les 2: poëzie, proza, non-fictie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Poëzie

Proza

Non-fictie

Les 2

poëzie (gedichten):

voorbeelden van kenmerken:

bijzonder taalgebruik, ritme, herhaling van woorden en zinnen. 

proza (verzonnen verhalen, literatuur):

voorbeelden van kenmerken:

gevoelens en gedachten, gedetailleerde beschrijvingen.

herhaling van de vorige les

Bekijk wat er gebeurt met de woorden in dit gedicht. Wat valt je op?

Wat valt op aan de woorden?

proza: (verzonnen verhalen):

voorbeelden van kenmerken:

• gevoelens en gedachten van personage worden beschreven. 
• De taal die gebruikt wordt, is soms figuurlijk gebruikt.

 

herhaling van de vorige les

Meneer Brunner parkeerde zijn rolstoel onder de gehandicaptenoprit. Hij at een stengel bleekselderij en las ondertussen een boek. Vanachter zijn rugleuning stak een rode paraplu omhoog, waardoor zijn rolstoel eruitzag als een gemotoriseerd terrastafeltje.

 

 

Ze grijnsde naar me met haar scheefstaande tanden. Haar sproeten waren oranje, alsof iemand haar gezicht had bespoten met vloeibare dorito’s. 

 

Welk kenmerk van proza herken je in bovenstaande zinnen?

Welk kenmerk van proza herkende in de vorige dia?

 

1. gedetailleerde beschrijving
2. figuurlijk taalgebruik
3. gevoelens van de hoofdpersoon
4. spanning

Ik probeerde kalm te blijven. De schoolbegeleider had het me ontelbare keren gezegd: ‘Tel tot tien, zorg dat je je drift onder controle houdt.’ Maar ik was zo kwaad dat ik niet meer kon nadenken. De woede bulderde in mijn oren.

 

Welk kenmerk van proza herken je in bovenstaande zinnen?

Welk kenmerk van proza herkende in de vorige dia?

 

1. gedetailleerde beschrijving
2. figuurlijk taalgebruik
3. gevoelens van de hoofdpersoon
4. spanning

non-fictie (teksten die niet verzonnen zijn):

voorbeelden van kenmerken:

- Het taalgebruik is letterlijk.

- De lezer krijgt veel zakelijke informatie.

herhaling van de vorige les

Hoe weet je dat de vorige tekst een non-fictie tekst is?

(Noem een kenmerk!)

Deze les ga je:

• Drie verschillende teksten over hetzelfde  onderwerp gebruiken.

• Je zet de teksten in een document en slaat het op in je mapje Nederlands (OneDrive).

• Je gaat op zoek in je teksten naar twee kenmerken die bij het soort tekst horen.
• Schrijf daarbij voorbeelden die je in je teksten herkent.

poëzie, proza,

 non-fictie

jeugdliteratuur

(proza)

informatieve

teksten

poëzie

ritme,

klank

gevoelens en gedachten

gedetailleerde beschrijvingen van omgeving.

bijzondere 

woordkeuze

herhaling 

van woorden, 

zinnen

spanning

zakelijk

geeft veel 

informatie

letterlijk

taalgebruik

figuurlijk taalgebruik

verzonnen

gebeurtenissen

indeling

inleiding

middenstuk

slot

poëzie:    herhaling van zinnen

Als niemand kijkt...

Als niemand kijkt dan kan ik alles

Zolang er niemand kijkt

 

poëzie: maat/ritme

Ik ben béter dan Rónaldo  

Voorbeeld

proza:    gevoelens en gedachten

 

Voorbeeld

non-fictie:    duidelijk indeling van de tekst.

Inleiding:

Klaas-Jan Huntelaar is inmiddels uitgegroeid tot een echte Ajacied. Toch zag het daar in 2002 niet naar uit. De toen 19-jarige spits had maar één doel voor ogen en dat was doorbreken bij PSV. "Ik wil hier de eerste jeugdspeler sinds lange tijd worden die een basisplaats afdwingt."

middenstuk:

Dat zei hij destijds in een interview met Voetbal International. Het weekblad blikt met de kennis van nu terug op het interview dat Huntelaar 17 jaar geleden aan het blad gaf. De aanvaller stapte in de jeugd van De Graafschap over naar PSV, waar het slechts een kwestie van tijd leek voordat hij door zou breken. 

Voorbeeld

Let op: 

Laat aan het einde van de les de drie teksten met de kenmerken en voorbeelden van jouw teksten zien.

Niet af: huiswerk voor morgen.

 

Einde van de les