8.4 De emancipatiebewegingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.4 De emancipatiebewegingen

KA:

- De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

- De opkomst van emancipatiebewegingen

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen:

• hoe het feminisme opkwam
• hoe het confessionalisme opkwam in Duitsland
• hoe het confessionalisme opkwam in Nederland
  

a Het feminisme is een voorbeeld van een emancipatiebeweging. Leg dat uit.
b Suffragettes begonnen met gewelddadige acties. leg uit waarom ze dat deden en gaaf aan of ze succesvol waren.

a Leg uit waardoor het feminisme aanvankelijk vooral een beweging was van vrouwen uit de hogere burgerij.
b Noem voorbeelden van vooruitgang voor vrouwen omstreeks 1900 als gevolg van acties van feministen.

Gebruik de tekst 'Het verhaal van Emmeline Parkhurst' tb blz 105 en bronnen 17 en 18 wb blz. 90
Leg met bronelementen uit bronnen 17 en 18 uit welk verschil er was tussen de Britse suffragettes en Nederlandse feministen.

a Noem drie 19e-eeuwse emancipatiebewegingen.
b Geef aan waardoor en hoe het katholieke confessionalisme in Duitsland als politiek-maatschappelijke beweging en emancipatiebeweging ontstond.

a Noem drie manieren waarop Abraham Kuyper de emancipatie van de klein luyden in gang zette.
b Leg uit of de acties van Kuyper succesvol waren.

Gebruik afbeelding 8.17 en 8.18 TB blz. 104
a Maak met beeldelementen duidelijk dat afbeelding 8.17 een affiche is van een politiek-maatschappelijke emancipatiebeweging.
b Leg uit bij welk kenmerkend aspect van deze paragraaf afbeelding 8.18 het beste past.

Gebruik bron 19 wb blz. 91 In Nederland was samenwerking tussen protestantse en katholieke confessionelen lang niet waarschijnlijk.
a Maak met een kenmerkend aspect van de tijd van ontdekkers en hervormers duidelijk waardoor dat kwam.
b Geef 2 verklaringen waarom zij ein 19e eeuw toch gingen samenwerken.
c Bedenk waarom gelovige christenen het afgebeelde huwelijk 'onzedelijk' zouden vinden.
d Bedenk om welke reden een socialist zoals Hahn tegen deze politieke verbintenis was.

Gebruik bron 20 WB blz. 91
Verklaar met brongegevens de liberale overheersing van de Nederlandse politiek in de tweede helft van de 19e eeuw.

Gebruik bron 20 en bron 21 WB blz. 91
a Nergens in de grondwet stond dat vrouwen waren uitgesloten van het kiesrecht. Leg uit waarom ze in werkelijkheid toch geen stemrecht kregen.
b Je kunt twijfelen over de betrouwbaarheid van de autobiografie Herinneringen voor historisch onderzoek. Geef een argument voor betrouwbaarheid en een er tegen.
c Beredeneer of het verhaal van Aletta Jacobs representatief was voor Nederlandse vrouwen in de 19e eeuw.

Noteer de nummers van de volgende zes feiten in volgorde van vroeger naar later.
1 Eerste voorstel voor vrouwenkiesrecht in GB parlement.
2 Grote handtekeningenactie tegen een liberale schoolwet in Nederland.
3 Katholieken krijgen godsdienstvrijheid in Pruisen en Nederland.
4 Kuyper wordt minister-president
5 Openbaar en bijzonder onderwijs in Nederland worden financieel gelijkgesteld.
6 Suffragettes gaan over tot gewelddadige acties.

Begrippen uit deze les:

Feminisme: emancipatiebeweging die streeft naar gelijke behandeling van vrouwen ten opzichte van mannen
.

Emancipatie: toekenning van gelijke rechten en kansen.

Discriminatie: onderscheid maken tussen mensen met de bedoeling iemand of een groep achter te stellen. 

confessionalisme: politiek-maatschap-pelijke stroming en emancipatiebeweging die uitgaat van het geloof. 

schoolstrijd: strijd over het betalen van het bijzonder onderwijs door de overheid (tot 1917) 

subsidie: financiële steun 

Begrippen uit deze les:

openbaar onderwijs: scholen die zijn gesticht door de overheid. 

bijzonder onderwijs: scholen die niet gesticht zijn door de overheid. 

antithese (tegenstelling) tussen geloof en revolutie (verlichting).

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.