par. 3.6 de rivieren kloppen op de achterdeur - 2 vwo

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

WELKOM!

Boek, aantekenblad 3.6 en pen op tafel. Etui in de tas.

Chromebook: inloggen in LessonUp, scherm half dicht zolang er geen quizvragen zijn.

Planning (2 vwo)

• 
  
• Lezen par. 3.6 
• Theorie bespreken + verwerken met korte opdrachten

Leerdoelen 3.6

1. Je kent de betekenis van de begrippen uit paragraaf 3.6.
2. Je kent de onderdelen van de dwarsdoorsnede van een rivierengebied: rivierbed, zomerdijk, uiterwaarde, winterdijk, buitendijkse land, binnendijkse land.
3. Je kent de aanleiding voor het programma 'Ruimte voor de rivier'.
4. Je (her)kent de 9 maatregelen die genomen zijn om de rivieren meer ruimte te geven.
5. Je kunt aan de hand van een casus aangeven welke maatregel genomen is en wat het effect zal zijn op de waterstand. 
6. Je kent de 3 stappen uit de drietrapsstrategie: vasthouden, bergen en lozen.
7. Je kent per stap (leerdoel 6) voorbeelden van maatregelen noemen.
8. Je weet wat integraal waterbeheer is en kunt hier voorbeelden bij noemen.

Kribben

Uiterwaarden

Zomerdijk

Winterdijk

Binnendijks gebied

Buitendijks gebied

Ruimte voor de rivier

AANLEIDING

Na de extreem hoge waterstanden en (bijna) overstromingen van 1993 en 1995 in het rivierengebied, ging men anders nadenken over het overstromingsbeleid. 

Tot dan toe was alles erop gericht het water tegen te houden, dus vooral de dijken verhogen. Maar hiermee kwam je er niet meer. Men moest de rivier meer ruimte geven!

Noodzaak ruimte voor de rivier?

Als gevolg van klimaatverandering zullen er in de winter vaker piekafvoeren komen. Hierdoor heeft het rivierwater meer ruimte nodig.

Doordat de zeespiegel stijgt, kunnen rivieren hun water minder goed kwijt op zee. Doordat de zee meer tegendruk geeft, wil het zeewater landinwaarts komen. Hierdoor stijgt het waterpeil van de rivieren.

Wat was de aanleiding voor het programma Ruimte voor de Rivier?

Welke maatregelen horen bij de letters D t/m G?

Om grote rivieroverstromingen als die in 1995 te voorkomen is de afgelopen 20 jaar een grootschalig overheidsprogramma uitgevoerd. Geef:
1. de naam van dit grootschalige overheidsprogramma;
2. uit dit programma een maatregel die wordt genomen in het zomerbed/ rivierbed om overstromingen tegen te gaan;
3. uit dit programma een maatregel die wordt genomen in het binnendijkse land om overstromingen tegen te gaan.

Welke maatregel zie je op
de foto?

1. kribverlaging
2. nevengeul/hoogwatergeul
3. dijkverzwaring
4. uiterwaardvergraving

Bekijk de bron (kaart Deventer).
Geef met behulp van de bron aan waardoor in Deventer weinig maatregelen mogelijk zijn om de IJssel meer ruimte te geven.

Aan de slag!

Maak van de opdrachten van par. 3.6:

1, 2 en 3.

Hiervoor krijg je 5 minuten de tijd.

Je werkt zelfstandig, dus in stilte.

Hierna kijken we na.

Eerder klaar? Start met opdracht 4.

Drietrapsstrategie

Vasthouden

Bij een groot wateraanbod is het de bedoeling dat het water eerst zelf in het gebied wordt vastgehouden. 

Bergen

Is het watervasthouden op de plek niet meer mogelijk, dan berg je het water tijdelijk in een retentiegebied. Dit gebied wordt tijdelijk gebruikt om water op te slaan.

Lozen

Als het niet anders kan, dan wordt het water afgevoerd. Om dit te bevorderen verwijder je bijvoorbeeld obstakels in de uiterwaarden (het gebied van de rivier tussen de dijken). 

1. Vasthouden

Zorgen dat het water daar waar de neerslag valt zoveel mogelijk de grond in kan trekken.

2. Bergen

Wanneer water niet meer opgeslagen kan worden in de bodem (infiltratie), dan moeten we water bergen. We slaan het tijdelijk elders op.

Rivieren: waterbergend vermogen vergroten - kan meer water bevatten.

3. Afvoeren (lozen)

Zorgen dat het rivierwater zo makkelijk en snel mogelijk kan doorstromen (naar zee). Water moet dus niet tegengehouden worden door o.a. obstakels.

Bij welke stap van de drietrapsstrategie past de afbeelding?

1. Bergen
2. Vasthouden
3. Afvoeren

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

1. Vasthouden
2. Bergen
3. Afvoeren

Gebruik de bron.
Je ziet dat een aantal steenfabrieken in uiterwaarden staan. De steenfabrieken zijn afgelopen jaren verwijderd.

Noem een voordeel voor het waterbeheer van het weghalen van een aantal steenfabrieken in de uiterwaarden.

Integraal waterbeheer

Definitie in boek schrappen!! Vervangen door onderstaande definitie.

Integraal waterbeheer is een vorm van waterbeheer waarin verschillende doelstellingen en beheersvormen samenkomen, zoals het beheer van grondwater, het beschermen tegen overstromingen en het tegengaan van watervervuiling.

Integraal waterbeheer

Een nieuwe allesomvattende benadering:

Aspect	Omschrijving
Samenwerking	Het gezamenlijk beheren van waterbronnen door verschillende partijen om toekomstig voldoende water te garanderen.
Natuurherstel	Het herstellen van natuurlijke ecosystemen om de balans tussen menselijk gebruik en natuur te verbeteren.
Waterkwaliteit en -kwantiteit	Het zorgen voor schoon water en voldoende watervoorziening voor diverse toepassingen.
Waterbeheer	Het plannen en uitvoeren van maatregelen om overstromingen en droogtes te beheersen en schade te voorkomen.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Aan de slag!

Maak van de opdrachten van par. 3.6:

4, 5 en 6

Je mag samenwerken, alleen met degene naast je. Overleg op fluisterniveau!

(Eerder) klaar? Ga de begrippen leren van H3.