Soorten reacties met organische stoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

 Reacties van koolstofverbindingen

HAVO4

NOVA H3 Organische chemie

Reacties van koolstofverbindingen

1. verbranden
2. kraken
3. additie
4. substitutie
5. condensatie
6. hydrolyse

              

               

Bij verbranding vormt elke atoomsoort uit de brandstof 
 een oxide (oxides leren!)

Dus bij de verbranding van C4H7S ontstaan CO2 en H2O en SO2

2C​8​​H​18​​+25O​2​​−>16CO​2​​+18H​2​​O

Octaan(l)+Zuurstof(g)−>Koolstofdioxide(g)+Water(g)

1. Oxidatiereactie
2. Volledige verbranding
3. Ontledingsreactie
4. Onvolledige verbranding

Reacties van koolstofverbindingen

1. verbranden
   
2. kraken
   
3. additie
   
4. condensatie
   
5. hydrolyse

              

               

KRAKEN= grote moleculen in kleine stukjes breken

              

               C₁₀H₂₂    -->  C₈H₁₈  +  ........

             alkaan        -->   alkaan  +  ........

Reacties van koolstofverbindingen

1. verbranden
   
2. kraken
   
3. additie
   
4. substitutie
5. condensatie
   
6. hydrolyse

              

               

additie = toevoegen van een stof aan de C=C, zodat de C=C verdwijnt

 

                                              C2H4 + Br2                 ->            C2H4Br2

Kenmerken van een additiereactie

• De beginstof heeft een C=C binding
• Je voegt andere stof toe, bijvoorbeeld: 

             Br2,    Cl2,    H2,    HF,    HCl,    HBr,     HI  of    H2O.

• De dubbele binding klapt open en er ontstaat één nieuwe stof
• De reactie verloopt snel

Additie met water

Bij een additiereactie met water splitst het H2O molecuul in een H-atoom en een -OH groep. Het H-atoom komt aan het ene C-atoom en de -OH groep aan het andere C-atoom

Teken in je schrift de additie van water aan propeen. Welk(e) stof(fen) ontstaan?

1. propaan-1-ol
2. propaan-2-ol
3. beide
4. geen van beide

Reacties van koolstofverbindingen

1. verbranden
2. kraken
3. additie
4. substitutie
5. condensatie
6. hydrolyse

              

               

Reacties met koolwaterstoffen

1. kraken
2. additie
3. substitutie

substitutie = vervanging

--> bij een substitutiereactie wordt een H-atoom uit een alkaan vervangen door bijvoorbeeld een halogeenatoom

              

               

substitutiereactie van propaan en broom

     

                                                                              1-broompropaan         waterstofbromide

    

één H-atoom wordt VERVANGEN door één atoom van Br2

Het andere Br-atoom neemt het H-atoom mee!

substitutiereactie van propaan en broom

Bij een overmaat broom wordt er nog een H-atoom vervangen

                 of   ....   1,1-dibroompropaan

                                 1,3-dibroompropaan

                                         2,2-dibroompropaan        

    

Reacties van koolstofverbindingen

1. verbranden
2. kraken
3. additie
4. substitutie
5. condensatie
6. hydrolyse

              

               

Esters

• Condensatiereactie van een alcoholgroep met een zuurgroep.
• Teruggaande reactie is een hydrolyse: splitst de estergroep met water.
• Veel geur- en smaakstoffen zijn esters.
• Voorbeeld: ester van methanol en ethaanzuur.

                                    

Esters

• Veel geur- en smaakstoffen zijn esters.
• Condensatiereactie van een alcoholgroep met een zuurgroep.
• Teruggaande reactie is een hydrolyse: splitst de estergroep met water.

                                    

De karakteristieke groep van een ester is:

Hoe herken je de stoffen waaruit een ester is ontstaan?

1. herken de estergroep
2. "knip" de estergroep
3. ene kant was zuur, met C=O
4. andere kant was alcohol
5. vul aan met -H en -OH

Van welke stoffen is
deze ester gemaakt?

1. ester van ethanol en propaanzuur
2. ester van ethanol en butaanzuur
3. ester van butanol en ethaanzuur
4. ester van propanol en ethaanzuur

Amide/peptide

• Een amide of peptide ontstaat door een condensatiereactie van een aminegroep met een zuurgroep, waarbij water vrijkomt.
• Teruggaande reactie is een hydrolyse: splitst de amidegroep met water.
• Voorbeeld: amide van methaanamine en ethaanzuur.