Stomazorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Stomazorg

Stomazorg

Leerdoelen

Aan het eind van de les:

• weet je wat het verschil is tussen een colostoma en een ileostoma
• kun je aandachtspunten benoemen bij het verzorgen van een stoma
• kun je verschillende hulpmiddelen m.b.t. stomazorg benoemen
• kun je beschrijven waar je als verzorgende op let bij een zorgvrager met een andere culturele of religieuze achtergrond

waar denk je aan bij een stoma?

Wat betekent het woord stoma?

1. Gat
2. Opening
3. Open
4. darm

Indicatie stoma

• Aangeboren afwijking
• kwaadaardige gezwellen
• ziekte van Crohn
• Diverticulitis   
• Ileus
• bestralingsschade
• trauma
• Colitis Ulcerosa
• Ernstige obstipatie

Soorten stoma's

Anus praeternaturalis (A.P.)

colonstoma (dikke darm)

Ileostoma (dunne darm)

Ureter praeternaturalis (U.P.)

Urostoma

Opbouw van stoma's

• Enkelloops (eindstandig/niet eindstandig)
• Dubbelloops
• Eindstandig stoma (eindpunt darmen)
• continentstoma

eindstandig= laatste deel van de darm is verwijderd, chirurgisch afgesloten

enkelloops =  1 opening zichtbaar

dubbelloops = 2 openingen, 1 def. 1 slijm, meestal tijdelijk

continentstoma = als de kringspier

niet of minder goed functioneert

is het mogelijk om dit reservoir (pouch) via de darmwand te laten lopen. Kan geledigd worden m.b.t. katheter. aantal keer per dag.

0

Colonstoma

Het uiteinde van de darm wordt door de buik naar buiten gehaald en als stoma in de buikwand gehecht.

Vaak rechts op de buik (als je ervoor staat)

Ontlasting met 'normale' consistentie

grotere roos, soms met uitstulpsel

Dubbelloops stoma

Tijdelijk stoma zodat laatste deel rust krijgt

twee openingen

een opening produceert slijm, ander ontlasting

kan op ileo, en op colonstoma

0

Ileostoma

Het uiteinde van de dunne darm wordt door de buik naar buiten gehaald en als stoma in de buikwand gehecht

vaak links op de buik (als je ervoor staat)

dunne ontlasting 

inspectie van de huid

vochtinname (3 liter) en extra zouten

Continent ileostoma

Kock pouch: laatste deel dunne darm wordt het reservoir met een klep. 

Via katheter legen, 3-4x dgs

rechts onder in de buik

afsluiten met pleister

Pouch: laatste deel dunne darm wordt het reservoir dat wordt aangesloten op de nog werkende anus

6-8x p.d. dunnere ontlasting, zelf controle

Urostoma

• stoma van de urinewegen
• Indicaties: blaaskanker, ontsteking blaaswand, aangeboren   afwijking, ongeval
• rechts op de buik
• continent urinestoma (via katheter legen) 
• aandachtspunten: goed drinken voor balans zuurgraad,   huidirritatie

Een urostoma wordt gemaakt van een stuk dunne darm?

1. waar
2. niet waar

Een enkeloops stoma

1. Is een blijvend stoma
2. is alleen mogelijk bij de dikke darm
3. zijn twee openingen van de darm

Mensen met een ileostoma verliezen ….. vocht bij hun ontlasting

1. minder
2. meer
3. evenveel

Stoma materiaal bepalen

conditie van de huid

overgevoeligheid van de huid

samenstelling van de ontlasting of urine

wensen van de zorgvrager

Eendelig of tweedelig systeem

Met een stoma mag je gewoon douchen of in bad

1. waar
2. niet waar

Voorlichting

• plaatsbepaling door de arts
• rol stomaverpleegkundige
• voorlichting over materiaal, voeding, verzorging, hygiëne,     praktische vrijtips, kleding
• patiëntenvereniging Harry Bacon, stichting Stomaatje

Culturele aspecten

Een islamiet mag alleen zijn linkerhand gebruiken om de stoma te verzorgen

De stomaplek is vaak afwijkend omdat indien beneden de navel geplaatst, volgens de Koran, de persoon onrein is

Acceptatie mannelijke of vrouwelijke zorgverlener

Voeding, communicatie

Problemen met het stoma

probleem:

plaats van de stoma niet goed

verzonken stoma

verstopping

fistel

bloedend stoma

mogelijke oplossing:

aangepaste verzorging, hulpmiddelen, opnieuw aanleggen

opvullende pasta, aandrukken

laten drinken, na 24 uur arts waarschuwen

materiaal aanpassen

stelpen met koude gazen

Huidproblemen

probleem:

Rode huid rond stoma

ontvelde huid

allergie

vette huid

mogelijke oplossing:

barrièrecrème of film

indrogende poeder

allergie bepalen en overgaan op ander materiaal

ontvetten

Hulpmiddelen

Mensen met een stoma moeten altijd een aangepast dieet volgen

1. waar
2. niet waar

problemen voorkomen

• goed kauwen
• regelmatig eten, kleine porties
• gevarieerd voedingspatroon
• vezelrijk eten
• bepaalde voeding kan een geur of kleur veroorzaken
• gasvorming (koolzuurhoudende drank, kauwgom)
• bij ileostoma voldoende vocht, zouten en kalium

Complicaties bij een stoma

• retractie = stoma trekt zich naar binnen toe terug
• stenose = vernauwing
• prolaps = uitstulping
• stomabreuk/hernia
• granulatieweefsel
• bloedingen
• huidirritatie

Verzorging van een stoma

• neem rustig de tijd
• alle materialen klaarleggen
• controleer regelmatig de maat van de opening in de huidplaat
• werk hygiënisch
• stomaplak opwarmen
• voorkom zalven en oliën
• laat de zorgvrager helpen waar kan
• bij twijfel stomaverpleegkundige inschakelen
• laxeren via stoma of oraal

Wat doe je niet bij huidirritaties?

1. de huid goed droog föhnen
2. de opening in de huidplaat goed passend te maken
3. barrièrecrème gebruiken
4. reinig de huid met lauwwarm water

Restanten van de huidplaat op de huid moeten helemaal verwijderd worden met zoete olie.

1. Juist
2. Onjuist

Irrigeren van een (colon)stoma

• 500 ml water, op lichaamstemperatuur
• plak goed vastmaken
• glijmiddel om de conus
• lucht uit de slang, conus en regelaar
• let op evt. kramp bij zorgvrager
• spoelen duurt 45-60 minuten
• 24 uur vrij van ontlasting

Stoma Irrigeren

OpdrachtReligie en culturele aspecten

Waar moet je als verzorgende rekening mee houden als je ondersteuning biedt aan een zorgvrager met een stoma m.b.t. religieuze en/of culturele aspecten? (zie opdrachtblad)

• communicatie
• familie/omgeving
• voeding
• verzorging stoma
• sociaal/emotioneel

Doelen behaald?