HC12-VWO6-Duitsland 1871-1933

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Duitsland 1871-1933

1 februari 2021

Lesdoel

1.Wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het machtsevenwicht tussen de Europese grootmachten, 1871-1918? 

2. Welke factoren leidden tot de ondergang van de Republiek van Weimar, 1919-1933?

Actualiteit

27 januari 2021, 76 jaar bevrijding kamp Auschwitz

Duitse keizerrijk 1871-1888

-Frans-Duitse oorlog (1870-1871)

-nationalisme

-Wilhelm I

-Otto von Bismarck

Machtig rijk door:

economie:industrialisatie

politiek: allianties

Duitse keizerrijk 1888-1918

Weltpolitik (creëren overzees rijk)

Kolonien nodig voor:

-grondstoffen industrie

-afzetgebied

Kolonialisme vs modern imperialisme 

(vv: Conferentie van Berlijn)

verschil tussen kolonialisme modern imperialisme:

 Het imperialisme  begon  met de ‘ontdekking’ van Amerika door Columbus.  Het primaire doel in deze fase was niet om de gekoloniseerde gebieden in te nemen als uitbreiding van het eigen rijk, maar puur om er economische winst uit te halen. Daarom werden er hoofdzakelijk handelsposten gesticht en vond er meestal op een beperkte schaal migratie naar de kolonies plaats.  Dit is kolonialisme.

Een tweede fase is die van het imperialisme. Hierbij gingen Europese mogendheden andere gebieden echt innemen en die landen hun politieke structuur en cultuur opleggen. Handelsposten werden aangevuld met bestuurscentra, scholen, et cetera. Het doel van dit imperialisme, dat onder invloed van het nationalisme vooral in de negentiende en vroege twintigste eeuw een hoge vlucht nam, was het vergroten van het eigen territorium en uitbreiding van de eigen machtssfeer.

vb. conferentie van Berlijn

Op weg naar WO I

Oorzaken WO I:

Veranderde machtsverhoudingen
Toenemend nationalisme

en militarisme (vv de eerste Vlootwet 1898)

Bondgenootschappen

WO I

Centralen  vs Geallieerden 

Totale oorlog 

Von Schlieffenplan

Loopgravenoorlog (vv De eerste slag bij de Marne, 1914)

Slag bij de Marne. 2,5 miljoen soldaten tegenover elkaar. Fransen/Engelsen vs Dld. Legers ongeveer even sterk.

Slag bij de Marne essentieel voor het Schlieffenplan. Laatste hindernis voor Parijs. 513.000 slachtoffers. Bewegingsoorlog verandert in loopgravenoorlog.

Totale oorlog: hele samenleving in teken van oorlog. dorpen en steden in frontlinie (niet heel veel), oorlogseconomie, vrouwen doen mannenwerk in de fabrieken, propaganda etc)

Einde Duitse Keizerrijk 

Einde oorlog door:

-voedselschaarste

-deelname VS (1917)

-Nieuwe (soc-dem) regering(9 november)

-aftreden keizer (9 november)
-wapenstilstand (11 november)

De oorlog had er voor gezorgd dat de kaart van Europa erg veranderde. Oostenrijk-Hongarije bestond niet meer en was uiteengevallen in allemaal kleine landen. In totaal zijn er 19 miljoen soldaten en burgers gestorven. Toen de uitgeputte overlevende soldaten weer thuiskwamen, bleken dat velen van hen dragers van het vaak dodelijke virus van de Spaanse Griep waren, waardoor het aantal doden met miljoenen verder opliep.

In Duitsland was de verbijstering over het verliezen van de "Grote Oorlog" zeer groot. Ze hadden tijdens die oorlog alleen oorlogspropaganda gehoord en gezien. Hen werd voorgespiegeld dat ze op winnen stonden in de zomer van 1918 en dat ze aan het oostfront Rusland hadden verslagen. Bovendien braken er in November 1918 opstanden uit, gevoed door het socialisme en het communisme. Omdat Karl Marx een jood was en hij aan de wieg stond van beide bewegingen, werd het antisemitisme sterk aangewakkerd in Duitsland en de Oostenrijkse gebieden. Toen de burgerregering akkoord ging met het vernederende Verdrag van Versailles, werd de kiem gelegd van de Tweede Wereldoorlog. Hitler zou dit allemaal later gebruiken in wat later de dolkstootlegende zou heten.

Onrust na WO I 

De nieuwe Republiek van Weimar gedoemd te mislukken.

 

3 redenen:

1. weerstand tegen democratie
2. woede t.a.v. Verdrag van Versailles

3. grote economische problemen

De oorlog had er voor gezorgd dat de kaart van Europa erg veranderde. Oostenrijk-Hongarije bestond niet meer en was uiteengevallen in allemaal kleine landen. In totaal zijn er 19 miljoen soldaten en burgers gestorven. Toen de uitgeputte overlevende soldaten weer thuiskwamen, bleken dat velen van hen dragers van het vaak dodelijke virus van de Spaanse Griep waren, waardoor het aantal doden met miljoenen verder opliep.

In Duitsland was de verbijstering over het verliezen van de "Grote Oorlog" zeer groot. Ze hadden tijdens die oorlog alleen oorlogspropaganda gehoord en gezien. Hen werd voorgespiegeld dat ze op winnen stonden in de zomer van 1918 en dat ze aan het oostfront Rusland hadden verslagen. Bovendien braken er in November 1918 opstanden uit, gevoed door het socialisme en het communisme. Omdat Karl Marx een jood was en hij aan de wieg stond van beide bewegingen, werd het antisemitisme sterk aangewakkerd in Duitsland en de Oostenrijkse gebieden. Toen de burgerregering akkoord ging met het vernederende Verdrag van Versailles, werd de kiem gelegd van de Tweede Wereldoorlog. Hitler zou dit allemaal later gebruiken in wat later de dolkstootlegende zou heten.

Onrust na WO I

Reden 1: weerstand tegen democratie

Conservatieve elite

(terug maar Keizerrijk)

Extreemrechtse nationalisten

Communisten (vv 1919 Spartakusopstand)

Gevolg: regering verhuist naar Weimar

Wens communisten: een samenleving zonder politieke partijen en zonder parlement, zoals in de nieuwe SU.

Russische Revolutie in het klein in Berlijn: De Spartakusopstand

Tientallen verkiezingen in de jaren 1918-1933

Onrust na WO I

Reden 2

Dolkstootlegende. Vooral bedacht in kringen van extreemrechts.

De regering had Dld verraden door de wapenstilstand te tekenen

Verdrag van Versailles: als zeer vernederend ervaren

Onrust na WO I

Reden 3

Herstelbetalingen zorgden voor enorme economische problemen 

Geld bijdrukken

Hyperinflatie

Dawesplan vv

VS grijpen in middels het Dawesplan (1924)

Gevolg: redelijk rustig en welvarend Duitsland tot 1929.

1929 Beurskrach

Nationaalsocialisme

NSDAP groot door:

-propaganda (Leni Riefenstahl)

-paramilitair machtsvertoon (Rijkspartijdagen)

-redenaarstalent Hitler

-grote beloften

Totalitair regime

1933: NSDAP wint de verkiezingen (legaal)

Steun voor totalitair regime door
Rijksdagbrand vv.

Door machtigingswet vleugellam parlement.

Einde Republiek van Weimar

Antwoord hoofdvragen

1.Wat betekende de vorming van het Duitse keizerrijk voor het machtsevenwicht tussen de Europese grootmachten, 1871-1918?

2. Welke factoren leidden tot de ondergang van de Republiek van Weimar, 1919-1933?