9.4 Ziek (deel 1)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

9.4 Ziek (deel 1)

Ben je startklaar?

- telefoon in de telefoontas

- jas aan de kapstok of in je kluis

- tassen van tafel

- spullen voor je

Log in in LessonUp!

Ben je ingelogd? Draai je laptop om.

Leerdoelen

• Je kunt opnoemen door welke ziekteverwekkers je ziek wordt en je kunt beschrijven hoe ze in je lichaam komen.
  
• Je kunt beschrijven hoe een infectieziekte verloopt.
  
• Je kunt beschrijven hoe witte bloedcellen ziekteverwekkers herkennen en hoe ze je genezen.
  

• Je kunt uitleggen wat de functie van koorts is bij de genezing.
  
• Je kunt uitleggen hoe je lichaam op eigen kracht immuun wordt voor een ziekte en hoe vaccinatie (inenting) daarbij helpt.
  
• Je kunt uitleggen wat er gebeurt als je een nieuw orgaan of weefsel nodig hebt.

Waardoor word je verkouden?

1. Door een bacterie
2. Door een virus
3. Door de kou
4. Door een tekort aan vitamine C

Wanneer krijg je eerder een verkoudheid?

1. Als je met de bus naar school gaat
2. Als je met de fiets naar school gaat

Micro-organismen

	Wat doen ze?
Bacteriën	giftige stoffen afgeven en ontstekingen veroorzaken
Schimmels	giftige stoffen afgeven
Virussen	cellen indringen en stuk maken

Bacteriën

Bacteriën = Microscopisch kleine organismen die ziekten kunnen veroorzaken

Hoe? Giftige stoffen afgeven en ontstekingen veroorzaken.

Voorbeeld: longontsteking of ontstoken wond

Schimmels

Schimmels= Micro-organismen die ziekten kunnen veroorzaken

Hoe? Giftige stoffen afgeven 

Voorbeeld: Zwemmerseczeem

Virussen

Virussen= Microscopisch kleine ziekteverwekkers

Hoe? Infecteren gastheercellen met erfelijk materiaal om zich te vermeerderen

Voorbeeld: Griep en verkoudheid

Besmetting/infectie = Ziekteverwekkers dringen binnen via:

- mond

- neus

- geslachtsorganen

- wondjes

Komt hier door:

Niezen, hoesten, lichamelijk contact, voorwerpen, voedsel

Incubatietijd = De tijd tussen besmetting en de eerste ziekteverschijnselen (symptomen)

Diagnose = vaststellen welke ziekte je hebt

Prognose = voorspellen hoe de ziekte zal verlopen

Afweer

Afweer = het uitschakelen van ziekteverwekkers

Witte bloedcellen (gemaakt in beenmerg)

- Vreetcellen

- Antistofcellen 

Vreetcellen

1. - vreetcellen gaan uit de haarvaten
2. - ze sluiten de bacteriën in en verteren ze
3. - de vreetcellen gaan dood
4. - pus/etter = dode witte bloedcellen, verteerde bacteriën en resten van huidcellen

Antistofcellen maken antistoffen

Antigenen = herkenningseiwitten aan de buitenkant van een cel.

Lichaamseigen = antigenen van lichaamscellen

Lichaamsvreemd = antigenen op een ziekteverwekker

Antistofcellen

• Antistofcellen maken de juiste antistof.
  
• De antistofcellen gaan zich snel delen. 
• De antistoffen koppelen de ziekteverwekkers aan elkaar en schakelen ze zo uit.
  
• Vreetcellen sluiten de gekoppelde ziekteverwekkers in en verteren ze.

Goed of fout?
Je wordt ziek van iedere soort bacterie.

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Virussen dringen je cellen binnen

1. Goed
2. Fout

Goed of fout?
Ziekten die ontstaan door ziekteverwekkers heten infectieziekten.

1. Goed
2. Fout

Bloedcellen ontstaan in je..

Welke twee soorten witte bloedcellen zijn er?

Over welk type bloedcellen gaat deze afbeelding?

1. Antistofcellen
2. Vreetcellen
3. Antistofcellen en vreetcellen

Wat?	Maken: 9.4 opdr 4 t/m 14
Hoe?	In je (online) boek. Werkbladopdrachten maak je in je schrift! Fluisterend overleggen.
Hulp?	Steek je hand op. Je mag fluisterend overleggen met je buurman/buurvrouw.
Tijd?	15 minuten
Klaar?	Maak een begrippenlijst van 9.4
Opbrengst	Als je klaar bent heb je je huiswerk af! Nu weet je meer over de stof.