PC 5 | Het Noordpoolgebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Casus: 1 - 3B

PC 5 |
Het Noordpoolgebied

Je leert deze les:

• Hoe het noordpoolgebied eruitziet.
• Wie de bewoners van het noordpoolgebied zijn.
• Hoe klimaatverandering het noordpoolgebied beïnvloedt.

Het noordpoolgebied

• Landijs
• Zee-ijs 
• EEZ

Het noordpoolgebied

Het stuk land rond de Noordpool.

Minder zee-ijs

Door de opwarming van de aarde smelt er 

steeds meer zee-ijs in het Noordpoolgebied

Noordpoolgebied

Het noordpoolgebied: gebied ten noorden van de noordpoolcirkel: de breedtegraad van 66½° N.B. 

Dit gebied ligt ver van de evenaar, op een hoge breedte (meer dan 60°). Daar is het koud. Zelfs zo koud dat de zee voor een groot deel is bevroren.

Minderheden

Een nomadisch leven

Er leven in totaal zo'n 3,8 miljoen mensen in het Noordpoolgebied. Dit zijn inheemse volken die leven van en in hun natuurlijke omgeving. Lange winters, korte zomers. 

• Het landijs (gletsjer) stroomt van hogere gebieden richting de
  kust. Deze gletsjertongen komen uiteindelijk terecht in de zee.
• IJsbergen: grote stukken gletsjerijs die in de zomer afbreken in
  de zee.
  - Zee-ijs breidt zich uit in de winter en neemt in de zomer weer af.
  - Zee-ijs dat in stukken breekt noem je pakijs. 

Minderheden

Sami

Van oudsher rendierherders. Rendieren leveren vlees, melk en hun huiden. Ze werken als last- en trekdieren. Sami trekken in de winter naar het zuiden en in de zomer terug naar het noorden.

Door klimaatverandering worden rendiersledes vervangen door helikopters en groeit het inkomen uit het toerisme.

Inuit

Leefden van de jacht op zeehonden, walrussen en walvissen vanaf hun boten. Dit was erg gevaarlijk maar een walvis is eten voor de hele winter. Sommige Inuit leefden in iglo's, anderen in tenten. Tegenwoordig vervangt de sneeuwscooter de hondenslee en de harpoen de pijl en boog. Veel Inuit leven een westers leven met voedsel, huizen en wifi.

Autonomie en Arctische Raad

Sami

Van oudsher rendierherders. Rendieren leveren vlees, melk en hun huiden. Ze werken als last- en trekdieren. Sami trekken in de winter naar het zuiden en in de zomer terug naar het noorden.

Door klimaatverandering worden rendiersledes vervangen door helikopters en groeit het inkomen uit het toerisme.

Inuit

Leefden van de jacht op zeehonden, walrussen en walvissen vanaf hun boten. Dit was erg gevaarlijk maar een walvis is eten voor de hele winter. Sommige Inuit leefden in iglo's, anderen in tenten. Tegenwoordig vervangt de sneeuwscooter de hondenslee en de harpoen de pijl en boog. Veel Inuit leven een westers leven met voedsel, huizen en wifi.

Autonomie en Arctische Raad

Jarenlang hadden de inheemse volken een slechte positie.

- Onderdrukking Sami door Scandinavische regering in de vorige eeuw. Onderwijs in eigen taal was bijvoorbeeld verboden.

- De Inuit in Canada waren jarenlang achtergesteld, kinderen moesten verplicht naar de kostschool. Gezinnen waren daarom vaak lang van elkaar gescheiden.

- In de afgelopen tientallen jaren is er een verandering voor een aantal volkeren en leven weer dichter bij de oorspronkelijke leefwijze. 

• Inheemse volken verenigen zich in een aantal raden die zijn vertegenwoordigd in een Arctische Raad (besluitvorming in de internationale zone van de Noordelijke IJszee). Hierdoor hebben ze meer invloed op de ontwikkelingen in het gebied met behoud van identiteit. 

Van wie is het Noordpoolgebied?

De landen in de legenda claimen het Noordpoolgebied

Klimaatverandering

Heeft in het noordpoolgebied grote nadelen voor de inheemse bevolking.

• De leefwijze wordt bedreigd door de stijging van de temperatuur.
• Dieren krijgen het moeilijk, hebben bijvoorbeeld minder gebied om op te leven.
• Jagen, vangen en delen van diersoorten is de basis van de Inuit cultuur.
• De verdwijning van de basis zorgt voor een hele andere manier van leven.

Ook nieuwe kansen (voordelen?)

• Verbeterde toegang van natuurlijke hulpbronnen
• Nieuwe transportmogelijkheden
• Opkomend toerisme