc.
  

Literatuur 

complex 

 meerduidigheid 

 niet voorspelbaar 

karakters ontwikkelen zich 

er gebeurt meer dan je denkt 

tijdloos 

complexer taalgebruik 

wil  je aan het denken zetten

lectuur 

 eenvoudig 

op één manier uitlegbaar 

 voorspelbaar (clichés)

 stereotype personages 

het verhaal is duidelijk 

aan trends onderhevig  

eenvoudig taalgebruik

minder diepgaand 

lectuur

literatuur

eenvoudig taalgebruik

voorspelbaar

diepgang

natuurlijk en origineel taalgebruik

ontwikkeling van personages

vaste rolpatronen

vaker maatschappijkritisch

laat nadenken

volgens de algemeen heersende moraal

wat de lezer wil horen

vaak clichématig

vaak happy end

vaak een open eind

Waarom literatuur lezen ? 

• Verplaatsen in de hoofden van anderen en in situaties waarin je nog nooit verkeerd hebt. 
  

• Literatuur kan je helpen je eigen zienswijze, opinies en vooroordelen door te prikken en te relativeren, je stapt buiten je eigen leefwereld
• Je  inlevingsvermogen in mensen die van jou verschillen groeit
• Je probleemoplossend vermogen groeit. 
  
• Woordenschat en je vermogen je genuanceerd uit te drukken groeien
• Literatuur daagt uit om je voorstellingsvermogen te vergroten
• Literatuur draagt bij aan de ontwikkeling van je persoonlijkheid
• Literatuur biedt een rustpunt voor je geest in onze snelle wereld 
• Literatuur kan je veel leesplezier bezorgen!

Proza  en poëzie 

- Proza : teksten in verhaalvorm 

- Poëzie: teksten in dichtvorm 

Een voorbeeld van proza is:

1. het Nederlands volkslied: 'Het Wilhelmus'
2. de roman 'Turks Fruit' van Jan Wolkers
3. het liedje 'Dikkertje Dap'
4. het gedicht: Herinnering aan Holland van Hendrik Marsman

Volrijm & halfrijm

• Volrijm -> raaf-graaf, hond-mond, blaren-jaren
• Halfrijm: Assonantie en alliteratie

1. Assonantie -> beklemtoonde klinkers luiden gelijk
2. Alliteratie -> beginmedeklinkers  zijn gelijk

Ezelsbruggetje -> Alliteratie =  Allereerste medeklinkers 

Assonatie: de beklemtoonde klinkers van de rijmende woorden komen overeen, zoals in lief en diep.

Alliteratie: de medeklinkers uit (achtereenvolgende) woorden komen overeen, zoals in koddige kater

Voorbeeld:

De koe moest baren en de koe was moe,

 
er staken poten achter uit haar lijf 

 
en daaraan zaten touwen en daaraan hingen wij; 

 
maar 't kalf bleef halverwege steken en de koe 

 
keek telkens achterom naar dat gedoe en loeide zacht; 

 
het was nog maar een jonge koe, het was haar eerste keer 

 
en daarom moest ze kreunen en wij trokken weer 

 
en met veel bloed kwam toen het kalf eruit, 

 
dood, en ook de koe was stervende en de boer, 

 
hij keek van koe naar kalf, van kalf naar koe 

 
en stond daar met gebalde vuisten, en alles vloekte, 

 
maar hij vloekte niet.