H4 - 7.2 Verlicht absolutisme (les 3)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

9 Leg uit hoe de regenten in Nederland leefden en welke verandering er in 1751 plaatsvond. 

Regenten leefde op grote voet, en lieten het breed hangen, de Nederlandse bevolking draaide voor deze kosten op. 

1751: Stadhouderschap werd erfelijk verklaard, zo ging de stadhouder steeds meer lijken op een vorst. De stadhouder kreeg bijna overal het laatste woord bij de benoeming van regenten. 

Tijdvak 7 - De Verlicht absolutisme § 7.2 

Programma deze periode

Week 16 - Toets H6 + introductie + 7.1

Week 17 - uitval + 7.1 de verlichting

Week 18 - 7.2 ancien regime + 7.3 revolutie

week 19 - 7.3 Revoluties +7.4 abolitionisme

Week 20 - start tijdvak 8

Toets in de toetsweek (week 24)

Hoofdstuk 7 en 8

Weging 2 / Voortgang

plattegrond

Kenmerkende aspecten tijdvak 7

§7.1: De Verlichting

§7.2 Verlicht absolutisme

§7.3 Democratische revoluties 

§7.4 Abolitionisme en afschaffing slavernij

Vorige les

Kenmerkend aspect

Rationeel optimisme en

‘Verlicht denken’      

dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving:

- godsdienst,

- politiek, 

- economie 

- en sociale verhoudingen 

Deze les

 

 Kenmerkend aspect

Voortbestaan van het Ancien Régime        met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme) 

Rationeel: toepassing van het verstand (de rede) ]

Optimisme: Met een positieve blik iets bekijken

Verlicht denken = Gebruiken van het verstand

Ancien Regime: betekent in het Frans oude systeem 

§7.2 Verlicht absolutisme (Ancien regime)

 28 Kenmerkend aspect

Voortbestaan van het Ancien Régime    met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme) 

Zoek het antwoord op de volgende leerdoelen.

Leerdoelen 7.2 

7 Leg uit wat de politieke, economische en sociale omstandigheden waren onder het Ancien Régime (=het bewind van de Franse koningen voor de Franse revolutie)  

8 Leg uit wat verlicht absolutisme betekende aan de hand van het optreden van Frederik de Grote.  

9 Leg uit hoe de regenten Nederland bestuurden en welke verandering er in 1751 plaatsvond.

Ancien Régime

1. 1e stand geestelijken: priester, bisschop, paus.
2. 2e stand adel: graven, hertog, markies.
3. 3e stand burgers/boeren: rijke burgerij=> advocaten, dokters, kooplieden.       Gewone burgerij=> ambachtslieden, werklieden.                                            Boeren.

• Ancien Régime= periode voor de Franse revolutie met het absolutisme en een standensamenleving.
  

7 De politieke, economische en sociale omstandigheden waren onder het Ancien Régime (1/2)

De politiek:  waren toen gekenmerkt door het absolutisme. Een vorst die alle macht had en, op basis van het droit divin (het goddelijk recht), bóven de bevolking stond. 

De economie: De meeste mensen hadden het slecht. Het grootste gedeelte van de bevolking, de boeren, waren straatarm. Alleen de rijke burgerij, de adel en de geestelijken hadden het financieel goed in Frankrijk.   

7 De politieke, economische en sociale omstandigheden waren onder het Ancien Régime (2/2)

Sociaal:  gekenmerkt door de standenmaatschappij. In de standenmaatschappij hadden 

• adel en geestelijkheid allerlei voorrechten die ze alleen dankten aan hun ‘hoge’ geboorte.
  
• De derde stand, de boeren en burgers, hadden weinig rechten maar veel plichten. Zij moesten bijvoorbeeld alle belasting betalen. 
  

8. Leg uit wat verlicht absolutisme betekende aan de hand van het optreden van Frederik de Grote.  (1/2) 

Frederik de grote kan worden gezien als Verlicht vorst en zag zichzelf niet als dienaar van God, maar als ‘eerste dienaar van de staat’. 

Enerzijds was Frederik de Grote Verlicht omdat: 

• Hij stond godsdienst- en persvrijheid toe;
  
• en verbood martelen, dat vóór de verlichting algemeen gezien was als noodzakelijk middel om de waarheid te achterhalen.
  

Anderzijds was Frederik de grote absoluut en ouderwets (Ancien regime) omdat: 

• Hij de oude voorrechten van de adel instand. 
  
• Veel boeren waren nog horig: ze mochten hun land niet zonder toestemming van hun heer verlaten en hadden bijvoorbeeld ook zijn toestemming nodig om te trouwen.
  

8. Leg uit wat verlicht absolutisme betekende aan de hand van het optreden van Frederik de Grote.  (1/2) 

Enerzijds was Frederik de Grote Verlicht omdat: 

Hij stond godsdienst- en persvrijheid toe;

en verbood martelen, dat vóór de verlichting algemeen gezien was als noodzakelijk middel om de waarheid te achterhalen.

Anderzijds was Frederik de grote absoluut en ouderwets (Ancien regime) omdat: 

Hij de oude voorrechten van de adel instand. Veel boeren waren nog horig: ze mochten hun land niet zonder toestemming van hun heer verlaten en hadden bijvoorbeeld ook zijn toestemming nodig om te trouwen.

Dit is het graf van Frederik de Grote

Keizer van Pruisen

Frankrijk

 Republiek

Pruisen

7.2: Verlicht Absolutisme

Catharina de Grote

(Rusland)

Jozef II (Oostenrijk)

Frederik de Grote (Pruisen)

Waarom kon Frederik de Grote worden gezien als Verlicht vorst, geef twee voorbeelden.

Waarom kon Frederik de Grote worden gezien als absoluut vorst, geef een voorbeeld.

GODSDIENST

ECONOMIE

POLITIEK 

SOCIALE VERHOUDINGEN

Adam Smith

Montesquieu

John Locke

Rousseau

Rousseau

Volkssoevereiniteit 

Vrije markt 

Gelijkheid

Voltaire

Deisme   

Maatregel pas wel bij een verlicht absoluut vorst

Maatregel past niet bij een verlicht absoluut vorst

De vorst verhoogt de belasting op grond en gebouwen; de kerk hoeft deze belasting niet te betalen:

De vorst benoemt John, de zoon van een timmerman, tot kapitein in het leger vanwege zijn kwaliteiten

Om overstromingen in de toekomst te voorkomen, richt de vorst een instituut van waterbouwkunde op

De vorst besluit dat burgers in steden met meer dan 10.000 inwoners hun eigen bestuur mogen kiezen

Maatregel pas wel bij een verlicht absoluut vorst

Maatregel past niet bij een verlicht absoluut vorst

De vorst verhoogt de belasting op grond en gebouwen; de kerk hoeft deze belasting niet te betalen:

De vorst benoemt John, de zoon van een timmerman, tot kapitein in het leger vanwege zijn kwaliteiten

Om overstromingen in de toekomst te voorkomen, richt de vorst een instituut van waterbouwkunde op

De vorst besluit dat burgers in steden met meer dan 10.000 inwoners hun eigen bestuur mogen kiezen

Geef het antwoord leerdoelen.

Leerdoelen 7.2 

7 Leg uit wat de politieke, economische en sociale omstandigheden waren onder het Ancien Régime (=het bewind van de Franse koningen voor de Franse revolutie)  

8 Leg uit wat verlicht absolutisme betekende aan de hand van het optreden van Frederik de Grote.  

9 Leg uit hoe de regenten Nederland bestuurden en welke verandering er in 1751 plaatsvond.

Huiswerk 7.3 §

10 Leg de oorzaak van de Amerikaanse revolutie uit. 

11 Welke ideeën werden toegepast in de Amerikaans onafhankelijkheidsverrklaring van 4 juli 1776? 

12 Welke Verlichtingsideeën werden toegepast in de Amerikaanse grondwet?