Les 1 - Inleiding op het jodendom leerjaar 2 2022 2023

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Jodendom

Les 1: Inleiding op het jodendom

In deze les komt het volgende aan bod

• Wat weet jij al van het jodendom?
• Vier belangrijke geloofspunten van het jodendom
•  Verschillende stromingen binnen het jodendom
• Joodse identiteit
• Wat is Joods is
• De geschiedenis van Joden in Nederland
• Over Joods leven nu

Kerk

Synagoge

Moskee

Bijbel

Thora

Koran

Christendom

Jodendom

Islam

Wat weet jij al van
het jodendom?

Vier belangrijke geloofspunten

1. Er is één God

Het jodendom is een monotheïstische godsdienst (= één God). Joden spreken de naam van God (Jahweh) niet uit. In plaats daarvan zeggen ze 'Adonai', wat 'Heer' betekent.

2. Het verbond tussen God en de joden

De joden zijn de nakomelingen van Abraham en hebben een Verbond met God gesloten. Joden beschouwen zich als het uitverkoren volk van God. In de Thora staat welke bedoeling God met hen heeft.

3. Naleving van de wet

God heeft met de joden afspraken gemaakt. God heeft beloofd het joodse volk te beschermen. Ook heeft hij het joodse volk een eigen land beloofd: het beloofde land. Joden moeten zich aan de leefregels van God houden: de Tien Geboden van Mozes (te vinden in de Thora).

4. Het geloof in een Messias

Joden geloven dat er een verlosser (Messias) komt die een einde zal maken aan alle ellende in de wereld en het Rijk van God zal heersen. Volgens sommige joden is dit een ideale samenleving hier op aarde, andere joden geloven dat dit een ideale toestand na dit leven is in de hemel. 

Ik schrijf over de oorlog

Ik schilder over joodse onderwerpen

Ik ben een joodse grappenmaker

Ik ben joods geworden

Ik ben een Israëliër

Ik heb thuis een kerstboom

Joods is...

voor iedereen anders

Kortom: Joods is voor iedereen anders...

Dat betekent dat je op verschillende manieren Joods kunt zijn.

Kijk maar!

Arnon Grünberg: Amsterdamse columnist en schrijver, woont nu in New York.

Marilyn Monroe: filmidool en megaster uit Amerika.

Max Tailleur: Amsterdammer, gespecialiseerd in moppen.

Jitschak Rabin: Israëlische politicus die een akkoord sloot met de Palestijnen. Hij werd doodgeschoten door een andere Israëliër die zich niet kon vinden in deze vredesonderhandelingen.

Isa Hoes: Nederlandse actrice en schrijfster.

Marc Chaggall: Franse schilder, oorspronkelijk uit Wit-Rusland, met geheel eigen stijl.

Vind meer informatie op www.sgtkosher.nl.

Wanneer ben je joods?

Jood /Jodin ben je door:

• Afkomst: als je moeder Joodse is, dan ben jij ook Joods.
• Religie: Je bent joods omdat je gelooft in de God van het jodendom. 

 Let op!

• niet iedere Jood is een belijdende religieuze Jood
• Niet iedere belijdende religieuze jood is Joods van afkomst

Verschillende stromingen binnen het jodendom

Orthodoxe joden

Liberale joden

Niet-religieuze joden

Orthodoxe joden geloven dat de Thora letterlijk van God komt. Daarom vinden ze het belangrijk om trouw aan de Thora te zijn. Ze houden zich strikt aan de regels. Zo eten ze geen varkensvlees, werken ze niet op de sabbat en gaan regelmatig naar de synagoge. Ze zijn duidelijk te herkennen: de mannen hebben baarden en lange pijpenkrullen langs hun slapen, dragen zwarte kleding en een hoed. Volgens Orthodoxe joden is iemand joods als zijn/haar moeder joods is.

Liberale joden zijn van mening dat de Thora door God geïnspireerd is, maar door mensen is geschreven. De precieze leefregels zijn voor hun niet van belang. Het gaat om de waarden die in de Thora een belangrijke rol spelen: liefde tot God, naastenliefde en rechtvaardigheid. Deze waarden kunnen ook nu nog een leidraad vormen voor het menselijk handelen; een bron van ethische inspiratie voor liberale joden.

Dit zijn mensen die wel tot de joodse bevolkingsgroep behoren, maar verder niets met het geloof doen. Zij volgen geen joodse leefregels (meer) en geloven ook niet (meer) in God. Ze zijn joods omdat ze een joodse moeder hebben.

Joodse identiteit

Wat betekent het eigenlijk: 'joods zijn'? 

De Nederlandse jood heeft te maken met de volgende aspecten:

• De persoonlijke levensgeschiedenis (bijv. Anne Frank)
  
• De joodse levensbeschouwing: leefregels, inspirerende personen, belangrijke geschriften, rituelen, feesten, symbolen
• De Nederlandse cultuur
• De holocaust en het antisemitisme
  
• Israël en het zionisme
  
  

De Nederlandse Jood heeft met al deze aspecten bepaalde ervaringen. Het geheel van deze ervaringen is belangrijk voor de identiteit van de Nederlandse Jood. Bij iedere jood is die ervaring verschillend. De ene jood zal de oorlog hebben meegemaakt, de andere houdt zich meer bezig met de leefregels, weer een ander vindt de religie niet belangrijk en houdt zich bezig met wat de Nederlandse cultuur te bieden heeft.

De volgende lessen duiken we verder in 4000 jaar geschiedenis van het jodendom. Dan worden ook de begrippen 'holocaust', 'antisemitisme' en 'zionisme' een stuk duidelijker!

Hoeveel belangrijke geloofspunten zijn er in het jodendom?

1. een
2. twee
3. drie
4. vier

Welke groep joden zie je hier?

Hoe heet de kerk waar Joden heen gaan om te bidden

1. Moskee
2. Zaal
3. Kathedraal
4. Synagoge

Wanneer ben je Joods?

1. Als je in Israël woont
2. Als je moeder Joods is
3. Als je gelooft in de bijbel
4. Als je vader Joods is

Welke groep joden zie je hier? En
Waaraan zie je dat?

Geschiedenis onderbroken

Wat heb je vandaag geleerd?

Ik heb vandaag iets nieuws geleerd

😒🙁😐🙂😃