Hoofdstuk 6 paragraaf 2

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

§6.2: Voedingsstoffen

Doelen

Je kent 3 hoofdgroepen stoffen in voedsel

Je weet welk doel de verschillende stoffen in voedsel hebben

Je weet hoe de stoffen moleculair in elkaar zitten

Voedingsstoffen

Brandstoffen

Belangrijke brandstoffen in je lichaam:

• Koolhydraten
• Vetten

Door een verbrandingsreactie omgezet in energie (warmte)

Is het verbranden van eten in je lichaam een exotherme of een endotherme reactie?

1. Exotherm
2. Endotherm

Koolhydraten

Monosachariden: Voldoen aan formule C_nH_2nO_n (glucose)

_{Disachariden: 2 monosacchariden aan elkaar (suiker)}

_{Polysachariden: Heeeeel veel sachariden aan elkaar (zetmeel)}

Wat doen wij met koolhydraten?

1. glucose direct opneembaar in bloed    --> verbranden                                                                                                                                  --> opslaan als glycogeen

2. disachariden: omzetten in monosacchariden (zie 1)

3. polysachariden (zetmeel): omzetten in glucose door spijsvertering; zie 1.

Cellulose kunnen wij mensen niet verteren, dient als voedingsvezel

Welke reactieproducten ontstaan bij de verbranding van glucose (C6H12O6)

1. Co₂ en H₂O
2. CO₂ en HO₂
3. CO₂ en H₂O
4. CO₂ en HO

Vetten en oliën 

• Functie: brandstof en reservestof

• Vetten zijn opgebouwd uit C-, H- en O-atomen
• Glycerol + 3 vetzuren

1: verzadigd vet uit dieren (minder gezond)
2: onverzadigd vet uit planten (gezonder)

Verzadigde vs. onverzadigde vetten

Verzadigde vetten:                                            Onverzagdigde vetten:

Vaste stoffen                                                        Vloeibaar zoals olie

Dierlijke producten                                            Plantaardige producten

Teveel is ongezond                                            Gezond

Energiewaarde

• Brandstoffen hebben een bepaalde energiewaarde
  
• Zoveel energie krijg je als je 100 g of 100 mL eet/drinkt 
  
• We drukken dit uit in J of in cal 
  
• 1 cal = 4,18 J
• dames 14-18 jaar: 2200-2500 kcal
• mannen 14-18 jaar: 2900-3300 kcal 

Bouwstoffen

• Eiwitten: poylmeer bestaande uit een aaneenschakeling van 20 verschillende AMINOZUREN.
• 8 maken we zelf in onze lever
• 12 moeten we met voedsel binnenkrijgen (essentiële aminozuren)
• In de lever worden eiwitten afgebroken. Van de losse aminozuren maken we dan zelf nieuwe eiwitten.

Beschermende stoffen

Vitaminen en mineralen (kleine beetjes nodig, maar onmisbaar)

Vooral brandstof

Vooral bouwstof

Alleen brandstof

Beschermende stoffen

Eiwit

Koolhydraat

Vet

Mineralen

Vitaminen

Vul de woordspin verder in

Huiswerk: maak 9-15