3.4 Ruiken en proeven (1 les)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 3 Waarnemen

3.4 Ruiken en proeven

nr. 11

nr. 5

nr. 10

nr. 6

pupil

iris

netvlies

zenuw

Wat hoort in dit rijtje niet thuis?
smaak – geur – geluid – zuurstof – licht
a) Noteer het juiste antwoord.
b) Leg je antwoord uit!!

Waardoor kun je scherp zien?

1. Doordat er een beeld op het netvlies ontstaat.
2. Doordat de vorm van het netvlies verandert.
3. Doordat de bolvorm van de ooglens verandert.
4. Doordat het beeld op het netvlies wordt omgedraaid.

Leerdoelen 3.4

1. Uitleggen hoe het reukzintuig in je neus werkt.

2. Uitleggen hoe je smaakzintuig op je tong werkt.

3. De 5 soorten smaakzintuigen noemen.

4. Uitleggen hoe je met je reukzintuig en smaakzintuig je eten proeft.

5. Omschrijven waardoor eetgewoonten en voorkeur ervoor kunnen zorgen of je iets lekker vindt of vies.

Ruiken is belangrijk!

Kan ons beschermen:
- voor gevaar, denk aan brandlucht of gaslucht
- voor bedorven voedsel, je ruikt vaak wanneer je eten niet goed meer is

De neus 

Ruiken doe je met reukzintuig in je neus.

1. Reukzintuig neemt waar

2. Prikkel (geur) wordt impuls

3. Impuls gaat via reukzenuw naar de hersenen

4. Hersenen geven aan welke geur het is

Tong

• is ruw
• op je tong liggen kleine uitsteeksels: smaakpapillen
• Hiertussen liggen smaakzintuigen
• Smaakstoffen prikkelen de smaakzintuigen als je eet of drinkt

Proeven

Ruiken helpt bij het waarnemen van een smaak.

Bij proeven voegen je hersenen de informatie van de smaakzintuigen (zoet, zout, zuur, bitter en umami) en van het reukzintuig samen.

Lekker of vies?

hangt af van:

- hoe iets eruit ziet (lichtzintuig)

- hoe iets ruikt (reukzintuig)

- hoe iets voelt (koude-, warmte- en tastzintuigen)

- eetgewoonten

- ervaring (iets ''leren'' eten)

Maken

Eerste 10 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 3.4

Maken: opdracht 3 t/m 11

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf (3.1 t/m 3.3)

Je loopt de keuken in, daar staat een appeltaart, net uit de oven. Wat is de juiste volgorde van onderstaande gebeurtenissen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

Er komen geurstoffen vrij uit de appeltaart

Je reukzintuig wordt geprikkeld

Je weet wat je ruikt: appeltaart

Er gaan berichten van je reukzintuig naar je hersenen

Je besluit een stukje taart te nemen

Er gaan berichten van de hersenen naar je armspieren

Waarmee bepaal je de geur van een stof?

1. reukzintuig
2. reukzenuw
3. neusslijmvlies
4. hersenen

Proeven doe je met je?

1. Neus
2. Tong
3. Hersenen
4. Neus, tong én hersenen

Hoeveel smaken kun je proeven?

1. 4
2. 5
3. 6
4. ontelbaar veel

Wat is géén basissmaak?

1. Zoet
2. Umami
3. Pittig
4. Bitter