1.2 - B - Samenleving en politiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

1.2 - Samenleving

en politiek

Leerdoelen

• Je kunt vier voorbeelden geven van sociale wetten in de 19e eeuw.
  
  
• Je kunt opvattingen van confessionelen en feministen beschrijven. 

Planning

• Sociale wetten
• Confessionelen
• Feminisme
• Video Aletta Jacobs
• Afsluiting

Sociale wetten

• Rond 1850 hadden liberalen door dat de sociale kwestie alleen kon
  worden opgelost met sociale wetten.  Armen waren afhankelijk van 
  liefdadigheid van de kerk.
• De Armenwet (1854) gaf armen steun via de gemeente.
• Kinderwetje van van Houten (1874) gaf een verbod op kinderarbeid.
• De Ongevallenwet (1900) en de Woningwet (1900).

1

2

Leerdoel 1

Confessionelen (1)

• Naast liberalen en socialisten kwam er een andere politieke stroming op, de confessionelen. 
  
  
• Confessie betekent geloof. 
  
  
• Abraham Kuyper richtte de ARP (anti-revolutionaire partij) op in 1879. Zijn aanhangers waren de "kleine luyden" zoals boeren, landarbeiders en winkeliers.  

Leerdoel 2

Confessionelen (2)

• De  confessionelen wilden het christelijk denken terug in de politiek.
• De ARP was protestants, voor de katholieken richtte Herman Schaepman
  de RKSP (1926) op. 
• Katholieken en protestanten waren aartsrivalen,
  maar vonden de socialisten en liberalen een veel grotere vijand. 

Leerdoel 2

Leerdoel 2

Feminisme

• Feministen streden voor het vrouwenkiesrecht. 
• Onder leiding van Aletta Jacobs werd de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht (1894) opgericht.  In 1919 kregen vrouwen het stemrecht.
  
• Wilhelmina Drucker richtte de Vrije Vrouwenverening op die streed voor volledige gelijkheid van de vrouw. 
• De strijd om vrouwenkiesrecht wordt de Eerste Feministische Golf genoemd. 

Leerdoel 2

Verzuiling

De verdeling van de Nederlandse samenleving in vier groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten

Elke zuil had een eigen levensbeschouwelijke visie. 

Politiek in de 19e eeuw

• In de 19e eeuw steeg de politieke participatie. Het kiesrecht werd uitgebreid dus steeds meer mensen deden mee aan de politiek.  
  
  
• Ook bevolkingsgroepen die vroeger niet meetelden zoals arbeiders en vrouwen wilden emanciperen: gelijke rechten krijgen. 
  
  
• Hierdoor ontstonden politieke partijen. 

Leerdoel 2

Politieke stromingen

• Elke politieke partij had een idee over hoe de samenleving moest worden ingericht (ideologie). 

Stroming	Kernwoord	Kern	Partij
Liberalisme	Vrijheid	Hogere burgerij . Liberalen willen dat mensen zoveel mogelijk vrij zijn . De overheid moet zich niet veel bemoeien met mensen en de economie.	Liberale unie
Socialisme	Gelijkheid	Arbeiders . Socialisten vinden dat iedereen gelijkwaardig is . De regering moet armen (arbeiders) helpen met wetten en regels.	SDAP

Leerdoel 2

Sociaaldemocraten

                      

• De eerste socialisten wilden een revolutie van arbeiders. Maar rond 1890 kwamen de sociaal democraten. Zij richten de SDAP op. 
• De leider van deze partij was Pieter Jelles Troelstra. 
• Het doel was om zo snel mogelijk het algemeen kiesrecht in te voeren. Zo konden arbeiders via politiek de leefomstandigheden verbeteren. 

Leerdoel 2