4.5: Romeinen en Germanen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

4.5: Romeinen en Germanen

Dit heb je nodig:

• Je boeken.
  
• Je schrift
• Je iPad
• Pen en markeerstiften

Deze les:

• Bespreken lesdoelen vorige les
• Voortgang opdracht
• uitleg paragraaf 4.5: Romeinen en Germanen
• Uitleg paragraaf 4.5: Het einde van het Romeinse rijk
• aan de slag met opdrachten.

Aan het einde van deze les:

... kun je uitleggen hoe de Rijn de noordelijke grens van het Romeinse rijk werd en hoe we deze grens noemen.

...kun je uitleggen hoe de Romeinen en de inwoners van Zuid- Nederland met elkaar omgingen.

... kun je uitleggen hoe de Romeinen door een bondgenootschap de grens van het Romeinse rijk verdedigden.

... kun je uitleggen dat door de komst van de Romeinen in Zuid- Nederland de prehistorie eindigde en de historie begon.

4.4: De opkomst van het christendom

Leerdoelen:

1. Je kunt beschrijven waardoor de Joden verspreid raakten over het Romeinse rijk.
2. Je kunt uitleggen hoe het christendom ontstond.
3. Je kunt beschrijven hoe het christendom werd verspreid en bestreden.
4. Je kunt uitleggen hoe het christendom de Romeinse staatsgodsdienst werd.

Lever hier een begrip dat je hebt uitgewerkt volgens de opdracht in.

4.5: Romeinen en Germanen:

Leerdoelen: 

1. Je kunt uitleggen hoe de Rijn een grens van het rijk werd en hoe we die grens noemen.
2. Je kunt beschrijven hoe de Romeinen de grens bewaakten.
3. Je kunt de invloed van de Romeinen op Zuid- Nederland beschrijven.
4. Je kunt verklaren waarom het West- Romeinse Rijk ten onder ging.

belangrijke ontwikkeling:  de verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur en de confrontatie (botsing) met de Germaanse cultuur.

Romeinen in Nederland:

Vóór de komst van de Romeinen was Nederland:

• een moeilijk begaanbaar gebied, bossen en moerassen.
• Landbouwsamenleving
• Zuid-Nederland: Kelten ( Galliërs)
• ten noorden van de Rijn: Germanen

Romeinen in Nederland:

• 58 v.Chr. Julius Caesar komt vanuit het zuiden (België en Frankrijk) naar Nederland.
• In België en Frankrijk heeft hij de Kelten verslagen.

Romeinen in Nederland:

• Kelten in Zuid- Nederland komen in opstand.
• Caesar slaat de opstand neer.
• Kelten worden vermoord, verdreven of als slaaf weggevoerd.
• Germaanse Bataven worden door de Romeinen gevraagd om in het gebied tussen de Rijn en de Maas te gaan wonen.

De Rijn als grens:

• Germanen ten noorden van de Rijn zijn te sterk voor de Romeinen.
• Er komt een einde aan de Romeinse expansie, het rijk kan niet meer groter worden.
• De Rijn wordt de grens van het rijk.  

De Rijn als grens:

• Romeinen besluiten de goed verdedigbare Rijn te gebruiken als grens.
• langs de Rijn bouwen de Romeinen forten en legerkampen.
  
  Limes: versterkte noordgrens van het Romeinse rijk. 
  

De Rijn als grens

• Samen met de Bataven verdedigen de Romeinen de grens.
• Romeinen en Bataven waren bondgenoten.
• In ruil voor militaire hulp hoefden de Bataven geen belasting te betalen aan de Romeinen. 

Romeinse invloed:

Veel veranderingen in Zuid-Nederland: 

• landbouwbedrijven
• steden
• tempels
• badhuizen
• woningen met vloerverwarming en stromend water.
  
  
  

Romeinse invloed:

• Handel met geld, geldeconomie.
• Romeinse gebruiken worden overgenomen: taal, goden, tempels.
• Schrift: Einde van de prehistorie, start historie in Zuid- Nederland. 

Romanisering: Het overnemen van de cultuur van de Romeinen.

De ondergang van Rome:

In de 3e eeuw n. Chr. ontstaan er problemen in het Rijk, uiteindelijk houdt het Romeinse rijk op te bestaan. 

Oorzaken:

1. Besmettelijke ziektes: 

• Minder inwoners
• Minder productie
• Minder handel

Oorzaken:

2. Volksverhuizingen: Verplaatsingen van volken in Noord- en Oost-Europa.

Oorzaken:

3. Germaanse volken dringen met geweld het rijk binnen, door verzwakking van de Limes.

Oorzaken:

4. Burgeroorlogen.

• Slappe keizers houden zich teveel bezig met eigen ruzies en halen legers bij de Limes weg.

Oorzaken:

5. Het rijk wordt gesplitst in een Oost- en West- Romeinse rijk.

• Makkelijker om te verdedigen.
• 395 n.Chr.

Het echte einde:

• Rome wordt twee keer door Germanen geplunderd.
• In 476 n.Chr. wordt de keizer afgezet door de Germanen.
• Einde van het West-Romeinse rijk.
• Einde van de tijd van Grieken en Romeinen.
• Begin van de Middeleeuwen. 

Aan de slag:

• Lezen en markeren paragraaf 4.5
• Maken opdracht op dia 31 en 32, neem de tijdlijn (opdracht 1) en het schema (opdracht 2) over in je schrift. 
• Uitwerken begrippen: Bondgenootschap, Limes en volksverhuizing

Opdracht 1

Opdracht 2

Afsluiten: Controle lesdoelen:

Aan het einde van deze les:

... kun je uitleggen hoe de Rijn de noordelijke grens van het Romeinse rijk werd en hoe we deze grens noemen.

...kun je uitleggen hoe de Romeinen en de inwoners van Zuid- Nederland met elkaar omgingen.

... kun je uitleggen hoe de Romeinen door een bondgenootschap de grens van het Romeinse rijk verdedigden.

... kun je uitleggen dat door de komst van de Romeinen in Zuid- Nederland de prehistorie eindigde en de historie begon.