Politiek: intro

• Geschiedenis
• Secundair onderwijs

Politiek: intro

Zelf noteren

• De nodige informatie zal op de slide te zien zijn;
• Zorg ervoor dat je 'mee' bent door geen volzinnen op te schrijven;
• Besteed aandacht aan de titels bovenaan de slide;
• Het gebruikte bronmateriaal krijg je later op papier: maak in je notities een duidelijke verwijzing, bv. 'bron 3'.  

Welke eigenschappen bezit
een goed politicus?

Is een goed politicus iemand die
geliefd of gevreesd wordt?

Geliefd

Gevreesd

1. Het machiavellisme

Nieuwe tijd = nieuwe manier om na te denken over politiek

Machiavelli:

• Politicus uit Firenze, 15de eeuw
  
• Schreef boek 'Il principe' (= De prins)
• Zijn ideeën over een goede leider waren baanbrekend
• BRON 1

00:54

Wat zou het belangrijkste doel van een politicus moeten zijn, volgens Machiavelli?

01:36

Vanwaar kennen we de 'Medici' nu ook alweer?

1. Grondleggers van de moderne geneeskunde
2. Belangrijke bankiersfamilie
3. Mecenas van belangrijke kunstenaars
4. Ziekenhuis in Firenze

03:05

Wat zijn eigenschappen van een goed leider, vindt Machiavelli?

03:05

"Een goed leider kan geen goed christen zijn" --> Hoe reageert de kerk op zijn werken?

1. Hij wordt verbannen.
2. Zijn werken staan op de Index.
3. Hij wordt ontdoopt.
4. Hij wordt vervolgd door de Inquisitie.

Het machiavellisme

'Il principe': een goed leider ...

• Is niet te zachtaardig, makkelijk te overtuigen, te gruwelijk, eerlijk ... 
  
• Is rechtlijnig en strikt, boezemt angst in
• Strookt niet met het christelijke idee van 'een goed mens'
• Moet het belang van de staat altijd voorop stellen. 

Bron 2: fragment uit 'Il principe'

De staat (en dus de vorst die de staat vertegenwoordigt) heeft haar eigen moraal. Die wordt bepaald door het nagestreefde doel. De vorst moet een streng heerser zijn die in het binnenland welvaart en rust handhaaft en in het buitenland het aanzien van zijn staat verhoogt. De middelen die men daartoe gebruikt, maken niet veel uit, als het doel maar bereikt wordt. (…) De vorst moet rechtschapen zijn, zolang hij kan, maar wordt het noodzakelijk, dan moet hij er niet voor terugdeinzen zich aan misdrijven schuldig te maken.

Bron 2: fragment uit 'Il principe'

De staat (en dus de vorst die de staat vertegenwoordigt) heeft haar eigen moraal. Die wordt bepaald door het nagestreefde doel. De vorst moet een streng heerser zijn die in het binnenland welvaart en rust handhaaft en in het buitenland het aanzien van zijn staat verhoogt. De middelen die men daartoe gebruikt, maken niet veel uit, als het doel maar bereikt wordt. (…) De vorst moet rechtschapen zijn, zolang hij kan, maar wordt het noodzakelijk, dan moet hij er niet voor terugdeinzen zich aan misdrijven schuldig te maken.

1. Wat is het doel van de vorst?
   
2. Wat mag de vorst doen om dat doel te bereiken?

"Het doel heiligt de middelen."

2. Het ontstaan van een unitaire, absolute monarchie

unitaire = ?

absolute = ?

monarchie = ?

Het ontstaan van een unitaire, absolute monarchie

Unitair = zoveel mogelijk centralisatie, d.w.z. een overheid streeft naar eenheid in het rijk wat wetgeving, belastingen, rechtspraak ... betreft. 

Absoluut = de volledige macht over het wetgevende, uitvoerende én rechterlijke domein, zogezegd gekregen 'van God' en erfbaar.

Monarchie = een koninkrijk. 

Waarom was er geen sprake van een UNITAIRE of ABSOLUTE monarchie in de middeleeuwen?

Het ontstaan van een unitaire, absolute monarchie

middeleeuwen	nieuwe tijd
verbrokkelde macht door feodaliteit weinig betekenisvolle koningen	gecentraliseerde macht almachtige koningen

Het ontstaan van een unitaire, absolute monarchie

• Kon de koning echt alles doen wat hij wilde? Waarom wel/niet?
• Ging men in de nieuwe tijd akkoord met de absolute monarchie of morde de bevolking toch soms?
• Bestaan er vandaag nog absolute monarchieën?

Het ontstaan van een unitaire, absolute monarchie

• Kon de koning echt alles doen wat hij wilde? Waarom wel/niet? --> Belangengroepen zoals adel, geestelijken, aristocratie ... konden soms hun stempel drukken.
• Ging men in de nieuwe tijd akkoord met de absolute monarchie of morde de bevolking toch soms? --> Heerschappij vanuit eigenbelang werd afgewezen ('despotisme'). 
• Bestaan er vandaag nog absolute monarchieën? --> Ja, zonder dat de heerser daarom ook 'koning' genoemd wordt, bv. Bahrein, Qatar, Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten. 

België vandaag? Unitair? Absolute macht?