Thema 5: Erfelijkheid en evolutie zonder vragen

Thema 5: Erfelijkheid en evolutie
1 / 51
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvmbo gLeerjaar 2

This lesson contains 51 slides, with text slides.

time-iconLesson duration is: 40 min

Items in this lesson

Thema 5: Erfelijkheid en evolutie

Slide 1 - Slide

LES 1

Slide 2 - Slide

Wat: Thema 5
Tijd:
Welkom
3 min
Presentator:
- Terugblik herhaling thema 4
- Leerdoel vorige les
2 min
Instructie
Uitleg: Thema 5.1
10
Aan de slag!
MakenHW: 
Thema 5.1 alle opdrachten
Klaar? Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.
10
Afsluiting
Leerdoelen behaald?

10

Slide 3 - Slide

Vorige keer & vandaag
Leerdoelen vorige keer:
Afronden thema 4

Leerdoelen vandaag:
5.1.1 Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.
5.1.2 Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

Slide 4 - Slide

Lesstof 1/4
Bij de bevruchting wordt bepaald wat jouw bouwtekening wordt
Jouw bouwtekening is DNA dat jouw unieke code heeft.
Elke cel heeft een celkern met daarin een kopie van jouw DNA

Elke cel weet dus hoe jij er 
helemaal uit komt te zien

Kopie van een cel = dochtercel

Slide 5 - Slide

Lesstof 2/4
GEN = stukje DNA met informatie voor 1 eigenschap.
Chromosoom: 23 paar (46 in totaal) maken jouw DNA
GENOTYPE: Wat je DNA code is.

Chromosomen komen dus in paren voor. 
Per paar krijg je er 1 van mama 1 van papa.

Slide 6 - Slide

Lesstof 3/4
Fenotype: Alle eigenschappen van een organisme.
Fenotype = genotype + invloeden uit de omgeving. 

VB: je genotype is blond haar. Dus fenotype = blond
Maar als ik het ga verven wordt mijn fenotype = zwart

Fenotype kun je aanpassen. 
Genotype kun je niet aanpassen.

Slide 7 - Slide

Lesstof 4/4
3x dezelfde dame

3x ander kapsel = 
3x verschillend fenotype

3x hetzelfde DNA =
3x hetzelfde genotype

Slide 8 - Slide

Aan de slag
Maken: Thema 5 basisstof 1

Klaar? -> Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.nl
Daarna -> samenvatting maken
10 minuten voor het einde van de les: samenvattingsvragen.

Slide 9 - Slide

Afsluiting
Leerdoelen vandaag:
5.1.1 Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.
5.1.2 Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

Leerdoelen  volgende keer:
5.2.3 Je kunt beschrijven hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
5.2.4 Je kunt benoemen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

Slide 10 - Slide

EINDE LES 1

Slide 11 - Slide

LES 2

Slide 12 - Slide

Wat: Thema 5
Tijd:
Welkom
3 min
Presentator:
- Terugblik herhaling thema 5.1
- Leerdoel vorige les
2 min
Instructie
Uitleg: Thema 5.2
10
Aan de slag!
MakenHW: 
Thema 5.2 alle opdrachten
Klaar? Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.
10
Afsluiting
Leerdoelen behaald?

10

Slide 13 - Slide

Vorige keer & vandaag
Leerdoelen vorige keer:
5.1.1 Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.
5.1.2 Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

Leerdoelen vandaag:
5.2.3 Je kunt beschrijven hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
5.2.4 Je kunt benoemen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

Slide 14 - Slide

Lesstof 1/4
Chromosomen komen in paren in lichaam
Per paar: 1  van mam 1 van pap.
Alle cellen waren kopiëen van elkaar.
Alle cellen dus dezelfde chromosomen

Zaad en eicellen -> krijgen maar 1 van de 2



Slide 15 - Slide

Lesstof 2/4

Slide 16 - Slide

Lesstof 3/4
Geslachtschromosomen: bepalen je geslacht. = 23e paar

Is 23e paar XX -> meisje
Is 23e paar XY -> jongetje

Eicel (van mama) Kan alleen maar X hebben.
Zaadcel (van papa) kan X of Y hebben
De zaadcel bepaald of het een jongetje of meisje wordt.

Slide 17 - Slide

Lesstof 4/4
X

Y
X
XX
XY

X
XX
XY

Slide 18 - Slide

Aan de slag
Maken: Thema 5 basisstof 2

Klaar? -> Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.nl
Daarna -> samenvatting maken
10 minuten voor het einde van de les: samenvattingsvragen.

Slide 19 - Slide

Afsluiting
Leerdoelen vandaag:
5.2.3 Je kunt beschrijven hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
5.2.4 Je kunt benoemen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

Leerdoelen  volgende keer:
5.3.5 Je kunt omschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.
5.3.6 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

Slide 20 - Slide

EINDE LES 2

Slide 21 - Slide

LES 3

Slide 22 - Slide

Wat: Thema 5
Tijd:
Welkom
3 min
Presentator:
- Terugblik herhaling thema 5.2
- Leerdoel vorige les
2 min
Instructie
Uitleg: Thema 5.3
10
Aan de slag!
MakenHW: 
Thema 5.3 alle opdrachten
Klaar? Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.
10
Afsluiting
Leerdoelen behaald?

10

Slide 23 - Slide

Vorige keer & vandaag
Leerdoelen vorige keer:
5.2.3 Je kunt beschrijven hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.
5.2.4 Je kunt benoemen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen.

Leerdoelen vandaag:
5.3.5 Je kunt omschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.
5.3.6 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

Slide 24 - Slide

Lesstof 1/4
Plek op het  chromosoom = gen
Variant van het gen = allel

Voor 1 eigenschap kunnen heel 
veel allelen (varianten) bestaan.
Dit geeft variatie in genotype
zodat we niet allemaal hetzelfde zijn

Slide 25 - Slide

Lesstof 2/4
DNA kan normaal niet zomaar beschadigd raken. 
Als DNA beschadigd/verander raakt, heet dat: MUTATIE
DNA verandering: gemuteerd
Organisme met een mutatie: mutant 

Mutagene invloed: een stof of proces waarbij DNA beschadigd/veranderd wordt.


Slide 26 - Slide

Lesstof 3/4


VB: albino
Albino heeft een mutatie in het DNA voor pigment (kleurstof)
Hierdoor kan het niet meer gelezen worden en wordt er geen kleurstof gemaakt

Slide 27 - Slide

Lesstof 4/4
Tumor: groep cellen die gemuteerd zijn. Hoeft niet gevaarlijk te zijn.
Kanker: als een cel door een mutatie heel snel gaat delen. Is vaak gevaarlijk.
Uitzaaiing : als kankercellen via het bloed gaan verspreiden door het lichaam = dodelijk

Slide 28 - Slide

Aan de slag
Maken: Thema 5 basisstof 3

Klaar? -> Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.nl
Daarna -> samenvatting maken
10 minuten voor het einde van de les: samenvattingsvragen.

Slide 29 - Slide

Afsluiting
Leerdoelen vandaag:
5.3.5 Je kunt omschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.
5.3.6 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.
Leerdoelen  volgende keer:
5.4.7 Je kunt de evolutietheorie beschrijven.

Slide 30 - Slide

EINDE LES 3

Slide 31 - Slide

LES 4

Slide 32 - Slide

Wat: Thema 5
Tijd:
Welkom
3 min
Presentator:
- Terugblik herhaling thema 5.3
- Leerdoel vorige les
2 min
Instructie
Uitleg: Thema 5.4
10
Aan de slag!
MakenHW: 
Thema 5.4 alle opdrachten
Klaar? Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.
10
Afsluiting
Leerdoelen behaald?

10

Slide 33 - Slide

Vorige keer & vandaag
Leerdoelen vorige keer:
5.3.5 Je kunt omschrijven hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat.
5.3.6 Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

Leerdoelen vandaag:
5.4.7 Je kunt de evolutietheorie beschrijven.

Slide 34 - Slide

Lesstof 1/4
Evolutie: ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan/veranderen/verdwijnen.

Uitgangspunten:
De uitgangspunten van de evolutietheorie zijn:
• een periode van miljoenen jaren
• variatie in genotypen
• natuurlijke selectie
• het ontstaan van nieuwe soorten

Slide 35 - Slide

Lesstof 2/4
Variatie in genotype door geslachtelijke voortplanting

Slide 36 - Slide

Lesstof 3/4
Natuurlijke selectie
grotere kans op overleven (bijv: beter aangepast aan milieu)
 = 
grotere kans op eigenschappen doorgeven.




Slide 37 - Slide

Lesstof 4/4
Ontstaan van soorten:
Verschillende stituaties kunnen voor nieuwe soorten ontstaan.
Isolatie van elkaar speelt een grote rol hierbij.

Slide 38 - Slide

Aan de slag
Maken: Thema 5 basisstof 4

Klaar? -> Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.nl
Daarna -> samenvatting maken
10 minuten voor het einde van de les: samenvattingsvragen.

Slide 39 - Slide

Afsluiting
Leerdoelen vandaag:
5.4.7 Je kunt de evolutietheorie beschrijven.
Leerdoelen  volgende keer:
5.5.8 Je kunt beschrijven hoe fossielen zijn ontstaan.
5.5.9 Je kunt benoemen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Slide 40 - Slide

EINDE LES 4

Slide 41 - Slide

LES 5

Slide 42 - Slide

Wat: Thema 5
Tijd:
Welkom
3 min
Presentator:
- Terugblik herhaling thema 5.4
- Leerdoel vorige les
2 min
Instructie
Uitleg: Thema 5.5
10
Aan de slag!
MakenHW: 
Thema 5.5 alle opdrachten
Klaar? Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.
10
Afsluiting
Leerdoelen behaald?

10

Slide 43 - Slide

Vorige keer & vandaag
Leerdoelen vorige keer:
5.4.7 Je kunt de evolutietheorie beschrijven.

Leerdoelen vandaag:
5.5.8 Je kunt beschrijven hoe fossielen zijn ontstaan.
5.5.9 Je kunt benoemen dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Slide 44 - Slide

Lesstof 1/4
Fossiel: vesteend overblijfsel.
Door het snel bedekken kunnen schimmels en bacteriën het NIET weg laten rotten.
Na een tijdje verstenen de botten resten. 

Slide 45 - Slide

Lesstof 2/4
Geologische tijdschaal: Tijdschaal waarin de tijd sinds het ontstaan van de aarde is weergegeven.
1.  ééncellige die zuurstof maken.
2. 1600 miljoen -> meercelligen
3.  700 miljioen -> eerste dieren

Dieren eerst in water en toen op land.

Slide 46 - Slide

Lesstof 3/4
Soortvorming van vorige les.

Elke keer als een nieuwe soort ontstaat is er een afsplitsing.

Hoe langer geleden de afsplitsing hoe minder verwant.


Slide 47 - Slide

Lesstof 4/4

Slide 48 - Slide

Aan de slag
Maken: Thema 5 basisstof 5

Klaar? -> Test jezelf, flitskaarten, biologiepagina.nl
Daarna -> samenvatting maken
10 minuten voor het einde van de les: samenvattingsvragen.

Slide 49 - Slide

Afsluiting
Leerdoelen vandaag:


Leerdoelen  volgende keer:

Slide 50 - Slide

EINDE LES 5

Slide 51 - Slide