Leven als jager of boer

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5,6

Leven als jager of boer

Boek van Arend van Dam: Lang geleden.. blz. 9. De boot en de kruik

Wat weet je al over de tijd
van jagers en boeren?

Tijdbalk

De tijd van de jagers en boeren

Jagers en verzamelaars

Mannen gingen op jacht --> jagers

Groeven kuilen om dieren in te jagen

Doodden met speren en stenen

Vrouwen verzamelden planten, wortels, noten, eieren en insecten --> verzamelaars

Welke delen van dieren werden gebruikt? Er zijn meerdere antwoorden goed

1. vacht
2. vlees
3. botten
4. nagels

Nomaden

Jagers en verzamelaars waren altijd onderweg

Ze sliepen in tenten van takken, botten en dierenhuiden

Trokken verder als het eten op was 

--> volgen van dieren

Kinderen van jagers en verzamelaars

Wat leerden ze:

- op dieren jagen

- waar ze eetbare planten en bessen konden  

   vinden

- hoe ze huiden konden bewerken

- hoe ze vuur konden maken

Natuurgoden: jagers en verzamelaars geloofden dat natuurgoden zorgden voor zon, regen, bliksem, en de maan

Welke zijn waar?

1. Jagers en verzamelaars woonden op een vaste plek
2. Jagers en verzamelaars trokken verder als het eten op was
3. Jagers en verzamelaars konden hun tenten makkelijk afbreken
4. Jagers en verzamelaars gebruikten geweren om dieren te doden

Welke dingen deden jagers en verzamelaars? Schrijf zoveel mogelijk antwoorden op

Hoe weet je of iets giftig is?

Opdracht

We gaan de wapens van de jagers en verzamelaars na maken in het klein

Je mag alleen materiaal gebruiken dat je buiten kunt vinden

Uitzondering: elastiekje voor het spannen van de boog

De eerste boeren

Tam maken van dieren: wolven

Honden hielpen bij jagen en bij elkaar houden van de kudde

Voordeel: niet iedere dag op jacht

Jagers ontdekten dat ze dieren tam konden maken. Tamme dieren luisterden goed en deden wat de jagers wilden. Wilde wolven werden bijvoorbeeld tamme honden. Een wilde wolf tam maken was niet makkelijk. We weten niet precies hoe jagers dat deden. De honden hielpen bij het vangen van dieren en het bij elkaar houden van een kidde. Als de mensen zorgden dat een kudde dieren bij hen bleef, hoefden ze niet iedere dag op jacht. De dieren in de kudde zorgden voor vlees, melk en wol.

Verschillen tussen boer en jager

Zaaien en oogsten van graan en groenten = landbouw

Wonen op een vaste plek met een stevige hut

Zwaar leven, want alles moest met de hand

Oogst kon makkelijk mislukken

Mensen gingen graan en groenten verbouwen. Bleven bij hun planten wonen om ze te verzorgen en de oogst binnen te halen = landbouw --> mensen waren boeren geworden.

Boeren braken hun huis niet meer af en bouwden daarom stevige hutten van riet, boomstammen en een soort klei die leem heet. Dieren woonden in de winter ook in de hut. Het leven was best zwaar, want alles moest met de hand gedaan worden. De oogst kon makkelijk mislukken, daarom bleven boeren ook eten verzamelen en vissen vangen. Niet alle jagers-verzamelaars werden boeren. Sommigen leefden nog steeds van jagen, vissen en verzamelen Zij bleven rondtrekken. 

Gereedschappen

Boeren bouwden hun boerderijen bij elkaar in de buurt

Maalsteen: grote steen om graan op fijn te wrijven

Sikkel: gemaakt van brons om graan te oogsten

Spintol: draad van wol spinnen

Potten/vazen voor bewaren van graanzaadjes

Boeren bouwden hun boerderijen bij elkaar in de buurt. Hielpen elkaar met het werk op het land en met het vee. Ze bedachten gereedschappen. Bijvoorbeeld een maalsteen: grote steen waarop ze het graan fijnwrijven. Van het graan werd pap of brood gemaakt. Brons werd gebruikt om een sikkel te maken --> rond, scherp mes om graan te oogsten. Een deel van het graan werd bewaard in potten van aardewerk om weer te zaaien volgend jaar. Spintol: werd gebruikt om draad van wol te spinnen. De draden werden geweven tot stof, daarvan maakten ze kleding. 

Wat is landbouw?

1. Jagers-verzamelaars worden boer
2. Graan en groenten verbouwen
3. Eten in de natuur verzamelen

Visfuik

De visfuik werd gebruikt om vissen te vangen

Opdracht

Maak van klei een vaas of pot om graanzaadjes in te bewaren

Weef je eigen visfuik met een papieren bordje en wol of met alleen papier

Hunebed

Een hunebed is een graf uit de tijd van de eerste boeren

Er zijn enorme stenen op elkaar gestapeld

Er waren geen machines, dus hoe kregen ze die stenen dan op elkaar?

De prehistorie

Hoe werd er in de prehistorie gecommuniceerd?

Jagers en boeren konden niet schrijven. Ze vertelden verhalen aan elkaar via grot tekeningen. Op die manier werden ze ook vastgelegd. 

Opdracht

We gaan zelf een grotschildering maken met houtskool

We plakken een wit vel aan de onderkant van je tafel

Teken een verhaal met houtskool. Als je klaar bent, probeert een klasgenoot te raden wat het verhaal is dat je hebt getekend