H2, §6: Ik ben bewust

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 2, §6:
Ik ben bewust

Deltion ICT Lyceum

2024-2025

Lesdoelen

Aan het einde van deze les:

▸ Kun je uitleggen wat duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) inhouden.

▸ Kun je beschrijven welke invloed de productie van spullen heeft op het milieu en het welzijn van mens en dier.

▸ Ben je je bewust van je eigen ecologische voetafdruk.

▸ Heb je concrete ideeën voor duurzame keuzes als consument,

Bekijk de afbeelding op de slide. Op 1 april 2024 was het Earth Overshoot Day in Nederland: de dag waarop we meer natuurlijke hulpbronnen hebben verbruikt dan de Aarde in één jaar kan aanvullen. Met andere woorden, vanaf nu leven we "op krediet" bij onze planeet. We hebben ons jaarlijkse budget veel te snel opgemaakt.

In minder dan 50 jaar zijn we van een grotendeels duurzame levensstijl naar een situatie gegaan waarin we na slechts 3 maanden al meer gebruiken dan de Aarde aankan. Dit leidt tot ontbossing, overbevissing, klimaatverandering en een verlies aan biodiversiteit.

Bespreek

Klimaatverandering is een belangrijk onderwerp binnen duurzaamheid, maar er zijn nog veel meer thema's die hierbij horen. In deze les gaan we het hebben over de relatie tussen ons koopgedrag en het milieu.

Ons koopgedrag heeft invloed op allerlei dingen, zoals de natuur en de aarde. De manier waarop we winkelen, speelt een grote rol bij het beschermen van het milieu. Maar wat is duurzaamheid precies? En hoe kun je duurzamer kiezen?

Duurzaamheid

= goed zorgen voor de aarde, de dieren
en de mensen, nu en in de toekomst

Wat is duurzaamheid?

Duurzaamheid betekent goed zorgen voor de aarde, de dieren en de mensen, nu en in de toekomst. Het gaat om bewuste keuzes maken, zoals minder verspillen, milieuvriendelijke producten kopen en denken aan het welzijn van anderen. Zo zorgen we ervoor dat de wereld een fijne plek blijft om te leven.

Als je bewust consumeert, denk je na over de gevolgen van je keuzes. Je kiest bijvoorbeeld voor producten die beter zijn voor het milieu, diervriendelijk zijn of bijdragen aan eerlijke arbeidsomstandigheden.

Duurzaamheid is dus een manier van leven waarbij je langdurig respectvol omgaat met mens, dier en natuur.  

Kritisch & bewust shoppen

Tips:

▸ Shop minder.

▸ Ga voor tweedehands.

▸ Huur kledingstukken die je maar één nodig hebt.

▸ Koop eerlijk: check (online) winkels.

▸ Verkoop of doneer kleding die je niet meer draagt.

Leg uit:

De fast-fashion industrie heeft veel negatieve gevolgen voor het milieu en de medewerkers. Soms gebeuren er zelfs dodelijke ongelukken. In 2013 vond de ergste ramp plaats: de Rana Plaza-fabriek in Bangladesh stortte in, waarbij meer dan duizend mensen omkwamen. In deze fabriek werd kleding gemaakt voor grote merken zoals Mango, Primark en Benetton. Hoewel het gebouw al eerder gevaarlijk bleek, moesten de werknemers toch blijven werken.

Hoe kun je bewuster en kritischer winkelen?

• Koop minder kleding of investeer in wat duurdere, betere kwaliteit die langer meegaat.
• Shop tweedehands. Vintage kleding is hip én vaak goedkoper.
• Huur kleding voor speciale gelegenheden, zoals een pak of jurk die je maar één keer nodig hebt.
• Kies voor eerlijke kleding. Er zijn winkels en webshops waar je met een gerust hart kunt kopen.
• Verkoop of doneer kleding die je niet meer draagt. Zo geef je het een tweede leven.

Vraag de studenten of zij nog meer tips kunnen bedenken. 

Een e-mail van 100 woorden kost

0,5 liter drinkwater

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Duurzame ontwikkeling probeert een optimale balans te vinden tussen: people (mensen), planet (planeet/het milieu) en profit (geld/winst).

Uitleg:

Duurzame ontwikkeling probeert een goede balans te vinden tussen drie dingen: people (mensen), planet (het milieu) en profit (winst/geld).

Steeds meer bedrijven houden hiermee rekening. Dit noemen we maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Hierbij willen bedrijven winst maken, maar letten ze ook op het milieu en zorgen ze voor het welzijn van mensen.

De 'p' in MVO – people

Hoe MVO-en bedrijven?

Doe onderzoek naar een bedrijf
Kies een interessant bedrijf en onderzoek hoe het zich bezighoudt met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Kijk naar de inspanningen van het bedrijf op het gebied van mens, milieu en winst.

Tesla richt zich op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) door aandacht te besteden aan mens, planeet en winst:

- Mens: Tesla creëert veilige, inclusieve werkplekken, investeert in medewerkers en ondersteunt lokale economieën door werkgelegenheid.

- Planeet: Tesla versnelt de transitie naar duurzame energie met elektrische voertuigen, energieopslagsystemen en zonne-energieoplossingen om CO₂-uitstoot te verminderen.

- Winst: Tesla combineert duurzaamheid met winstgevendheid door innovatie, groeiende vraag en kostenverlaging, wat hun zakelijke succes versterkt.

Plastic soep

Uitleg:

Niet alleen het gebruik van grondstoffen kan duurzamer, we maken ook veel afval. Bijna alles wat we kopen zit in een verpakking, en die is vaak van plastic. Denk maar aan komkommers, croissantjes, snoep en koek: bijna alles wordt in plastic verpakt.

Toelichting:

In Nederland scheiden veel mensen plastic afval, maar toch belandt er nog veel plastic in de natuur, zoals in de oceaan. Dit is een groot probleem. Vissen en schildpadden denken dat plastic voedsel is en eten het op, of ze raken erin verstrikt. Er drijft zoveel plastic in de oceanen dat we het "plasticsoep" noemen.

Elk jaar produceren we wereldwijd 311 miljoen ton nieuw plastic. Daarvan komt ongeveer 5 miljoen ton in de oceanen terecht. Dit plastic komt bijvoorbeeld van afval dat op straat wordt gegooid, achtergebleven visnetten, het wassen van synthetische kleding of zelfs door tandenpoetsen. Al deze kleine en grote stukjes plastic vormen samen de plasticsoep.

Ongeveer 80% van het plastic in de oceanen komt van de industrie, de andere 20% is afval dat van het land komt.

(Bron: Plastic Soup Foundation)

❛Het kost te veel moeite om blikjes/flesjes schoon te houden en in te leveren voor statiegeld.❜

Stelling:

Sinds 1 april 2023 is er een landelijk statiegeldsysteem voor alle metalen drankverpakkingen van 3 liter of minder. Dit betekent dat je statiegeld betaalt over blikjes en het terugkrijgt als je ze inlevert.

Vraag aan de studenten:

Motiveert dit systeem studenten om hun blikjes te recyclen? Waarom wel of niet? Geef je mening en licht deze toe.  

Ecologische voetafdruk

Opdracht 34: Mijn voetafdruk
Doe de voetafdruktest op voetafdruktest.wwf.nl en
maak opdracht 34 op bladzijde 65.

Wat is jouw voetafdruk?
Hoeveel aardbollen zijn er nodig?

Aan de slag!

Opdracht 33, 34 & 35
Maak opdracht 33, 34 & 35 vanaf
bladzijde 65 in je werkboek.

Blijf kritisch denken, en
tot de volgende les!