Opbouw van je tekst HERHALING STOF + quiz

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

leesvaardigheid HS1

Leerdoelen

Je leert over de indeling van een tekst. 

Je legt relaties tussen jouw tekstdelen.

Je maakt jouw bedoeling van delen van teksten duidelijk. 

Herhaling leesvaardigheid

Titel

De titel van de tekst staat bovenaan.

Let op: de titel is niet hetzelfde als het onderwerp

Onderwerp tekst

Het onderwerp vertelt in één of enkele woorden waar de tekst over gaat.

Lees de tekst oriënterend (titel, afbeeldingen, inleiding). 

Maar, hoe doe je dat ook alweer?

Onderwerp tekst bepalen

• Afbeeldingen toevoegen
• Titel en tussenkopjes schrijven
• Inleiding (1e alinea) schrijven
• Beantwoord de vraag: waar gaat de tekst over?
• Daar waar de tekst over gaat = het onderwerp

Hoofdgedachte van een tekst

Het belangrijkste van een tekst kan 

in één mededelende zin samengevat worden =

de hoofdgedachte

Let op: Het is nooit een vraag!

Tussenkopjes

Soms hebben alinea's in het middenstuk ook tussenkopjes.

Een tussenkopje is een titel boven een alinea.

Een tussenkopje helpt vaak bij het deelonderwerp.

Tussenkopjes

Inspringen bij een alinea

Tekstverbanden

Tekstverbanden:

Tijd

opsomming

tegenstelling

reden, verklaring, argument

overeenkomst-vergelijking

voorbeeld/toelichting

oorzaak en gevolg

middel-doel

voorwaarde

samenvatting, herhaling

conclusie

signaalwoorden

Om tekstverbanden goed te herkennen, dien je de signaalwoorden te leren.

 In Teams staat een lijst met tekstverbanden en hun bijbehorende signaalwoorden. 

stencil op mijn kastje

Citeren

Als je bij een vraag een zin wil citeren, citeer dan een zin. Niets meer en niets minder!!! Zet de regelnummers erachter. Soms moet je ook korte delen citeren: 

zin = zin

zinsgedeelte = zinsgedeelte

woordgroep = woordgroep

woord = woord

Citeren

Het citeren van een woord

Als er wordt gevraagd om een woord te citeren, dan citeer je daadwerkelijk één woord. 

Het citeren van een woordgroep

Als er wordt gevraagd om een woordgroep te citeren, dan citeer je een groep van woorden die bij elkaar horen in de zin. Vaak gaat het hier om zinsdelen.

Even het verschil:

citeren en parafraseren

citeren = letterlijk overnemen

parafraseren = in eigen woorden 

Benoem deze drie tekstdelen

Wat is de functie van de inleiding?
(welk doel heeft een inleiding)

1. Onderwerp duidelijk maken en de aandacht van de lezer trekken
2. Samenvatting geven van de tekst.
3. Deelonderwerpen bespreken.
4. Een conclusie geven

Lees de inleiding nauwkeurig.

Wat is de functie van de inleiding?

1. enkel aandacht trekken
2. het onderwerp noemen
3. centrale vraag stellen
4. samenvatting geven

Welke alinea('s) is de inleiding?

1. alinea 1
2. alinea 1 en 2
3. alinea 1, 2 en 3

Functies van de inleiding:
Wat is een functie van de inleiding?

1. Conclusie geven
2. Centrale vraag stellen
3. Waarschuwing geven
4. mening van de schrijver te geven

Lees de inleiding
nauwkeurig.

Wat is de functie van de inleiding?

1. enkel aandacht trekken
2. het onderwerp noemen
3. centrale vraag stellen
4. samenvatting geven

Wat zijn tussenkopjes?

1. Kleine titels boven een alinea
2. Kleine titels boven de tekst
3. Kleine titels
4. Dit bestaat niet

Tussenkopjes worden gebruikt om...

1. De leesbaarheid van de tekst te verhogen
2. Aan te geven waar de titel over gaat

Door het gebruik van tussenkopjes wordt de tekst...

1. korter
2. overzichtelijker
3. moeilijker

Wat is GEEN functie van tussenkopjes?

1. amuseren
2. structuur geven
3. lezer motiveren om verder te lezen
4. lezer in staat te stellen om zoekend te lezen

Wat is een deelonderwerp?

1. de helft van het hele onderwerp
2. het onderwerp van een tekstgedeelte (alinea)
3. de hoofdgedachte van de tekst
4. een alinea

In het slot

1. wordt het belangrijkste uit een tekst herhaald
2. staat de meeste informatie
3. maak je kennis met het onderwerp van een tekst

Slot?

1. alinea 3, 4 en 5
2. alinea 4 en 5
3. alinea 5

Slot?

1. alinea 5, 6 en 7
2. alinea 6 en 7
3. alinea 7

Slot?

1. alinea 3, 4 en 5
2. alinea 4 en 5
3. alinea 5

Functies van het slot.
Wat is een functie of functies van het slot?

1. de centrale vraag stellen
2. Een advies geven
3. Een samenvatting geven
4. enkele personen introduceren

Noteer de 6 manieren om een tekst af te sluiten (slotalinea)

Leren voor het examen

- Weten wat een onderwerp is

- de 3 delen van een tekst kennen

- de 9 manieren van inleiden kennen (inleiding)

- titel en deeltitels gebruiken

- deelonderwerpen in alinea's kunnen benoemen

- de 6 manieren van afsluiten kennen (slot)

Nog niets gemaakt?

Maak dan nog de opdrachten van H1 1.3

(blz. 212-214)

OEFENTOETS

MAAK DIGITAAL OEFENTOETS H1

Moeite met deze stof?

Gebruik ook de bijlagen in het lesboek

blz. 198 Verbanden en signaalwoorden

Zoek de termen van dit hoofdstuk op in de woordenlijst

blz. 192-197 woordenlijst examen

Einde