5.3: Machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.3: Machtige heren, halfvrije boeren

Deze les:

• herhaling vorige les
• Afronden 5.2
• Start 5.3: Machtige heren, halfvrije boeren.
• Uitleg hofstelsel
• Oplossen van: Het mysterie van het gestolen graan.

Aan het einde van deze les:

... Kun je uitleggen hoe een leenman zijn gebied bestuurde.

... Kun je uitleggen hoe het hofstelsel werkt

... Kun je uitleggen wat de begrippen: horigen, domein, hof, rentmeester en herendiensten betekenen.

... Ben je in staat om informatie te verzamelen en een conclusie te geven.

Herhaling 5.2: Europa wordt christelijk

Welk begrip past het beste bij deze afbeelding? Leg je antwoord uit.

De 5 taken van een klooster waren....

Deze mensen stopten met plunderen nadat ze zich bekeerden tot het christendom, waarom was dat?

Dit heb je geleerd:

• op welke manier het christendom in Nederland werd verspreid
  
• hoe heel Europa christelijk werd
  
• hoe de christelijke en Germaanse culturen werden vermengd
  
•  waardoor geestelijken belangrijk waren in de samenleving

5.3: Machtige heren, halfvrije boeren.

In deze paragraaf:

• leer je waardoor boeren in de landbouwsamenleving halfvrij waren.
  
• leer je hoe de landbouw was georganiseerd.
  
• leer je welke sociale verhoudingen er waren.
  
• leer je welke handel er was.
  

Kenmerkend aspect: hofstelsel en horigheid

Het domein:

Een domein: dorp met landbouwgrond dat bewerkt word volgens het hofstelsel. 

Het gebied is van een edelman of een klooster

Het hof:

belangrijk gebouw op het domein, hierin woonde de eigenaar of de rentmeester degene die het domein voor de eigenaar beheerde.

Het hofstelsel:

De grond op het domein werd verdeeld in 2 stukken

een deel akkers van de heer (leenman) het andere deel 'eigen' akkers van horige boeren.

Om op het land te mogen wonen moeten horigen.....

1. pacht betalen --> deel van de oogst 

2. herendiensten doen --> vast aantal dagen werken voor de heer. Bijv. werken op de akkers van de heer, hekken maken, sloot graven enz.

In ruil hiervoor....

1. een stukje grond om op te wonen.

2. bescherming tegen rovers of oorlog.

Een horige:

hoort bij het domein, is gebonden aan de grond van de heer. Verkoopt de heer de grond of geeft hij dit weg dan horen de horigen daar ook bij.

Een horige mag niet:

- zonder toestemming het domein verlaten.

- trouwen zonder toestemming van de heer.

Hoe werd je horige?

- afstammelingen van slaven uit de Romeinse tijd die een eigen lapje grond hadden gekregen om te bewerken.

- afstammelingen van vrije boeren die hun grond aan een klooster of edelman hadden gegeven in ruil voor voedsel na mislukte oogsten of in ruil voor bescherming.

het hofstelsel

Het mysterie van het gestolen graan....

Deel 1: Oplossen van de diefstal.  

1. Wie heeft het graan gestolen? 

Welke kaartjes uit quizlet bewijzen je mening?  

Wat was de reden voor het stelen van de graan? 

Je maakt deze opdrachten in LessonUp  

Waarom zou Vrije boer Dirk het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Graaf Egibald het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Horige boer Frederik het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Rentmeester Frans het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Boerin Elisa het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Waarom zou Boerin Hetty het graan hebben gestolen? Wat is zijn motief?

Conclusie: Wie heeft volgens jou het graan gestolen? Wat is het motief voor de diefstal? Welke bewijzen heb je gevonden?

Het mysterie van het gestolen graan....

Deel 2: Kennis over het hofstelsel

1. geef in je eigen woorden de betekenis van de begrippen

2. vul de schema's in en beantwoord de rest van de vragen.

Wat zijn de verschillen tussen een vrije boer en een horige boer?

Wat zijn de overeenkomsten tussen een horige boer en een vrije boer.

Wat is een voordeel van het zijn van horige boer ten opzichte van het zijn van vrije boer?

Wat is een nadeel van het zijn van horige boer ten opzichte van het zijn van vrije boer?

Aan het einde van deze les:

... Kun je uitleggen hoe een leenman zijn gebied bestuurde.

... Kun je uitleggen hoe het hofstelsel werkt

... Kun je uitleggen wat de begrippen: horigen, domein, hof, rentmeester en herendiensten betekenen.

... Ben je in staat om informatie te verzamelen en een conclusie te geven.