Reformatie en Opstand: voorbereiden op de toets

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Spanje voerde verschillende oorlogen op hetzelfde moment.

De gebeurtenis op de bron is daarvan een indirect gevolg.

Leg dat uit!

Spaanse Furie (woede)

Deze tekening laat de ‘Spaanse Furie’ in 1576 in Antwerpen zien.

Toen plunderden huurlingen de stad. (Prent uit 1613-1615.)

Reformatie en Opstand

Continuïteit (blijft hetzelfde)

Discontinuïteit (verandering)

Filips II, is net als zijn vader, erg steng voor protestanten.

De Nederlanden vallen in 1588 uiteen in een zuidelijke en noordelijk deel. 

De paus is de baas van de Rooms-Katholieken.

Naast de Rooms-katholieke kerk ontstaat er een protestantse kerk. 

Lees de bron:

Welke twee andere punten van kritiek had Luther?

Je hebt de bron hier niet voor nodig!!!

Zijn de 6 zinnen een oorzaak of een gevolg van de Hervorming?

Oorzaak

Gevolg

'De pastoors houden zich niet goed bezig met het zorgen voor de mensen'

'De Bijbel is te lezen in veel verschillende talen.'

'De Paus verkoopt aflaten.'

'Er zijn veel verschillende soorten christelijke kerken.'

'De protestantse kerk spreekt vooral arme mensen aan in West-Europa.'

'Er ontstaan twee kerken, de katholieke en de protestantse.'

Zet de 6 feiten in de juiste chronologische volgorde.

Begin bovenaan met wat er als eerste gebeurde.
Dat zet je bovenaan.

Smeekschrift wordt aangeboden.

Alva komt naar de Nederlanden.

Luther schrijft zijn 95 stellingen.

Unie van Utrecht.

Karel V treedt af.

 Beeldenstorm.

Lees 6 feiten over de kerkelijke hervorming:
1. In de 16e eeuw braken in heel Europa godsdienstoorlogen uit.
2. De Duitse monnik Luther protesteerde tegen de kerk.
3. De kerk splitste in rooms-katholieken die de paus trouw bleven en protestanten die eigen kerken met dominees oprichtten.
4. De kritiek op de kerk groeide door misstanden zoals de aflatenhandel door priesters.
5. De leer van de hervormer Calvijn kreeg in de Nederlanden steeds meer aanhang.
6. Karel V en Filips II vervolgden de protestanten in Nederland, onder wie calvinisten.
Welke uitspraak is ONJUIST?

1. Feit 1 is een gevolg van feit 3.
2. Feit 4 is een gevolg van feit 5.
3. Feit 1 is een gevolg van feit 2.
4. Feit 6 is een gevolg van feit 3.

Welke bron is geschreven door 

Maarten Luther en welke bron door Calvijn?

Maarten Luther

Johannes Calvijn

Waardoor ontstond in de Nederlanden grote onrust?

1. Doordat de protestanten de Katholieke kerk te rijk vonden en dat ze zich niet aan de Bijbel hielden.
2. De adel en de bevolking waren tegen de centralisatie van Karel en tegen de wrede vervolging van de protestanten.
3. Er waren te veel ketters in de Nederlanden. Dat zorgde voor onrust.
4. De Staten-Generaal vond dat de stadhouder te veel privileges kreeg door het particularisme.

Landsheer van de Nederlanden

Plaatsvervanger van de landheer

Bestuur van de gewesten

Bestuur van alle gewesten samen

Plaatsvervanger van de koning per gewest

Karel V

Landvoogd

Stadhouder

Staten-Generaal

Gewestelijke Staten

Wat is centralisatie?

1. Een raad die protestanten vervolgt.
2. Bestuurd worden vanuit één punt.
3. Eigen bestuur en regels hebben.

Hoe werkt het bestuur van de Nederlanden?

Gewestelijke Staten

Elk gewest geleid door een...

Vorst uit...

Vervanger uit Spanje

Adel

Stadhouder

Rijke stedelingen

Spanje

Geestelijken

Landvoogd

Hoe werkt het bestuur van de Nederlanden?

Gewestelijke Staten

Elk gewest geleid door een...

Vorst uit...

Vervanger uit Spanje

Adel

Stadhouder

Rijke stedelingen

Spanje

Geestelijken

Landvoogd

Wat betekent particularisme?

1. Dat alle gewesten wilden samenwerken.
2. Dat de Spaanse koning wilde dat iedereen katholiek was.
3. Dat elk gewest voor zijn eigen belangen opkwam.
4. Dat Willem van Oranje alleen aan zichzelf dacht.

Wat is de "Inquisitie"?

1. De boekdrukpers.
2. Een klooster.
3. De kerkelijke rechtbank die ketters veroordeelde
4. Een protestantse kerk.

Wat vroegen de edelen in het Smeekschrift der edelen?

1. lagere belastingen
2. minder macht voor de stadhouder
3. protestanten minder streng vervolgen
4. minder macht voor Filips II

Wat was de bedoeling van de Raad der Beroerten?

1. Het opsporen en straffen van ketters
2. Het opsporen en straffen van mensen die tegen Karel waren
3. Het opsporen en straffen van criminelen
4. Het opsporen en straffen van schuldigen aan de Beeldenstorm

Sleep de kenmerken van de katholieken en protestanten naar het juiste vak.

Katholieken

Protestanten

De kerk ziet er eenvoudig uit.

Pracht en praal 

Vereren van beelden.

Er is niet duidelijk één leider.

Bijbel lezen en bidden om in de hemel te komen.

De Bijbel in volkstaal.

Noem 4 misstanden binnen de katholieke kerk in de 16e eeuw