3.1 Machthebbers in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

3.1

Machthebbers in Europa

• Hoe breidde koning Lodewijk XIV het Franse gebied uit en hoe vergrootte hij zijn macht in Frankrijk?
• Hoe werd de Engelse koning minder machtig?
• Hoe werd Nederland bestuurd?

Lodewijk XIV, waar denk je dan aan?

Frankrijk

• Lodewijk XIV
• Zonnekoning
• Absolutisme
• Met 4 jaar al koning (minister Mazarin regeerde)
• In 1661 (met 22 jaar) nam hij de leiding over!

Versailles

• Gigantisch paleis onder Parijs
• Alle ministers en adel verbleven hier! Controle!
• Hoofdzetel van het Absolutisme!
• Dagelijks 3000 tot 10.000 hovelingen!
• Tegenwoordig: Museum (5 miljoen bezoekers per jaar)

Chaos vanaf 1648

• De 'Fronde' (burgeroorlog tussen 1648 en 1653)
• Steden en adel kwamen in opstand tegen de regering (Minister Mazarin)
• Er kwam een roep om 'orde en rust' door een sterke koning!
• Lodewijk trok meer macht naar zich toe!

Bekijk het volgende filmfragment goed!

Film: 'Le Roi Danse' uit het jaar 2000

Hierna volgen een paar vragen!

Wat wordt met de dans gesymboliseerd?

1. Alles draait om de koning
2. De koning is ook maar een mens
3. De koning houdt van dansen
4. De dans is iets koninklijks

Wat wilt de koning nog meer uitbeelden?

1. Hij is niet zo vaardig
2. Zijn rijkdom
3. Hij is Goddelijk
4. Zijn verstand van dans

Het Absolutisme

• Regering waarbij de macht van de vorst door NIETS wordt beperkt!
• Droit Divin: goddelijk recht
• De koning bepaalde alles, dus ook de godsdienst!
• 1598: Edict van Nantes - einde godsdienstoorlogen door koning Hendrik IV(hugenoten werden niet meer vervolgd)
• 1685: Lodewijk maakt een eind aan het Edict van Nantes (veel hugenoten vluchtte naar NL)

Absolutisme in Engeland?

•  Strijd tussen Parlement en koningen om macht
  
  
• Het Parlement was echter machtiger dan in Frankrijk
  
  
• Soms werd een koning afgezet of zelfs onthoofd
  
  
•  In 1688  kwam een eind aan de ruzie. Stadhouder Willem III verdreef de Engelse koning en ondertekende de Bill of Rights

Willem III

• Getrouwd met Engelse protestantse Mary
• Edelen wilden dat hij de katholieke Jacobus II af zou zetten
• Deze 'Glorious Revolution' betekende een overwinning voor het Parlement!
  
•  De macht van de koning werd beperkt door het Parlement!

De Republiek der Nederlanden?

•  In de 17e eeuw was Nederland een Republiek met 7 gewesten (staatjes): Hol, Ze, Ut, Gld, Ov, Gr, Fr
• Het hoogste bestuur in elk gewest lag bij de Staten(vergadering met vertegenwoordigers van de steden en adel)
• De gewesten werkten samen in de Staten-Generaal (beslissingen over buitenlandse politiek, leger en vloot)
• De Republiek werd bestuurd door regenten uit rijke families/bovenlaag (oligarchie)
• Het gewone volk had niets te vertellen!

Stadhouder

• Opperbevelhebber van het leger en de vloot
• Invloed op benoeming van regenten
• Nakomelingen van Willem van Oranje
• Hij kon roem vergaren door oorlog te voeren!

Raadpensionaris

• Soort minister-president van de gewesten
• Vertegenwoordigde het belangrijkste gewest (Holland) in de Staten-Generaal
• Hij wilde rust en vrede om de handel veilig te stellen!
• Machtstrijd met de stadhouder (van Oldenbarnevelt en Maurits)

Wat heb je deze les vooral onthouden?
Type een woord of korte zin!