8 сынып. Табиғат зоналары мен биіктік белдеулер

Сабақ тақырыбы: 

Табиғат зоналар мен

 биіктік белдеулер.

Сабақ мақсаты:

Табиғат зоналары мен биіктік белдеулерімен танысу

Табиғат зоналары мен биіктік белдеулерді салыстырып, ерекшеліктерін анықтау

 Жер шарындағы ендік зоналылық пен биіктік белдеулерді картадан көрсете алу

Арктикалық және антарктикалық шөл

Жердің екі поляр аймағын алып жатыр. Ауа температурасы тұрақты төмен, жауын шашын өте аз түседі. Жылудың жетіспеуінен топырақ жамылғысы жетілмеген жоғары сатыдағы  өсімдіктер мүлдем кездеспейді.

Тундра зонасы

Солтүстік жарты шардың арктикалық субарктикалық белдеулері шегінде материктердің жағалық бөлігін алып жатыр. Климаты өте қатал, күшті желдер жиі соғады. қар 7-9 ай бойы жатады. Мүктер мен қыналар өседі.

Орманды тундра зонасы

Субарктикалық белдеуді алып жатқан өтпелі зона. Жерге төселіп өсетін қайындар мен самырсыннан тұратын аласа орман арасында тал, шөптесін өсімдіктер де кездеседі. 

Орман  зонасы

Қоңыржай белдеуде солтүстік жарты шарда тайга, аралас орман, жалпақ жапырақты орман зоналары кездеседі. Климаты қоңыржай теңіздік сипаттан шұғыл континенттік сипатқа дейін ауысады. Топырағы күлгін, шымды- күлгін, сұр қоңыр. Шырша, қарағай балқарағай, майқарағай, самырсын.

Орманды-дала  зонасы

Орман мен дала зонасының арасындағы өтпелі зона. 

Дала  зонасы

Солтүстік жарты шардың қоңыржай белдеуі мен екі субтропиктік белдеуде орналасқан. Дала зонасын түгелімен дерлік шөптесін өсімдіктер алып жатыр.

Прерий -Солтүстік Американың,

Пампа - Оңтүстік Американың дала зонасы.

Шөл және шөлейт  зонасы

Екі жартышардың қоңыржай,субтропиктік және тропиктік белдеулері шегінде таралады. Жауын-шашын мөлшері буланушылық көрсеткішінен 10-20 есе аз, өсімдігі сирек, топырақ нашар жетілген. 

Сазды шөлдер - тақыр,

Тасты шөлдер - хамада,

Құмды шөлдер - эрг деп аталады.

  Тапсырма №1

 

1 жұп Лабрадор түбегі

2 жұп Гренландия аралы

3 жұп Арабия түбегі

4 жұп Сулавесий аралы

5 жұп Сардиния аралы

6 жұп Сомали түбегі.

  Тапсырма №1

 

1 жұп Лабрадор түбегі

2 жұп Гренландия аралы

3 жұп Арабия түбегі

4 жұп Сулавесий аралы

5 жұп Сардиния аралы

6 жұп Сомали түбегі.