4.1: Leenstelsel/feodalisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

                        4.1: Leenstelsel

Aan het einde van de les ...

Tijdlijn vroege Middeleeuwen

476

Vroege Middeleeuwen

+/-1000

+/-500

+/-1000

Rond deze tijd ontstaan de eerste steden.

476

De val van het West-Romeinse Rijk en het begin van de Middeleeuwen.

Het wordt onveiliger, omdat er geen keizer meer is die alles regelt.

Er zijn geen soldaten meer, wegen worden niet onderhouden en er is geen geld meer.

+/-500

Canon van Nederland - De hof Lerte.

Rond deze tijd ontstaat het hofstelsel.

+/-550

Canon van Nederland - Leenstelsel

Rond deze tijd ontstaat het leenstelsel.

Het leenstelsel is een politiek stelsel waarbij een landheer zijn land verdeeld in stukken en dit leent aan leenmannen. In ruil hiervoor zweren zij hem trouw. Het is anders voor de heer te moeilijk om zo'n groot gebied te besturen. 

Leenmannen worden zelf ook leenheer en stellen achterleenmannen aan. Zo wordt het steeds minder duidelijk voor de landheer wie welk stukje grond leent.

+/-550

768-814

Karel de Grote werd koning van de Franken in 768 en leefde tot 814.

In het jaar 800 werd hij tot keizer gekroond.

Hij maakte gebruik van het politieke systeem: het leenstelsel.

768-814

Leg in je eigen woorden uit wat het domeinstelsel is. Gebruik de volgende woorden: horigen en herendiensten.

Leg uit wat het drieslagstelsel is.

Planning

1. Leerdoelen
2. Instructie
   
3. Opdracht 
   
4.  Afsluiten

Leerdoelen

Aan het einde van de les kan je ...

1. Uitleggen wat het leenstelsel is en wat leenmannen zijn.
   
2. Uitleggen hoe een leenheer ook een leenman kan zijn.
   
3. Het domeinstelsel en leenstelsel uit elkaar halen.

Karel de Grote

• Heer van een heel groot gebied (kaart volgende slide).
• 768: koning van de Franken.
• 800: gekroond tot keizer van het Heilige Roomse Rijk (1e na val West-Romeinse Rijk).
• 
  

Canon van Nederland - Karel de Grote.

• Land = te groot om te besturen.
• Oplossing: leenstelsel.
• Karel werd leenheer: in ruil voor trouw, leende adellieden een stuk land.
• Deze leenmannen mochten dit in zijn plaats besturen = macht.
• Toch nog te groot gebied > achterleenmannen. De leenman wordt leenheer (ook in ruil voor trouw).

Het leenstelsel is een politiek systeem.

Het leenstelsel

• Probleem: Karel wist zo niet goed wie nu écht op zijn land paste (achterleenmannen).
• Leenmannen leenden het land, maar gaven dit niet altijd terug aan Karel.

Het leenstelsel is een politiek systeem.

Het leenstelsel

Aan de slag

Dossier monniken en ridders: opdracht a.

Klaar? > Laten controleren.

Goedgekeurd? > Werken aan opdracht b.

Maak gebruik van de kaartjes om vragen te stellen.

create.kahoot.it

Hoe kan een leenheer ook een leenman zijn? Leg uit.

Schrijf iets op wat je hebt geleerd en iets wat nog moeilijk was.