2H: Thema 5: BS 6: DNA-technieken

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Thema 5: BS 6: DNA-technieken

  Welkom in de toekomst

Leerdoelen

-Je kunt het verschil beschrijven tussen biotechnologie en recombinante-DNA-technieken

-Je kunt enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven, zoals: genetische modificatie en genomics, 

-Je kunt beschrijven hoe Crispr-Cas wordt gebruik voor gene-editing

Biotechnologie =

technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten voor de mens te maken.

Welke ken je nog?

Biotechnologie

Biotechnologie:

organismen worden gebruikt om producten voor de mens te maken

Recombinant-DNA-technieken:

technieken om nieuwe erfelijke informatie in het DNA van een organisme te plaatsen

Biotechnologie

-DNA van de organismen blijft onveranderd!

bijvoorbeeld:

-gist in brood & bier

-speciale bacteriën in yoghurt

Recombinant-DNA-technieken

-DNA van organismen wordt aangepast!

-Het nieuwe DNA kan van een ander organisme komen

Bijvoorbeeld:

-Productie insuline

-Gen voor productie insuline uit een mens gehaald en in het DNA van een bacterië gestopt -> bacterie maakt insuline

2e is eigenlijk nieuwere vorm van biotechnologie

Organismen aanpassen

Genetische modificatie:

aanbrengen van gewenste erfelijke eigenschappen in een organisme

-> deze wordt transgeen genoemd

Nieuwe techniek:

Crispr-cas: brengt specifieke wijzingen aan in genen van organismen (=gene editing)

Genetische modificatie

-Voor GM worden vaak micro-organismen gebruikt, soms ook planten/dieren

Toepassing GMO's: geneeskunde, landbouw, industrie, milieu 

Crispr-Cas

Wat: Mechanisme is oorspronkelijk van bacteriën

Hoe: 'Cas' kan specifiek een stukje DNA 'zoeken', het enzym 'Crispr' kan deze er vervolgens uit 'knippen'

Resultaat: gen wordt weggehaald of vervangen

Toepassing: Gentherapie (=kapotte genen repareren)

Gebruik van genen van andere soorten wordt vervangen door Crisprcas

Sleep de begrippen naar de juiste omschrijving

Het aanbrengen van gewenste erfelijke eigenschappen bij organismen.

Verzamelnaam voor technieken om nieuwe erfelijke informatie aan te brengen in het DNA van organismen

De verzamelnaam van technieken waarbij men organismen gebruikt op producten voor de mens te maken

Een organisme dat genetisch gemodificeerd is noem je....

Genetische modificatie

Recombinant-DNA-technieken

Biotechnologie

Transgeen

Genomics

Genomics: 

De studie van het gehele DNA van een organisme met alle genen die daarop liggen

Toepassing:

-Ziektes (vroegtijdig) opsporen

-Behandeling/medicatie op maat

-Fokkerijen/veeteelt