8. Controversie in de Cultuur

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8. Controversie in de Cultuur

(veranderende cultuur en censuur, cancelen in de media en het herschrijven van immateriële cultuur-onderdelen; normen/waarden, gewoonten/gebruiken, feesten/vieringen, ...)

Canon 

Met een canon wordt het geheel van teksten, beelden, kunstwerken en gebeurtenissen bedoeld dat het referentiekader is van een gedeelde cultuur of religie . Het idee van een canon is controversieel (controversieel is als het over een onderwerp gaat wat erg gevoelig is, of iets wat een hoop reacties uitlokt), want wat hoort er wel en niet in?

Fresku & Lubach

Vanaf 2020 wordt de Canon van Nederland verspreid onder jongeren van Nederland: een overzicht van de vijftig belangrijkste gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis. In de vorm van video’s op internet, in plaats van als boekje. Daar horen ook de schaduwkanten uit onze geschiedenis bij. Arjen Lubach helpt de overheid een handje, samen met Fresku.

https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/facebook-censureert-klassieke-psp-poster

Censuur en propaganda

Lesdoelen

• Je kan uitleggen wat censuur en propaganda is
• Je kan beargumenteren waarom persvrijheid belangrijk is

Een journalist is verantwoordelijk voor het verspreiden van de waarheid

1. Eens
2. Oneens

De politiek mag nieuws aanpassen als ze dat willen

1. Eens
2. Oneens

Persvrijheid

Censuur

Macht gebruiken of inzetten om informatie achter te houden of expressies te onderdrukken.

Soorten censuur

• politieke censuur
• religieuze censuur
• culturele censuur

Er bestaan ook goede vormen van censuur

1. Eens
2. Oneens

Turkije

• Website's geblokkeerd
• Voor een Tweet kan je in de cel belanden

Propaganda

Een soort communicatie wat als doel heeft om het gedrag of houding van een gemeenschap te beïnvloeden in de richting van de eigen positie.

Propaganda herkennen

• Sterke emoties oproepen
• Tegenstanders aanvallen
• Inspelen op noden of waarden van het publiek
• Informatie vereenvoudigen (eenzijdig beeld)

Hoe belangrijk is persvrijheid in onze samenleving?

Cancel 

Cultuur

en censuur

Woke, cancel culture en cultural appropriation 

Deze begrippen zijn in het leven geroepen om onder andere aandacht te vragen voor ongelijkheid, racisme en discriminatie. 

Maar hoe zijn deze woorden ontstaan en wat betekenen ze?

Cultural appropriation 

(Adele - Bantu Knots)

Wanneer mensen andere beschuldigen van cultural appropriation, oftewel culturele toe-eigening, dan hebben ze waarschijnlijk iemand gezien die het gebruik, de traditie, de look, het symbool, de taal of een ander cultureel kenmerk overneemt van een gemarginaliseerde groep.

Bantu knots. Dit is een haardracht die al decennialang door vrouwen met kroeshaar wordt gedragen en daarmee onderdeel is van de zwarte cultuur.

Cancel Cultuur (afrekencultuur)

Modewoord voor het fenomeen dat mensen worden geboycot nadat zij in de publiciteit aan kritiek zijn blootgesteld. 

Dit gebeurt meestal na een storm van verontwaardiging op sociale media. 

Door het massaal delen van die berichten kun je spreken van cancel-culture

Opdracht-/werkgevers en adverteerders onder druk worden gezet om de samenwerking met deze mensen te beëindigen

Wat is cancelcultuur?

1. Een soort muziekfestival.
2. Een traditioneel Nederlands feest.
3. Een politieke beweging.
4. Een online boycot van personen of organisaties.

Cancellen door de eeuwen heen

• vernietiging bibliotheek Alexandrië
• Beeldenstorm 1566
• Cancelcultuur nu

Alexandrië

Vroeg voorbeeld van cancelcultuur

Ca 415 n. Chr.

Heidenvervolging door Christenen

Verwoesting van gebouw waar heidenen (o.a filosofen) werkten en leerden. En vernietigen van unieke geschriften.

(Filmtip Agora)

Beeldenstorm

Vroeg voorbeeld van cancelcultuur

De Beeldenstorm was een vernieling op grote schaal van heiligenbeelden en andere objecten zoals boeken van katholieke religieuze plaatsen door protestanten in 1566.

Wat is een voorbeeld van cancelcultuur?

1. Het boycotten van een acteur vanwege controversiële opmerkingen.
2. Het vieren van culturele diversiteit.
3. Het organiseren van een solidariteitsmars.
4. Het steunen van lokale ondernemers.

Effect op debat/vrijheid van meningsuiting

• Niet meer deelnemen aan debat wordt op de man/vrouw gespeeld
  
• bedreigen / intimideren van publieke figuren - zelfcensuur
• ondermijnen vrijheid van meningsuiting
• Vervorming / beperking van wat waarheid is en vooral mag zijn

Wat is een kritiekpunt op cancelcultuur?

1. Het versterkt de democratie.
2. Het beperkt de vrijheid van meningsuiting.
3. Het verbetert de sociale inclusie.
4. Het vergroot de diversiteit.

Wokeïsme en cancel-cultuur toen

Het woord woke dook op in de jaren 30 toen het door zwarte Amerikanen werd gebruikt als slang (straattaal) om elkaar alert en 'wakker' te houden voor structureel racisme. 

Elkaar behoeden voor blinde vlekken voor racisme werd omschreven als 'stay woke'. 

Vanaf de jaren 60 kreeg het een politieke lading, toen zwarte burgerrechtenbewegingen het gingen gebruiken.

Wat is de definitie van 'wokeisme'?

1. Een term die verwijst naar bewustwording van sociale ongelijkheid
2. Een politieke partij in Nederland
3. Een soort muziekgenre
4. Een vorm van religieus extremisme

Wokeïsme en cancel-cultuur nu

De term woke is de afgelopen tien jaar gepopulariseerd en uitgebreid, maar veranderde langzaam ook de betekenis. 

"Nu gaat het over bewustzijn van allerlei 

vormen van sociale onderdrukking, 

structureel privilege en het heeft ook 

expliciet met seksualiteit en gender te maken."

Wat is een doel van 'woke' activisme?

1. Het versterken van sociale ongelijkheid
2. Het aanpakken van systemische discriminatie en ongelijkheid
3. Het negeren van maatschappelijke kwesties
4. Het behouden van de status quo

Damnatio memoriae

• Herinneringsuitwissing: elk spoor van het verleden moet fysiek worden uitgewist.
• De "cancel-cultuur" is de cultuur van het wissen van het geheugen
• "Woke" zijn betekent de samenleving zuiveren van alle raciale of sociale onrechtvaardigheden uit het verleden

Woke nu

Woke krijgt nu negatieve lading

Wat wordt bedoeld met 'cancel culture' binnen 'woke' kringen?

1. Het respecteren van verschillende meningen
2. Het boycotten of uitsluiten van personen met controversiële standpunten
3. Het vieren van diversiteit
4. Het bevorderen van open discussie

Cultuur heeft herinnering nodig

Om zich te kunnen ontwikkelen heeft cultuur, die de uitoefening is van de geestelijke en intellectuele vermogens van de mens, een geheugen nodig dat kan bewaren en doorgeven wat de mens al in de geschiedenis heeft voortgebracht. Herinnering is het besef van iemands wortels en de vruchten die ze hebben voortgebracht.

Cultuur wordt steeds meer vormgegeven door de media....