Gedichten

Gedichten
1 / 26
next
Slide 1: Slide
TaalBasisschoolGroep 8

This lesson contains 26 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Gedichten

Slide 1 - Slide

Gedichten
In deze les ga het volgende leren, ontdekken en doen:

- Wat gedichten eigenlijk zijn.
- Wat het eerste Nederlandse gedicht is.
-  rijmschema's 
- dichtvormen 
- Een eigen (boek)gedicht maken!


Slide 2 - Slide

Slide 3 - Link

Een van de alleroudste eerste opgeschreven Nederlandse zinnen ruim 1000 jaar geleden.
Vertaling 

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Video

Soorten gedichten
Er zijn twee soorten gedichten:

1. Gedichten met rijm
2. Gedichten zonder rijm

Slide 6 - Slide

Blank vers

Gedichten hoeven niet te rijmen. 

Een gedicht dat niet rijmt noem je ‘blank vers’.

 Als een gedicht wel rijmt, heb je te maken met een rijmschema. Je ziet dan welke zinnen steeds op elkaar rijmen. 




Slide 7 - Slide

Rijmschema's en dichtvormen
Veel gedichten die rijmen worden volgens een bepaalde structuur geschreven, de dichtvorm.
Dat bepaald soms het aantal zinnen, maar vooral het rijmschema van het gedicht.
Wat is dan een rijmschema?
Let op, hier komen verschillende rijmschema’s!

Slide 8 - Slide

Dichtvorm - Kwatrijn
Gepaard rijm (aabb)

Komt hier eerst het woord te staan   (a)
Dan loopt het rijm er achteraan         (a)
Daarna komt een ander woord             (b)
Waar ook meten een rijm bij hoort     (b)

Slide 9 - Slide

Dichtvorm - Kwatrijn
Gekruist rijm (abab)

Ze kruisen zich niet echt       (a)
ze lopen in de rij                         (b)
Toch wordt dat zo gezegd     (a)
en niet alleen door mij!           (b)

Slide 10 - Slide

Dichtvorm - Kwatrijn
Omarmende rijm (abba)

Twee zinnen en nog twee ertussen           (a)
Zin twee en drie die zich hier warmen      (b)
Aan één en vier die hen omarmen              (b)
Alleen omarmen hoor, niet kussen             (a)

Slide 11 - Slide

Dichtvorm - Kwatrijn
Slagrijm (aaaa) Alle eindklanken rijmen op elkaar

Misschien heeft iemand op een  dag
  terwijl hij in een strandstoel lag    
   en wapperende vlaggen zag
    gedacht: 'hij zag' rijmt op 'die  vlag'!
  Ik maak een rijm en noem het een slag!

Slide 12 - Slide

Ben je boos?
Pluk een roos
Zet hem op je hoed
Dan is het morgen weer goed!
A
Gepaard rijm (aabb)
B
Omarmend rijm (abba)
C
Gekruist rijm (abab)
D
Slagrijm (aaaa)

Slide 13 - Quiz

'Daar bij de lichtreclame
zit met wanten voor de ramen
een geheel ontklede dame
zich nergens voor te schamen'
A
Gepaard rijm (aabb)
B
Omarmend rijm (abba)
C
Gekruist rijm (abab)
D
Slagrijm (aaaa)

Slide 14 - Quiz



A
Gepaard rijm
B
Omarmend rijm
C
Gekruist rijm
D
Slagrijm

Slide 15 - Quiz

Ik ben dol op kinderboeken
de hele dag door lees ik ze graag
soms lees ik vlug, soms gaat het traag
en soms dan mag ik nieuwe boeken uitzoeken
A
Slagrijm
B
Gepaard rijm
C
Omarmend rijm
D
Gekruisd rijm

Slide 16 - Quiz

Dichtvormen - Elfje
Elfje: 

een gedicht van 11 woorden en 5 regels. 
Regel 1 bestaat uit 1 woord 
Regel 2 uit 2 woorden, 
Regel 3 uit 3 woorden, 
Regel 4 uit 4 woorden én 
Regel 5 uit 1 woord.




Kwatrijn: een gedicht met 4 regels. De rijm hierin kan AABB, ABBA of ABAB zijn (zie het volgende kopje ‘soorten rijm’).
Ik ben dol op kinderboeken
bij mij thuis vind je ze in alle hoeken
Op de tafel, naast de bank,
op het nachtkastje én zelfs op het aanrecht naast de snijplank
Rondeel: een gedicht van 8 regels waarin regel 1, 4 en 7 hetzelfde zijn. Regel 2 en 8 zijn ook hetzelfde.
Ik lees graag kinderboeken
Daarom ben ik de Kinderboekenjuf
Elk boek neemt mij mee naar een andere wereld
Ik lees graag kinderboeken
Allerlei verhalen in mijn hoofd
Ik vertel ze aan de kinderen in de klas
Ik lees graag kinderboeken
Daarom ben ik de Kinderboekenjuf
Stapelgedicht: stapel een aantal boeken op elkaar. De titels vormen een gedicht. De regels voor dit gedicht zijn vrij (het hoeft dus niet te rijmen).
Poëzie
Haiku: een gedicht met 3 regels. De eerste en de laastste regel bestaan uit 5 lettergrepen, de tweede bestaat uit 7 lettergrepen.
Lezen is zo fijn
Kinderboeken overal
Kinderboekenjuf
Limerick: kort gedicht van 5 regels waarbij de eindrijm volgens het AABBA schema is.
Het lezen van kinderboeken, dat vind ik fijn
vooral met zo’n verhaal waarin in verdwijn
Uren en uren kan ik naar de letters staren,
de mooiste verhalen, die wil ik bewaren
elk nieuw verhaal is voor mij een goudmijn
Klankdicht: een klank op bijvoorbeeld de melodie van muziek. Zoals dit voorbeeld Tjielp dat op muziek gezet is (vanaf 0.50 begint het gedicht):

Sonnet: Een sonnet is een gedicht van veertien regels met specifieke vormeisen wat betreft indeling en rijm.
Ik heb mij niet gewaagd aan een sonnet.
Op Elly en Rikkert zijn verschillende sonnetten te vinden.
Vrije dichtvorm: De vrije vers is geheel vrij vorm te geven. Hierbij hoeft geen rekening gehouden met regellengtes, rijm, etc.
Ik heb mij niet gewaagd aan een vrije vers.
Op Robin Kerkhof zijn verschillende vrije verzen te vinden.

Slide 17 - Slide

Slide 18 - Video

Dichtvormen - Haiku

  • Een haiku bestaat uit drie regels. 
  • De lengte van de regels is bepaald door het aantal lettergrepen. 
  • De eerste regel telt 5 lettergrepen. 
  • De tweede regel 7 lettergrepen.
  • De derde weer 5 lettergrepen. 
  • Een haiku is van oorsprong een Japanse dichtvorm. Daarin werd de schoonheid van de natuur beschreven.



Slide 19 - Slide

Dichtvormen - Limmerick
Limerick: kort gedicht van 5 regels waarbij de eindrijm volgens het AABBA schema is.

Een jongeman uit Limerick
vond zichzelf wel een slimmerik.
Van elk appbericht,
maakte hij een mooi gedicht.
En zo ontstond dus de limerick

Slide 20 - Slide

Dichtvormen - Rondeel
een gedicht van 8 regels waarin 
  • regel 1, 4 en 7 hetzelfde zijn. 
  • regel 2 en 8 zijn ook hetzelfde.

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Slide

Slide 23 - Video

Dichtvormen - Boekgedicht
Een boekgedicht of ook wel stiftgedicht genoemd is een leuke manier om een prachtig gedicht te tekenen door woorden te kiezen uit een bestaande tekst. Kijk maar!

Slide 24 - Slide

Slide 25 - Video

Je eigen boekengedicht maken
Bekijk de twee video's nog maar eens goed.
Je maakt je eigen boekgedicht!
Kleur de woorden 'weg' die je er niet in wilt hebben en
maak een kader of wolkje of rondje om de woorden die je mooi vindt en je wel in je eigen boekgedicht wilt gebruiken.
Zoek goed, begin met potlood en luister naar je gevoel.
Veel plezier! 
Volgende week wil ik graag jouw eigen boekgedicht zien!

Slide 26 - Slide