H1.3 les 5 Zuivere stoffen en mengsels

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H1 Stoffen en materialen

Les 5 

Zuivere stoffen en mengsels

NOVA 3V H1.3

Leerdoelen: je kunt...

• met het deeltjesmodel uitleggen wat het verschil is tussen een zuivere stof en een mengsel
• met het deeltjesmodel uitleggen wat homogene en heterogene mengsels zijn
• uit de temperatuurverandering tijdens fase-overgang afleiden of een stof zuiver is of een mengsel (kookpunt/kooktraject, stolpunt/stoltraject)
• zes typen mengsels benoemen, voorbeelden geven
• EXTRA: de functie van een emulgator beschrijven
  

Zuivere stoffen en mengsels

• Een zuivere stof is één soort stof met één soort moleculen, (bijvoorbeeld kristalsuiker of aluminium)
• Een mengsel is een combinatie van twee of meer zuivere stoffen, met meerdere soorten moleculen.

• De meeste stoffen die wij gebruiken zijn mengsels.

Zuivere stof/ mengsel

Scheiden

macro:

Mengsels kun je ook scheiden in de afzonderlijke stoffen. 

micro: 
Je gaat dan de moleculen sorteren.

Zuivere stof

bij een zuivere stof heb je een: smeltpunt/stolpunt of kookpunt
--> tijdens de fase-overgang blijft de temperatuur constant

NOTEER

Mengsel

Stoltraject

Mengsel

bij een mengsel heb je een:
smelttraject/
stoltraject of kooktraject
--> tijdens de fase-overgang is de temperatuur niet constant

NOTEER

Bekijk de grafiek hier naast goed. Wat is het stolpunt van deze stof?

1. 400 graden
2. 250 graden
3. 100 graden
4. Kun je niet zeggen

extra uitleg

op de volgende dia vind je in de gedeelde les een filmpje waarin de grafieken van een smelt/kookpunt en een smelt/kooktraject nog eens worden uitgelegd

0

Soorten mengsels

Op de volgende dia's krijg je uitleg over zes verschillende soorten mengsels. Maak een tabel in je schrift en vul in:

enzovoort voor alle zes de soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel	homogeen of heterogeen
1
2

oplosmiddel met opgeloste vaste stof, vloeistof of gas

1. OPLOSSING

= helder

een oplossing is een homogeen mengsel

macroniveau: je kunt de stoffen niet meer afzonderlijk zien

microniveau: alle moleculen los door elkaar 

Vaste stof in een vloeistof

2. SUSPENSIE

= troebel

een suspensie is een heterogeen mengsel

macroniveau: je kunt de afzonderlijke stoffen in het mengsel zien

microniveau: moleculen zijn niet los, maar als groepjes gemengd

3. Emulsie

= troebel (als je ze mengt)

macroniveau: druppels van de ene vloeistof zweven in de andere vloeistof. 

microniveau: elke druppel bestaat uit heel veel moleculen.

een emulsie is een heterogeen mengsel

nog meer soorten mengsels...

4. gasmengsel      5. nevel (mist)         6. rook

 

gas + gas

homogeen

fijn verdeelde vloeistof in gas

heterogeen

fijn verdeelde vaste stof in gas

heterogeen

Soorten mengsels

enzovoort voor alle zes de soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel	homogeen of heterogeen
1	oplossing	vloeistof + vaste stof of vloeistof of gas	helder	homogeen
2	suspensie	vloeistof + vaste stof	troebel	heterogeen
3	emulsie	vloeistof + vloeistof	troebel (na schudden)	heterogeen

Soorten mengsels

enzovoort voor alle zes de soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel	homogeen of heterogeen
4	gasmengsel	gas + gas	helder	homogeen
5	nevel	fijn verdeelde vloeistof in gas	niet helder	heterogeen
6	rook	fijn verdeelde vast stof in gas	niet helder	heterogeen

ontmengen

emulsie

emulgator

EXTRA

Op de volgende dia's wordt uitgelegd wat een emulgator is en wat het verschil is tussen mengen en een chemische reactie

(zie gedeelde les)

uitleg op microniveau

Bij een fase-overgang van een zuivere stof verandert de afstand en de beweging (snelheid) van de moleculen

Bij mengen van twee zuivere stoffen bewegen twee soorten moleculen door elkaar heen 

Bij een chemische reactie verdwijnen de moleculen van de beginstoffen en ontstaan nieuwe moleculen die er eerst nog niet waren (hier komen we later nog op terug).

Op de volgende dia zie je dit met molecuultekeningen weergegeven. 

fase overgang

chemische reactie

mengsel

Welk soort mengsel is dit?

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie

Welk mengsel is altijd helder?

1. Suspensie
2. Oplossing
3. Emulsie
4. Emulgator

Water gemengd met zand is een

1. Suspensie
2. Emulsie
3. Oplossing

Hoe heet het mengsel van een vloeistof in een gas?

1. schuim
2. rook
3. oplossing
4. nevel

Eigen werk

• Lees blz 22 t/m 27 goed door
• Leer de verklaring van smelt/kook-diagrammen
   van zuivere stoffen en mengsels op microniveau
  
• Leer de blauwe begrippen op blz 54+55 of
   ONLINE met de flitskaarten van H1.3 (online)
  
• Maak H1.3 opgave 1, 3, 6 en 7