8.3 Democratisering in Nederland

• geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Introverhaal 8.3

1789: 

De Franse Revolutie

• Strijd voor vrijheid, gelijkheid en broederschap

• Einde aan Koninkrijk Frankrijk

• Meer gelijkheid: einde aan de standenmaatschappij

• Een grondwet

1795-1801: 

Bataafse Republiek

• Revolutie o.l.v. de Patriotten: zij willen meer van het volk (...en zijn wel klaar met de Oranjes)

• De Patriotten krijgen hulp van de Fransen

• Frankrijk bezet Nederland (1795-1813) en erfstadhouder Willem V moet vluchten naar Engeland

Periode 1815-1848

- Ancien regime handhaven (Koning, adel en kerk)

- Weerstand: liberalen (erfgenamen democratische revoluties)

   Willen: 1. burgerlijke vrijheden

               2. politieke invloed

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Napoleon verslagen bij Waterloo

• Zoon van prins Willem V wordt koning Willem I

• Nederland krijgt een grondwet en een tweekamerstelsel

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, België en Luxemburg

0

1840-1848: 

Koning Willem II

• Conservatief: geen ruimte voor veranderingen

• Regeert, min of meer, als absolute vorst

• Moet niets weten van democratie

• Moeizame relatie met zijn vader

Revolutiejaar 

1848

De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en 

ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Aanleiding revolutiejaar is economisch

Doel werd politiek van aard

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...

...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Johan Rudolf Thorbecke

(Liberaal)

krititek: 

• koning regelt alles daardoor worden burgers passief en gemakzuchtig
  
• afkomst en de juiste contacten zijn belangrijker dan capaciteiten
  

       Wil inspraak burgers op landsbestuur

Grote kritiek conservatieven: gevaarlijke revolutionaire ideeën

Liberalen

• Rijke burgers, eerste politici
• Thorbecke
• Politieke partij: Liberale Unie.
• Overheid moet zich zo min mogelijk met het land bemoeien, alleen zorgen voor veiligheid. Zeker niet met de economie.

Na 1848 worden de liberalen de nieuwe machthebbers en komen andere groepen op voor hun rechten

Verklaar de terughoudende rol die de overheid innam in de sociale kwestie

Katholieken

- waarom voelden zij zich tweederangs burgers?

- waarom was de verhouding met de liberalen eerst goed en later slecht?

- waarom was de verhouding met de protestanten eerst slecht en later goed?

Protestanten

- Abraham Kuyper

- Oprichter eerste moderne politieke partij ARP (1879), na invoering nieuwe schoolwet (1878)

- belangrijke figuur bij het ontstaan van de verzuiling (zie bron 18)

Confessionelen zijn een andere groep dan de conservatieven (uit het eerste deel van de 19e eeuw)!

Caoutchouc-artikel

• In 1887 wordt het kiesrecht uitgebreid. Nu mogen alle volwassenen stemmen die 'hiervoor geschikt zijn'.
• Hierdoor zijn er vanaf dit moment veel politici die met argumenten de kiesdrempel lager maakt.
• Caoutchouc = rubber (is ook in vormen te kneden).

Albert Hahn in de Notenkraker, 14-2-1914

De arbeider:'Alleen als zij er ook van zal profiteren, zijn wij bereid, u te helpen het vrouwenkiesrecht te veroveren.'

Waar was Albert Hahn, blijkens deze prent, bang voor?

Welk verband is er tussen WO I en de Pacificatie van 1917?

In 1918 werd Suze Groeneweg (SDAP)  als eerste vrouw gekozen in de tweede kamer 

1919:  sluitstuk democratisering van Nederland

Algemeen kiesrecht nu ook voor vrouwen, na een initiatiewet van de links-liberaal Marchant (VDB)

De winst van de sociaaldemocraten na de invoering van het algemeen kiesrecht in 1919 was minder groot dan verwacht. Dit kwam door de verzuiling.

Het bericht dat hiernaast staat komt uit een katholiek krant uit het jaar 1937