5.5 De wereld vanaf 1990

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

De wereld vanaf 1990

De wereld na 1945

P5.5

Uitdelen schema Europese Unie + geschiedenis ervan

Uitleg 5.5 De wereld na 1990

AB

Filmpje

Aan de slag

Vandaag

§5.5

De wereld vanaf 1990

A

Globalisering

Leerdoel:

Je kan met voorbeelden beschrijven dat de wereld door globalisering meer verbonden is, maar dat niet alle mensen daarvan voordeel hebben.

Begrippen:

globalisering

B

Veranderingen in de wereldpolitiek

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom in de jaren 1990 nationalisme in Europa en de politieke islam in het Midden-Oosten populair werden en een gevolg daarvan noemen.

Begrippen:

politieke islam

terrorisme

C

Nederland en de wereld

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe in Nederland een multiculturele samenleving is ontstaan en welke verschillende opvattingen hierover bestaan. 

Begrippen:

multiculturele samenleving

pluriforme samenleving

Vanaf 1945 ontstaat er steeds meer globalisering:

• politieke samenwerking (bijv. Verenigde Naties)  
• economische samenwerking (bijv. grote bedrijven vestigen zich in meerdere landen - Philips in 23 landen)
• cultureel: over de hele wereld neemt men meer van elkaar over. (bijv. door de komt van de tv)

Leerdoel:

Je kan met voorbeelden beschrijven dat de wereld door globalisering meer verbonden is, maar dat niet alle mensen daarvan voordeel hebben

Begrippen:

globalisering

§5.5

De wereld vanaf 1990

A

DeBoze burgers

Globalisering

Economisch hebben landen elkaar nodig.

• Europese bedrijven zijn afhankelijk van grondstoffen uit Afrika of onderdelen uit Aziatische fabrieken.
• Europa is een belangrijke afzetmarkt voor Afrikaanse boeren en Aziatische kleding en elektronica

Er is hier een oneerlijke verdeling zichtbaar:

• Het westen haalt grondstoffen goedkoop
• In ruil steunen geven zij politieke steun aan de leiders

Sommige Aziatische landen hebben een eigen economie opgebouwd: Japan, Zuid-Korea, China.

§5.5

De wereld vanaf 1990

A

DeBoze burgers

Globalisering

Ook op politiek gebied werken landen samen

• klimaatverandering
• oorlog
• armoede

§5.5

De wereld vanaf 1990

A

DeBoze burgers

Globalisering

Veranderingen in Europa sinds 1989:

• Voormalige Oostbloklanden sloten zich aan bij de EU. Zo werden hun economieën gemoderniseerd.
• Voormalige Oostbloklanden sloten zich aan bij de NAVO. Zo wilden ze zich beschermen tegen Rusland.
• Nationalisme bloeide op. Diverse volken eisten een eigen staat.
  - Tsjechoslowakije wordt Tsjechië en Slowakije
  - Een burgeroorlog in Joegoslavië

Leerdoel:

Je kan uitleggen waarom in de jaren 1990 nationalisme in Europa en de politieke islam in het Midden-Oosten populair werden en een gevolg daarvan noemen.

Begrippen:

politieke islam

terrorisme

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

In het Midden-Oosten wordt de VS vanaf 1990 steeds minder populair:

1. De VS steunden ondemocratische leiders die niks deden tegen de armoede in het land.

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

In het Midden-Oosten wordt de VS vanaf 1990 steeds minder populair:

2. De VS steunde Israël. Veel   

    inwoners van het Midden-  

    Oosten vinden de stichting van  

    Israël onwettig en onrechtvaardig.

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

3. Sommige leiders en inwoners namen de Amerikaanse manier van leven over. Volgens anderen zou dat de oorzaak van de vele problemen zijn. 
Er zou een betere samenleving zijn als mensen de islamitische leefregels zouden volgen.

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

3 oorzaken afkeer VS

1. VS steunden ondemocratische leiders
2. VS steunden Israël
3. Leven volgens islamitische leefregels beter dan Westerse manier.

Door deze ontwikkelingen kon de politieke islam in populariteit groeien. Deze beweging wil dat de samenleving wordt bestuurd volgens een  bepaalde, strenge uitleg van de islam.

Een klein aantal aanhangers ging zich radicaliseren en gebruikten geweld om mensen angst aan te jagen en zo politieke doelen te bereiken: terrorisme. 

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

De meeste aanslagen werden gepleegd in het Midden-Oosten, waarbij veel moslims het slachtoffer werden. 

Sommige aanslagen vonden plaats in het westen:

• Moord op Theo van Gogh 2004
• Bataclan Parijs  2015
• Aanslag tram Utrecht 2019
  
• 9/11 2001

Als reactie voerde Amerika een 'oorlog tegen het terrorisme'. Zij vielen onder andere Afghanistan binnen.

§5.5

De wereld vanaf 1990

B

DeBoze burgers

Veranderingen in de wereldpolitiek

Aan de slag!

Tekst

Wat?           5.5 A+B

Hoe lang? tot 5 min einde les

Vragen?     Kom naar me toe

Klaar?         Alles van 5.1, 5.2, 5.3 en 5.4

Door globalisering gingen mensen zich op diverse plekken in de wereld vestigen. 

Zo ontstonden er in veel landen een multiculturele samenleving: een samenleving waarbij meerdere culturen samenleven. Dit wordt ook wel een pluriforme samenleving genoemd.

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe in Nederland een multiculturele samenleving is ontstaan en welke verschillende opvattingen hierover bestaan. 

Begrippen:

multiculturele samenleving

pluriforme samenleving

§5.5

De wereld vanaf 1990

C

DeBoze burgers

Nederland en de wereld

Multiculturele samenleving

Er zijn verschillende groepen mensen naar NL gekomen:

1. Mensen met een Indische achtergrond (jaren 50)
2. Gastarbeiders uit Spanje, Italië, Turkije en Marokko (jaren 60)
3. Surinamers (vanaf 1975)
4. Joegoslavische vluchtelingen (jaren 90)
5. Oost-Europese arbeiders

Migranten werden in de jaren '70 en '80 veel geplaatst in de oude stadswijken. Oorspronkelijke buurtbewoners vonden het moeilijk dat hun buurt snel veranderde. Er ontstonden sociale problemen.

Dit had een aantal oorzaken:

• Tot in de jaren '80 vond de overheid inburgering niet nodig. Veel gastarbeiders spraken hierdoor geen Nederlands.
• Tijdens de crisis in de jaren '80 raakten veel gastarbeiders werkloos. Door weinig scholing vonden ze geen nieuw werk. 

§5.5

De wereld vanaf 1990

C

DeBoze burgers

Nederland en de wereld

Rond 1990 veranderde het beleid van de overheid:

• De Nederlandse taal leren werd verplicht
• Discriminatie op de arbeidsmarkt werd tegengegaan. 

§5.5

De wereld vanaf 1990

C

DeBoze burgers

Nederland en de wereld

Samenleving NL verandert 

Minder mensen naar de kerk: secularisatie (ontkerkelijking).

Verdwijnen van de verzuilde samenleving --> ontzuiling

individualisering: men ging meer leven als individu (persoon) en minder als groep

democratisering: meer inspraak in het gezin, op school, in de stad en in het land

Minder tolerantie

Door aanslagen door moslim-terroristen (bijv. 9/11) werd de tolerantie van Nederlanders richting islamitische nieuwkomers kleiner: toename populisme. 

Politieke beweging die opkomt voor de belangen van het 'volk' en die zich afzetten tegen zittende politici, die volgens hen niet goed naar het 'volk' luisteren.

Er ontstonden politieke partijen die tegen immigratie waren. Dit waren vaak populistische partijen die zich ook tegen de Islam keerden.

Een voorbeeld is de partij van Pim Fortuyn.  (6 mei 2002) Hij vond dat:

• multiculturele samenleving was mislukt.
• sommige groepen migranten waren lager opgeleid
• Islamitische migranten zouden zich te weinig aanpassen aan de Nederlandse cultuur.

§5.5

De wereld vanaf 1990

C

DeBoze burgers

Nederland en de wereld