Weet wat je eet

• Verzorging
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1

Weet wat je eet

Gezond eten volgens de basisregels van de Schijf van Vijf

Wanneer je eten klaarmaakt, let je misschien niet altijd op gezonde voeding. Het is waarschijnlijk belangrijker dat je het lekker eten is. 

Gezond eten kan lekker zijn en lekker eten kan gezond zijn. Om je hierbij te helpen kun je een maaltijd samenstellen met behulp van de Schijf van Vijf. 

Het voedingscentrum informeert mensen over gezonde voeding. Met de Schijf van Vijf laat het voedingscentrum zien hoe je gezond kunt eten. 

Een kort filmpje over de Schijf van Vijf.

De verschillen met de schijf van vijf van toen en de Schijf van Vijf van nu.

De vakken van de Schijf van Vijf

• Groente en fruit: deze voedingsmiddelen bevatten vooral: vezels, vitamines A en C en mineralen (kalium).  Varieer met veel groente, omdat niet één groente al deze voedingsstoffen bevat. 

• Brood, graanproducten en aardappelen: Granen leveren energie en veel andere voedingsstoffen als vezels, eiwitten, B-vitamines en ijzer. Ook aardappelen zijn hier een goede aanvulling op. Brood is de belangrijkste bron van jodium

• zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en ei: met het eten van vis verlaag je de kans op hart- en vaatziekten. Peulvruchten verlagen je LDL-cholesterol, wat helpt om jouw bloedvaten gezond te houden. In vlees en ei zitten veel goede voedingsstoffen, zoals ijzer en vitamine B12. Het is het beste om dierlijke producten en plantaardige producten af te wisselen. Peulvruchten zoals linzen en bonen kunnen een dagje vlees vervangen. 
• Smeer- en bereidingsvetten: evt zit in producten als halvarine, margarine en oliën. Vet is een bouwstof dat ons lichaam nodig heeft en levert vitamines A, D en E. Vet bestaat uit verzadigd en onverzadigd vet. 
• Dranken: belangrijk voor de vochtbalans  van je lichaam. Denk aan dranken zonder calorieën: water, koffie en thee zonder suiker. 

Dus kort samengevat ...

Groente en fruit: Bevatten veel vitamines, maar let erop dat er geen suikers aan zijn toegevoegd

Brood, graanproducten en aardappelen: Vezels, nodig voor de stoelgang. Brood belangrijkste bron van jodium.

Zuivel, noten, peulvruchten, vlees en ei: Vlees vitamine B12, vis verlaagt kans op hart en vaatziekte.

Smeer en bereidingsvetten: Vet bouwstoffen en brandstoffen. Onverzadigd = Oke Verzadigd = Verkeerd .    Dranken: Vochtbalans 

Jodium is een spoorelement dat belangrijk is voor de productie van schildklierhormonen. Deze hormonen zijn nodig voor een goede groei, de ontwikkeling van het zenuwstelsel en de stofwisseling. 

Richtlijnen gezonde voeding

•Eet volgens een meer plantaardig en minder dierlijk voedingspatroon

conform de onderstaande richtlijnen

• Eet dagelijks ten minste 200 gram groente en ten minste 200 gram fruit

• Eet dagelijks ten minste 90 gram bruin brood, volkorenbrood of andere

volkorenproducten

• Eet wekelijks peulvruchten

• Eet ten minste 15 gram ongezouten noten per dag

• Neem enkele porties zuivel per dag, waaronder melk of yoghurt

• Eet een keer per week vis, bij voorkeur vette vis

• Drink dagelijks drie koppen thee

• Vervang geraffineerde graanproducten door volkorenproducten

• Vervang boter, harde margarine en bak- en braadvetten door zachte

margarine, vloeibaar bak- en braadvet en plantaardige oliën

• Vervang ongefilterde door gefilterde koffie

• Beperk de consumptie van rood vlees en met name bewerkt vlees

• Drink zo min mogelijk suikerhoudende dranken

• Drink geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag

• Beperk de inname van keukenzout tot maximaal 6 gram per dag

• Het gebruik van voedingsstofsupplementen is niet nodig, behalve voor

mensen die tot een specifieke groep behoren waarvoor een

suppletieadvies geldt

Transvet is nog slechter voor de gezondheid dan verzadigd vet. Het verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.

Door zoveel mogelijk te kiezen voor vloeibaar of zacht vet en niet te veel koek, gebak en snacks te eten, beperk je de inname van transvet. 

Basisregels schijf van vijf

1. Eet gevarieerd

2. Eet niet te veel en beweeg voldoende

3. Eet minder verzadigd vet

4. Eet veel groente, fruit en brood

5. Eet veilig

De gezondheidsraad heeft adviezen uitgeschreven die gelden voor een volwassene. 

(adviezen gezondheidsraad)

Hoeveelheid

De hoeveelheid van een voedingsmiddel die een mens nodig heeft per dag is verschillend, en hangt af van een aantal factoren: 

- de leeftijd

- het geslacht

Op de website van Voedingscentrum staat een handig hulpmiddel om dit te kunnen berekenen. 

Gezondheid: Gezond eten en voldoende beweging zijn de basisregels voor een gezond gewicht en lichaam. Door gezond eten zorg je ervoor dat de kans kleiner wordt op chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes type w en een aantal vormen van kanker. 

Wanneer je elke dag volgens de schijf van vijf eet en niet teveel zout gebruikt, heb je een gezond eetpatroon. 

Vitamines

A = Vitamine A helpt bij het gezond houden van de huid en om scherp te blijven zien, nodig voor celopbouw

B12 = Vitamine B12 is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen.

C = Vitamine C heeft een antioxidantfunctie en beschermt daardoor je lichaamscellen tegen schade. 

D = Het lichaam heeft vitamine D nodig voor stevige botten en tanden.

E = Vitamine E is belangrijk als antioxidant

K = Vitamine K is nodig voor een goede bloedstolling. 

In welk vak van de schijf van vijf vinden we veel vezels?

1. Groente en fruit
2. brood graanproducten en aardappelen
3. zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en ei
4. smeer en bereidingsvetten

Welke vetten zijn oké?

1. halvarine
2. roomboter
3. kokosvet
4. vloeibaar bak en braadvet

Wat is geen basisregel volgens de schijf van vijf?

1. Eet veilig
2. Eet meer verzadigd vet
3. Eet niet te veel, beweeg voldoende
4. Eet gevarieerd

Jullie maken de opdrachten die horen bij dit onderdeel