KA32: De sociale kwestie

KA32: De sociale kwestie
Industrialisatie en urbanisatie zorgen ervoor dat fabrikanten veel macht hebben. Arbeiders krijgen te maken met slechte werk- en leefomstandigheden. Er komt een maatschappelijke discussie op gang rondom de 'sociale kwestie'. De stroming die voor hen op gaat komen zijn de socialisten. 
1 / 13
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 13 slides, with interactive quiz and text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

KA32: De sociale kwestie
Industrialisatie en urbanisatie zorgen ervoor dat fabrikanten veel macht hebben. Arbeiders krijgen te maken met slechte werk- en leefomstandigheden. Er komt een maatschappelijke discussie op gang rondom de 'sociale kwestie'. De stroming die voor hen op gaat komen zijn de socialisten. 

Slide 1 - Slide

Leerdoelen KA33
25: Je kunt uitleggen welke gevolgen het werken in industriële fabrieken had voor de arbeiders. 
26: Je kunt uitleggen welke gevolgen de massale urbanisatie had voor de arbeiders. 
27: Je kunt uitleggen welke groepen mensen zorgen hadden over de omstandigheden van de arbeiders en waarom zij deze zorgen hadden. 
28: Je kunt uitleggen wat de grote vraag was van de 'sociale kwestie'. 
29: Je kunt uitleggen welke groepen voor sociale wetgeving waren en wat hun argumenten daarvoor waren. 
30: Je kunt uitleggen welke groepen tegen sociale wetgeving waren en wat hun bezwaren daartegen waren. 

Slide 2 - Slide

Terminologie
  • Verslechterende levens- en werkomstandigheden (arbeiders)
  • Meer mensen dan banen
  • Misbruik door fabrikanten
  • Politieke machthebbers, de liberalen: zaak voor 'de markt
  • Socialisten komen op voor omstandigheden van arbeiders
  • Ontstaan sociale wetgeving
LD: 28

Slide 3 - Slide

Machineritme
  • Voor FR Revolutie: arbeiders bescherm door gilden
  • Daarna: Fabriek bepaalt het werkritme, werken totdat de machine stil stond
  • Door hoog verloop is fabrikant oppermachtig; graag of niet!
LD: 25

Slide 4 - Slide

Woon-omstandigheden
  • Hoge bevolkingsgroei bij industriële centra
  • Door enorm snelle urbanisatie werden huizen in hoog tempo gebouwd, vaak meer krottenwijken
  • Veel honger, lichaamsgebreken, slechte voeding, eentonig werk
  • 'Zwakke' arbeidersklasse met veel ziektes die rondgingen!
LD: 26

Slide 5 - Slide

Maatschappelijk debat
  • Sociaal betrokken burgers gaan opkomen voor arbeiders; bijv. artsen, priesters en schrijvers
  • Brengen maatschappelijke discussie op gang; de sociale kwestie!
  • Vraag: Heeft de overheid een rol in het verbeteren van omstandigheden voor het volk?
LD: 27/28

Slide 6 - Slide

Liberalisme
  • Adam Smith: vrije, ondernemende individu centraal
  • De staat moet zich zo min mogelijk bemoeien
  • Verwierpen absolutisme, bestuur zou gevormd moeten worden door verantwoordelijke burgers
  • Tegen fanatisme en censuur, voor een parlementaire democratie
LD: 30

Slide 7 - Slide

Ontstaan socialisme
  • Marx' en Engels' Communistisch Manifest basis voor socialisme
  • Strijd tussen de bezittende (bourgeoisie) en niet-bezittende klasse (proletariaat) zou moeten uitmonden in een opstand!
  • Klassenstrijd zou gewonnen worden door het proletariaat
LD: 29

Slide 8 - Slide

Communisme
  • Na overgangsperiode zou ideale (communistische) samenleving ontstaan
  • Geen heersers of onderdrukten
  • Alle productiemiddelen gemeenschappelijk bezit
  • Geen beloning voor prestatie, maar ontvangen wat ze nodig hadden
LD: 29

Slide 9 - Slide

Splitsing
  • Arbeiders kregen het langzaam beter; prijzen dalen, lonen stijgen
  • Communisten blijven geloven in revolutie
  • Sociaaldemocraten: einddoel hetzelfde, maar in kleine stapjes via sociale wetten
  • Krijgen meer aanhang dan communisten
LD: 29

Slide 10 - Slide

Philips

Slide 11 - Slide

Wat heeft de sociale kwestie te maken met (de beginjaren van) Philips?

Slide 12 - Open question

De Philips-Marx connectie
  • Lion Philips, vader van Gerard en Anton Philips, was financier van Karl Marx!
  • Marx heeft in de achtertuin van de Philips zijn belangrijkste werk (Das Kapital) geschreven

Slide 13 - Slide