Nep of Echt ?

• Media Smart
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Nep of echt?

Jeugdjournaal 7 april 2023 

2.22 min

Introductie

De komende lessen gaan jullie kijken 

of je kunt zien of iets echt of nep

is op internet en social media.

Dit blok verwerk je in het burgerschapsdossier.

Na deze eerste les maken jullie in GO21 : 

Digitale media en informatie - leerjaar 3  

Nepnieuws - Opdracht 1 t/m 9

Nep of echt ?

Tegenwoordig verspreidt nepnieuws zich snel via sociale media. Nieuwsberichten worden vaak aangepast of gemanipuleerd, waardoor het moeilijker wordt om te bepalen wat waar is. Nepnieuws, fake berichten en neppe waarschuwingen zijn niet nieuw, maar sociale media hebben het probleem veel groter gemaakt.

Door sociale media kunnen nieuwsberichten, nepnieuws en advertenties door elkaar lopen. Het wordt moeilijker om betrouwbare informatie te vinden, dus controleer altijd je bronnen.

Na deze les weet je:

• Wat nepnieuws is;
  
• Welke vormen van nepnieuws er zijn;
  
• Waaraan je nepnieuwsberichten kan herkennen;
  
• Wat oorzaken zijn voor de recente groei van nepnieuws;
  
• Wat de redenen zijn dat mensen nepnieuws verspreiden. 

#Nepnieuws: wat is het?

Nepnieuws is informatie die niet waar is, maar er wel echt uitziet. Het kan verhalen, foto's of video's zijn die je via sociale media of websites ziet, en die bedoeld zijn om je te misleiden.

Nepnieuws kan verschillende doelen hebben, zoals mensen bang maken, politieke meningen beïnvloeden of gewoon om aandacht te 

krijgen. Het is belangrijk om altijd kritisch te zijn en goed te 

controleren of het nieuws dat je ziet of leest echt waar is.

#Vormen van nepnieuws

1. Satire of parodie 
2. Misleidende inhoud
3. Nepwebsite of nepbron
4. Gemanipuleerde inhoud
5. Foutieve informatie
6. Geconstrueerde inhoud
7. Hoaxes
8. Clickbait

Deze vormen van nepnieuws kunnen allemaal bijdragen aan verwarring en verkeerde informatie in de samenleving. Daarom is het belangrijk om kritisch te zijn en bronnen goed te controleren.

#Nepnieuws herkennen

Door de steeds verbeterende technologie verwachten we dat nepnieuws blijft groeien. Berichten, foto's en video's kunnen steeds realistischer vervalst worden. Gelukkig zijn er manieren om nepnieuws te herkennen:

Op de foto is een deepfake te zien van 

oud-premier Rutte. De man naast het 

scherm gebruikt zijn gezichts-

bewegingen voor de deepfake van 

Mark Rutte. 

1. Controleer de bron
2. Lees verder dan de kop
3. Controleer de auteur
4. Onderzoek de datum
5. Controleer de feiten
6. Bekijk de afbeeldingen
7. Controleer op bronnen en verwijzingen
8. Let op schrijfstijl en toon
9. Kijk naar reacties en commentaren
10. Gebruik je gezond verstand
    

#Toename nepnieuwsberichten

De afgelopen jaren is de hoeveelheid nepnieuws flink toegenomen. Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor deze stijging. Zo stijgt het aantal internetgebruikers nog steeds en hierdoor zijn er meer potentiële consumenten en producenten van nepnieuws. 

Vroeger maakten journalisten het nieuws en controleerden ze of het klopte voordat het werd gepubliceerd. Een redactie keek alles na en fouten werden vaak gecorrigeerd met een rectificatie.

Nu halen websites veel nieuws van internet om geld te verdienen met bezoekers.

Sensationele koppen trekken meer aandacht, of de informatie waar is of niet. 

Dit maakt het nieuws minder betrouwbaar en kan leiden tot misleiding en 

manipulatie, wat meer polarisatie veroorzaakt.

#Geloof in nepnieuws

Het groeiende aantal nepberichten wordt dus veroorzaakt door verschillende redenen. Productie, verspreiding en geloven in nepnieuws zorgen samen voor de grote toename. Dit geloof in nepnieuws heeft verschillende redenen:

1. Bevestiging van eigen voorkeuren

2. Sociale druk

3. Veel blootstelling aan informatie

4. Opspelende emoties

5. Luiheid

6. Aandacht en ongeduld

7. Autoriteit

#Gevaren van nepberichten versturen

Er zit een groot gevaar in het verspreiden van nepberichten. Als nieuws niet meer waarheidsgetrouw is, kunnen mensen geen goed onderbouwde mening meer vormen. Daarnaast kunnen nepberichten veel onrust veroorzaken, vooral omdat ze vaak steeds extremere onderwerpen behandelen.

En wat vind jij?

Zo meteen volgen enkele 

stellingen op het bord.

Eens: groen kaartje

Oneens: rood kaartje

Stelling #1

Bijna al het nieuws is wel een beetje overdreven of extra spectaculair gemaakt. Dat is eigenlijk ook al een vorm van fake news. 

Met andere woorden, al het nieuws is een beetje nepnieuws!

Stelling #2

Als je in nepnieuws trapt, is dat jouw eigen schuld. Had je maar beter moeten nadenken!

Stelling #3

Als iemand mij veel geld zou betalen om nepnieuws te produceren, zou ik dat doen, ook al draag ik dan bij aan het probleem!

Stelling #4

Omdat er zoveel fake news is, kan je eigenlijk geen enkel nieuwsbericht meer vertrouwen!

Stelling #5

Wij leven in een wereld waarin eenduidige waarheid niet langer bestaat!

Stelling #7

Nepnieuws is in de 21ste eeuw een zeer belangrijk en machtig politiek middel geworden!

Begrippen:

Nepnieuws

nep informatie die is verzonnen verhuld als nieuws en 

verspreid via websites, sociale media en 

traditionele media.

Clickbait

een link naar een artikel op het internet dat een 

titel draagt die opvallend en vaak overdreven is, 

zodat er zo veel mogelijk mensen erop klikken.

Hoax

Valse gerucht of bedrog om angst of 

verwarring te zaaien en 

mensen te misleiden.

Corruptie

het verschijnsel waarbij iemand een ander 

omkoopt of zich laat omkopen om 

bepaalde zaken gedaan te krijgen. 

Dictator

alleenheerser, acht geen inspraak van 

anderen en is zonder goedkeuring 

van het volk aan de macht.

Bron

       betekent de oorsprong of  

   "waar het vandaan komt". 

Rectificeren

rectificeren betekent dat je laat weten 

dat je (per ongeluk) een verkeerd 

bericht/ verkeerde informatie 

hebt gedeeld.

  Maak voor de volgende les:

Opdracht 1 t/m 9 van 

Digitale media en informatie - leerjaar 3

Nepnieuws in Learnbeat GO21

Nep of Echt?

Les 2

Weet je het nog?

Wat is een bron?

1. De oorsprong, dus waar het vandaan komt
2. Overeenstemming, dus het met elkaar eens zijn

Wat betekent rectificeren ?

1. De woorden van iemand anders precies weergeven zoals hij of zij ze gezegd of geschreven heeft.
2. Een fout bericht rechtzetten, door te laten weten dat het fout was.

Wat is een goede manier om te controleren of een bericht nep of echt is ?

1. Vraag het aan je buurman of buurvrouw.
2. Controleer de bron van het bericht.

We gaan zelf nepnieuws maken

We gaan nu even 10 minuten een game spelen waarmee je zelf nepnieuws op twitter kunt zetten.

https:

03:48

Wat is er zojuist gebeurd en hoe loopt dit af?

04:39

Wat maakt de film manipulatief?

1. Het geluid
2. De muziek
3. De man
4. Het perspectief

Lever je eigen gemanipuleerde afbeelding in

We gaan nog een keer zelf nepnieuws maken

Je krijgt van de docent de keuze uit twee opdrachten.

We gaan nu zelf nepnieuws maken

Met je groepje (twee- of drietal) ga je werken aan de keuzeopdracht.

Keuzeopdracht 1: Lever voor de volgende les digitaal jullie verslagje in.

Keuzeopdracht 2: Lever voor de volgende les jullie filmpje digitaal in.

nos.nl