14.5 en 14.7 longaandoeningen en de lever en nieren

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

14.5 Luchtkwaliteit en longaandoeningen

14.5 Luchtkwaliteit en longaandoeningen

14.7: De lever en de nieren

Planning vandaag

Herhalen vorige les (10 minuten)

Uitleg basisstof 14.5 (20 minuten)

Verwerkingsopdracht (10 minuten)

Uitleg 14.7 (20 minuten)

Aan de slag (15 minuten)

Afsluiting (5 minuten)

Leerdoel

14.5.1 Je kunt omschrijven wat er aan de hand is bij astma, bronchitis en longemfyseem.

In Nederland leven meer dan een miljoen mensen met een longziekte. Een longziekte kan erfelijk zijn of worden veroorzaakt door bijvoorbeeld roken.

Wat	Opdracht: maak een samenvatting waarin de verschillen, overeenkomsten tussen astma, bronchitus en longemfyseem
Hoe	lees eerst de tekst van basisstof 14.5 maak daarna de samenvatting
Hulp	1) boek (laptop)
Tijd	20 minuten
Klaar	Maak opdracht: 6, 7 en 8 (huiswerk)

Astma

• luchtpijptakjes blijven ontstoken
  
• Aanval: spiertjes in de wand trekken samen, luchtwegen vernauwen en ademhalen gaat moeilijker
  
• Slijmvlies aan de binnenkant is verdikt
  

Astma kan op elke leeftijd ontstaan. Toch begint astma bij veel mensen op de kinderleeftijd Onderzoek heeft uitgewezen dat astma vaak in de familie zit

COPD

• Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Chronische Obstructieve Long Ziekte)
  
• Beschadiging van de longen, geneest niet

Verzamelnaam voor:

• Chronische bronchitis
  
• Longemfyseem
  

Oorzaken van COPD

Ongeveer één op de vijf mensen met COPD heeft nooit gerookt. 

Bij hen heeft COPD een andere oorzaak, zoals:

• Astma, longontsteking en andere longziekten
  
• Erfelijke ziekten
  
• Schadelijke stoffen, zoals houtstof, lijm en verfdampen
  
• Luchtvervuiling, bijvoorbeeld door fijnstof

Chronische bronchitis

• Bronchiën zijn ontstoken waardoor er meer slijm ontstaat. 
• Bronchiën zijn blijvend vernauwd
  

Longemfyseem

Bij longemfyseem of emfyseem gaan er langzaam longblaasjes verloren. 

De longblaasjes zorgen ervoor dat zuurstof na het inademen in uw bloed komt. En dat je afvalstoffen weer kunt uitademen. 

Hoe minder longblaasjes er zijn, hoe moeilijker dit wordt. Hierdoor krijg je het benauwd.

 

schooltv.nl

Afsluitende vragen:

• Leg aan je buur uit hoe buik & borstademhaling werken (werking + verschil).

•  Leg aan je buur uit welke longaandoeningen zijn besproken en wat de aandoening inhoudt.

• Klassikaal bespreken.

14.7 de lever en nieren

Leerdoelen B 7

14.7.1 Je kunt de functies van de lever noemen.

 

14.7.2 Je kunt de delen van de nieren en van de urinewegen noemen met hun kenmerken en functies.

Bouw van de lever

De lever heeft verschillende functies

•  Omzetten van (voedings)stoffen: bv. fibrinogeen uit eiwitten maken.

• Het maken van gal voor het emulgeren van vetten.

•  Het afbreken van stoffen
• afvalstoffen, bv dode rode bloedcellen
• overtollige eiwitten (ureum, voorproduct urine)
•  gifstoffen zoals alcohol, drugs en medicijnen

• Helpen bij het constant houden van de glucosespiegel door glycogeen op te slaan.

Nieren

Halen de volgende stoffen uit het bloed:

- afvalstoffen

-  (onschadelijk gemaakt) schadelijke stoffen

- overtollig water

- overtollige zouten

Dit gebeurt door nefronen (filteronderdeel), welke in de nierschors en niermerg liggen.

urine wordt gevormd en naar de blaas vervoerd vanuit nierbekken en urineleider

Nierschors en niermerg vormen urine.

In de nierbekkens wordt urine verzameld.

Afsluitende vragen

Leg aan je buur uit welk functies de lever heeft.

 Leg aan je buur uit uit welke delen de nieren bestaan en welke functies deze hebben

Klassikaal bespreken

Klaar: Begrippenlijsten maken basisstof 14.5, 14.6 en 14.7

Afsluiting

Kun je eerder een astma-aanval krijgen bij neus- of bij een mondademhaling?
Leg je antwoord uit.

COPD is een verzamelnaam voor twee aandoeningen.
Welke aandoeningen worden aangeduid met COPD?

1. Astma en longemfyseem
2. Chronische bronchitis en astma
3. Longemfyseem en chronische bronchitis

ontsteking van de bronchiën; plotselinge benauwdheid bij prikkeling van de luchtwegen

blijvende ontsteking van de bronchiën waardoor ademhalen moeilijker gaat

beschadiging van de longblaasjes waardoor minder zuurstof wordt opgenomen in het bloed

allergie voor stuifmeel (pollen)

chronische bronchitis en longemfyseem

astma

chronische bronchitis

longemfyseem

hooikoorts

COPD

Huiswerk:

Zelfstandig: basisstof 14.6 behandelen + opdrachten maken